Water in de stad Workshop 1

Presentation

Onderwerp Van De Workshop

Watersystemen volgen niet de contouren van steden, gemeenten, provincies, polders, waterbedrijven, of een van de andere actoren uit de waterwereld. Rivieren, beken en rioleringen lopen doorheen de bevoegdheidsverdelingen die doorheen de jaren ontstonden. Technologische vernieuwing laat toe om een nieuwe, IoT-laag aan het watersysteem toe te voegen. Dit creëert enorme mogelijkheden voor de optimalisatie van ons waterbeheer, zoals de vele initiatieven tijdens de kennismaking toonden. Maar dit stelt tevens grote uitdagingen om de governance van deze IoT-laag op een duurzame en verantwoorde manier te organiseren. En dit met een open blik op de toekomst, en de governanceuitdagingen die deze met zich meebrengt. De werkshop was voor beleidsmedewerkers en andere professionals met een strategisch profiel en het doel was om enigszins zicht te krijgen op de principes die leidend zouden kunnen worden voor de governance van IoT-systemen in de watersector. Deze leidende principes bepalen immers de randvoorwaarden waaronder technische architecturen en infrastructuur worden gerealiseerd.

Waarden op basis waarvan het creatiemodel wordt gebruikt.

Wederkerigheid van data delen, quid pro quo, return van de data na toevoegen van waarde als wederdienst voor verkrijgen van data.
Opgelet voor discriminatie van stakeholders (de grote vs de kleintjes): Is er een level-playing field? Uiteenlopende gezichtspunten over vermarktbaarheid van data door derden (overheid vs. bedrijf).
Standaard afspraken rond data delen (cfr. one size fits all afspraken i.p.v. huidige custom afspraken). Wordt er gestreefd naar eenzelfde set voorwaarden waaronder bepaalde datasets worden ter beschikking gesteld? (Nu: ad-hoc afspraken per overeenkomst.)
Licenties en hoe die werken (data die gefinancierd worden met publieke middelen moeten gedeeld worden, maar op een democratische manier, waarbij kosten en baten gedeeld zijn. Als bedrijf wil ik ook de mogelijkheid hebben om de licentie van data te hebben en deze aan derden te geven, maar ik wil ook de mogelijkheid hebben om deze licentie te revoken).

Effectiviteitsprincipes (Erik Laes, VITO)

Effectiviteitsprincipes of leidende principes zijn principes die individuen, organisaties of de samenleving in haar geheel richting geven in het omgaan met innovaties in een snel veranderende omgeving.

Effectiviteitsprincipes onderscheiden zich van ethische principes. Ethische of morele principes sturen ons handelen op basis van waarden die we intrinsiek waardevol vinden (los van het feit of we het realiseren van die waarde in een concrete situatie al dan niet haalbaar achten).
Effectiviteitsprincipes kunnen weliswaar gebaseerd zijn op ethische principes, maar ze zijn evenzeer gebaseerd op overwegingen omtrent de meeste geschikte manier om een bepaalde waarde te realiseren, gebaseerd op kennis, ervaring, of overleg.

Goede effectiviteitsprincipes zijn richtinggevend, bruikbaar, inspirerend, ontwikkelingsgericht, toetsbaar

Transparantie

Transparantie betekent dat VLOCA zoveel mogelijk informatie wil vrijgeven over de data, de processen, de standaarden en de acties die genomen worden binnen het smart city initiatief. Kernconcepten hierbij zijn:

Open data ‘by default’ (d.w.z. data die niet gevoelig van aard zijn worden in principe opengesteld)
Maximaal stimuleren van hergebruik van data (commercieel en niet-commercieel)
Data worden gepubliceerd volgens open en machine-leesbare standaarden
Duurzaamheid in het onderhouden van datasets
Samenwerken over meerdere bestuurslagen
Open en transparante communicatie in een leesbare taal over het initiatief

Respect

Dit betekent dat VLOCA respect voor de burger centraal stelt, door in te zetten op bescherming en empowerment. Kernconcepten hierbij zijn:

Autonome keuzes over delen van data mogelijk maken
Actiemogelijkheden van burgers op basis van gedeelde inzichten vergroten
Bescherming van privacy garanderen
Versterken van digitale competenties
Bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen
Actief zoeken naar realiseren van maatschappelijke meerwaarde

Verantwoordelijkheid

Verantwoordelijkheid betekent dat de nodige processen, standaarden en interacties voorzien worden om vertrouwen te creëren bij de gebruikers van de smart city diensten, door o.a. een effectief toezicht op de projectuitvoering te organiseren. Kernconcepten hierbij zijn:

Kwaliteitscontrole van data
Alleen die data verzamelen die voor de dienstverlening nodig zijn
Cybersecurity
Samenwerking met partners die vertrouwd worden door burgers
Peer review door onafhankelijke experts
Data niet zonder toestemming delen met derden

Activering

VLOCA wil innovatie en ondernemerschap door burgerinitiatieven, publieke overheden en commerciële partijen stimuleren. Kernconcepten hierbij zijn:

Vermijden van vendor lock-in
Interoperabiliteit
Design met het oog op innovatie
Actief de dialoog aangaan met mogelijke hergebruikers van data(platformen)

Democratie

VLOCA voert democratische waarden hoog in het vaandel. Kernconcepten hierbij zijn:

Eigenaarschap van data van burgers ligt bij de burgers zelf
Burgerparticipatie
Democratisch toezicht
Vermijden van machtsconcentraties
Faire verdeling van de uitkomsten van het initiatief

Breakouts (Nele D’Haese, VITO)

Open data leiden niet automatisch tot efficiënte en effectieve IoT-systemen? Het creëren van een context waarin de transfer van data in alle vertrouwen kan doorgaan is belangrijk. Spelregels afspreken die het kader verduidelijken waarbinnen data worden gebruikt, is daarom belangrijk. Deze regels moeten eerst worden bepaald: Principes gevolgd bij de ontwikkeling van de VLOCA:

Ontwerp voor innovatie
Streven naar maatschappelijke meerwaarde
- Wat zijn de behoeften en wensen van de gebruikers van een IoT-systeem?
- Wat zijn de behoeften vanuit het oogpunt van innovatie?

Duurzaam (Regen) Waterbeheer in een stedelijke context wateroverlast en droogte bestrijedn

Stap 1

De eerste stap is het bepalen van de acteur die u vertegenwoordigt. Vertegenwoordig je een provincie? Een stad of gemeente? Een bedrijf? Enz.

Stap 2

Durf de toekomst in te kijken! Beantwoord de vraag: Wat zouden je informatienoden binnen 5 jaar, binnen 10 jaar, … kunnen zijn?

Stap 3

Probeer al eens in te schatten wat de gemakkelijkste manier zou zijn om deze informatie te krijgen. Een app op je telefoon? Een dashboard? Een gewone website?

Stap 4

Van welke data ben je nu al de eigenaar? Over welke data kan je nu al beslissen of je ze al dan niet deelt met anderen?

Stap 5

Als je antwoord hier niet hetzelfde is voor alle data die je in Stap 4 opsomde, kan je dan duidelijk differentiëren naargelang het type data? Onder welke condities wil je data delen? Wat betekent dit op het vlak van eigenaarschap, identificatie van de 'vragende partij', authorisatie van derden om data door te geven.

Stap 6

welke data heb ik nodig? Als je kijkt naar de informatiebehoefte die je eerste beschreef, en de data die je al hebt (of waar je al toegang toe hebt), welke data denk je dan nog nodig te hebben?

Stap 7

Waneer zijn deze data bruikbaar voor jou? Welke eisen stel je op het vlak van kwalitijtscontrole, broncontrol, etc.

Stap 8

Ga naar het prioriteiten bord, en geef aan wat voor jou prioriteit moet krijgen. We kunnen vanuit VLOCA niet alles tegelijkertijd uitwerken. Wat zou er volgens jou voorrang moeten krijgen?

Plenaire terugkoppeling (Nele D’Haese, VITO)

Terugkoppeling uit breakout sessie 1 (Maarten van Loo)
Terugkoppeling uit breakout sessie 2 (Koen Triangle)
Terugkoppeling uit breakout sessie 3 (Astrid Philippron)
Terugkoppeling uit breakout sessie 4 (Erik Laes)

Vooruitblik naar volgende workshop (Mathias Van Compernolle, IMEC)

De inhoud van de verschillende geplande workshop wordt summier geschetst.