De stad Mechelen investeert sterk in het steeds slimmer maken van de stad door het inschakelen van innovatieve technologie. Daarmee is de stad aan de Dijle één van de voorlopers in Vlaanderen wat betreft het gebruik van sensoren als meetinstrument voor allerlei maatschappelijk relevante thema’s zoals luchtkwaliteit en mobiliteit. De stad plaatst professionele sensoren op goed gekozen locaties op het openbaar domein en steeds vaker plaatsen geëngageerde burgers betaalbare citizen science sensoren op hun privé-eigendom. Het samenbrengen en interpreteren van de data van deze sensoren biedt een zo breed mogelijk beeld van de realiteit.
Mieke Van Cauwenberghe, actief in de stad Mechelen als smart city innovatie manager, licht toe: “Het kiezen van de juiste sensor is één belangrijk aspect, de integratie van deze verschillende databronnen is de volgende uitdaging. Uiteindelijk willen we als stadsbestuur de juiste besluiten en beleidsbeslissingen nemen om de leefkwaliteit in onze stad te verbeteren. In onze visie kunnen we deze verantwoordelijkheid delen met onze burgers, verenigingen en bedrijven. De stad is immers veel meer dan zijn bestuur. Het is die plek waar mensen samenkomen om te wonen en werken, te sporten, te genieten van cultuur of sport, elkaar te ontmoeten, samen te feesten en te genieten van een hapje en een drankje op een mooi terras. We nodigen dan ook zeer graag alle geëngageerde burgers, studenten en organisaties uit om samen onze slimme stad vorm te geven en met z’n allen beter te maken.”
Klimaat, energietransitie en mobiliteit vormen de speerpunten van het Mechelse smart city beleid. De luchtkwaliteit wordt niet alleen gemeten bij de invoering van een schoolstraat, maar ook aan de ring van Mechelen, in het VMM-meetstation en in het natuurgebied Mechels Broek. Overal in en rond de stad worden verkeersstromen in kaart gebracht. De waarde van plaatselijke watermetingen werd overduidelijk tijdens de zware regenval in de zomer van 2021. Een plaatselijke bui op het Hombeeks plateau beïnvloedt de plaatselijke groentenoogst, maar heeft niet noodzakelijk dezelfde impact op de tuinbouw in het nabijgelegen Sint-Katelijne-Waver. Een fijnmaziger slim meetinstrumentarium houdt de regen niet tegen, maar geeft ons wel adequatere middelen om een beter beleid te kunnen voeren. Door een nauwe samenwerking met de private markt kunnen hierdoor ook slimme oplossingen ontwikkeld worden.
Mieke Van Cauwenberghe: “De korte termijn ambitie van de stad Mechelen is om een vliegwiel voor innovatie uit te bouwen met een onderliggend dataplatform. Dit dataplatform is zeker geen doel op zich. Het is een middel om een nieuw ecosysteem te ontwikkelen waar overheden, bedrijven, non-profit organisaties, onderzoekers én burgers concreet samenwerken en een Smart Innovation Factory vormen.”
De Vlaamse Overheid steunt de stad Mechelen radicaal in het vormgeven van deze ambitie. Het Agentschap Binnenlands Bestuur levert met VLOCA (de Vlaamse Open City Architectuur) kennis aan over de technische data architectuur en de strategische ontwikkeling van het data platform, waarbij een naadloze koppeling met regionale platformen doorheen Vlaanderen wordt voorzien.
Alain Glickman, VLOCA-data scientist, verduidelijkt: “Duurzame innovatie in de slimme stad ontstaat door het koppelen van verschillende kennisdomeinen. Allereerst gebruiken we nieuwe uitvindingen van ingenieurs om allerlei metingen te doen en combineren we deze gegevens. We bouwen hierbij verder op de kennis van vakspecialisten in verkeer, lucht, water en zo meer. Tenslotte voegen we data science toe aan het geheel: we herkennen patronen in de data, we creëren predictieve modellen, we schakelen artificiële intelligentie in. De mogelijkheden en toepassingen zijn legio.”
De stad Mechelen ziet zichzelf als facilitator van het geheel en wordt daarin bijstaan door het volledige ecosysteem. VLOCA definieerde de vereisten waaraan de in 2021 aangekochte luchtkwaliteitssensoren moesten voldoen.
Stefan Lefever van imec en Dieter Cuypers van VITO, beiden actieve partners van VLOCA: “Door onze kennisdomeinen te combineren in luchtkwaliteit en data science hebben we een concrete lijst van vereisten opgesteld waarmee de stad in de aanbesteding de juiste handvaten verkreeg om de juiste sensor-leverancier te kiezen.”
Mieke Van Cauwenberghe besluit: “De rol die we als stadsbestuur opnemen is duidelijk: wij faciliteren de co-creatie en engageren ons door slimme aankopen. Hierbij hielp VLOCA ons zeer concreet door de technische kennis aan te leveren die we in de stedelijke diensten niet zelf hebben. Samen met het ganse Mechelse smart city ecosysteem bouwen we verder aan onze ambitieuze toekomst, voor en door alle geïnteresseerden in Mechelen en de ganse regio Rivierenland.”