VisueelWikitekst
 
(3 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
== Functionele werkgroep ==
 
== Functionele werkgroep ==
 
Deze thematische werkgroep richt zich op het identificeren en in kaart brengen van de <b>functionele noden en interacties</b>. Na de data- en informatiewerkgroep zijn deze respectievelijke noden helder geworden. Deze functionele werkgroep bouwt hierop verder om de data- en informatie-<b>uitwisseling tussen mensen en systemen, mensen onderling en systemen onderling</b> te schetsen.
 
Deze thematische werkgroep richt zich op het identificeren en in kaart brengen van de <b>functionele noden en interacties</b>. Na de data- en informatiewerkgroep zijn deze respectievelijke noden helder geworden. Deze functionele werkgroep bouwt hierop verder om de data- en informatie-<b>uitwisseling tussen mensen en systemen, mensen onderling en systemen onderling</b> te schetsen.
−
De tweede thematische werkgroep vond plaats op 18 april 2024.
+
De tweede thematische werkgroep vond plaats op 18 april 2024.  
  
 
=== Context ===
 
=== Context ===
Regel 192: Regel 192:
 
|Samenstelling sediment
 
|Samenstelling sediment
 
|}
 
|}
 +
 +
==== Discussie ====
 +
 +
# Neerslag (Huidig en Historisch):
 +
#* Bespreking van de variabele neerslag: huidige en verwachte neerslag, evenals historische neerslaggegevens.
 +
#* Impact van hevige buien, zoals hagel, en de meetbaarheid van neerslagintensiteit.
 +
# Bodemverzadiging:
 +
#* Hoe eerdere neerslag de huidige bodemverzadiging beïnvloedt.
 +
#* Methoden om de verzadigingsniveaus van de bodem te meten en te beoordelen.
 +
# Bodemkwaliteit en -samenstelling:
 +
#* Relatie tussen bodemvochtigheid, organisch koolstofgehalte, en waterinfiltratie.
 +
#* De invloed van bodemtype (zand, klei, leem) en de dikte van de bodemlagen op waterdoorlatendheid.
 +
# Gewassoorten en stadia:
 +
#* Verschillende gewassoorten en hun stadia van groei en hun impact op erosie.
 +
#* Vergelijking van pas gezaaide gewassen versus goed ontwikkelde gewassen met betrekking tot erosiegevoeligheid.
 +
# Akkerstructuur en Hellingsgraad:
 +
#* De rol van de bewerkingsrichting van akkers en hoe deze samenwerkt met de hellingsgraad.
 +
#* Specifieke regionale kenmerken zoals ijzerzandsteenlagen en hun invloed op erosie.
 +
# Temperatuur en Luchtvochtigheid:
 +
#* De invloed van temperatuur op verdamping en bodemdoorlatendheid, vooral bij bevroren bodem.
 +
#* De rol van luchtvochtigheid
 +
# Metingen in de poel:
 +
#* Discussie over sedimentmetingen en waterniveau in de poel, en het gebruik van verschillende sensortechnologieën.
 +
#* Het voordeel van ultrasonische sensoren voor minder onderhoud.
 +
# Preventieve Maatregelen en Landgebruik:
 +
#* Overzicht van de preventieve maatregelen die landbouwers nemen tegen erosie.
 +
#* Impact van het type landgebruik en vegetatie op waterafvoer en sedimentvorming.
 +
# Infrastructuur voor Sensoren:
 +
#* Overwegingen met betrekking tot stroomvoorziening (batterijen, zonne-energie) en datacommunicatie voor sensoren.
 +
#* Het bepalen van de benodigde sensorendekking en locaties voor optimale monitoring.
 +
# Vervuiling en Samenstelling van Sedimenten:
 +
#* Mogelijke vervuiling van sedimenten met zware metalen en nitraatwaarden.
 +
#* Analyse van de samenstelling van sedimenten voor beter inzicht in erosie en sedimenttransport.
  
 
{| class="wikitable"style="background-color:#ffffff;font-size:90%"
 
{| class="wikitable"style="background-color:#ffffff;font-size:90%"
Regel 265: Regel 298:
 
|Sattelietbeelden, dronebeelden
 
|Sattelietbeelden, dronebeelden
 
|}
 
|}
 +
 +
==== Discussie ====
 +
 +
# Landbouwer als Data-Bron:
 +
#* Landbouwers zijn belangrijke bronnen van gegevens over hun percelen, zoals welke gewassen worden geteeld en eerdere preventieve maatregelen tegen erosie.
 +
# Landgebruiksdata:
 +
#* Jaarlijkse gegevens over landgebruik en gewassen worden verzameld door het Agentschap Landbouw en Visserij (voorheen ILVO), beschikbaar op Geopunt.
 +
# Satelliet- en Luchtbeelden:
 +
#* Gebruik van satellietbeelden en luchtfoto's voor het monitoren van bodemvochtigheid en vegetatie, met platforms zoals Watch It Grow.
 +
# Weersgegevens:
 +
#* Weerdata van KMI en andere bronnen zoals Weather Underground, inclusief historische neerslag en voorspellingsgegevens. Lokale weerstations, waaronder personal weather stations (PWS), kunnen ook bijdragen.
 +
# Erosiepoelen en Sedimentmetingen:
 +
#* Metingen van sedimentopbouw in erosiepoelen door middel van volume-inschattingen na ruiming en met sensoren voor debietmetingen. Gemeentes zijn verantwoordelijk voor het beheer en de ruiming van deze poelen.
 +
# Bodem- en Vegetatieanalyse:
 +
#* Bodemstalen worden gebruikt voor het bepalen van bodemkwaliteit en organisch koolstofgehalte. Bodemtype en -verzadiging worden ook gemonitord via OVAM en andere bodemkundige diensten.
 +
# Data-infrastructuur en Sensoren:
 +
#* Infrastructuur voor sensoren, zoals batterijen en datacommunicatie, om diverse metingen te ondersteunen, waaronder debiet, bodemvochtigheid, en sedimenthoeveelheid.
 +
# Citizen Science:
 +
#* Gebruik van data van Citizen Science-projecten, waar vrijwilligers bodemvocht en andere gegevens verzamelen met behulp van kleine meetnetwerken en persoonlijke weerstations.
 +
# Erosiemetingen en -preventie:
 +
#* Monitoring van preventieve maatregelen door landbouwers en het effect op erosie. Dit kan ook door luchtfoto’s of via directe input van de landbouwers zelf.
 +
# Technologische Innovaties:
 +
#* Gebruik van 3D-scanning en LIDAR-technologie voor nauwkeurige terreinmetingen en volumebepalingen van sedimentophoping in erosiepoelen.
  
 
{| class="wikitable"style="background-color:#ffffff;font-size:90%"
 
{| class="wikitable"style="background-color:#ffffff;font-size:90%"
Regel 284: Regel 340:
 
|Communicatiestatus
 
|Communicatiestatus
 
|}
 
|}
 +
 +
==== Discussie ====
 +
 +
# Sirio Control en Predict Software:
 +
#* Deze bestaande software combineert diverse databronnen, zoals KMI-informatie en pijsensoren, om analyses te maken en voorspellingen te doen over waterhoogtes. Het kan ook batterijstatus lezen en alerts genereren.
 +
# Uitbreiding naar Modderstromen:
 +
#* Hoewel Sirio oorspronkelijk voor waterhoogtes en overstromingen is ontwikkeld, is het potentieel uit te breiden voor gebruik bij modderstromen en sedimentbeheer.
 +
# Kalibratie van Sensorgegevens:
 +
#* Kalibratie gebeurt meestal op de sensoren zelf, niet na het versturen van de gegevens. Applicaties voor kalibratiesoftware zijn belangrijk om ervoor te zorgen dat de metingen nauwkeurig blijven.
 +
# Communicatie en Lokale Opslag:
 +
#* Communicatiesoftware zorgt ervoor dat de gegevens van sensoren efficiënt worden verzonden. Lokale opslag is belangrijk voor buffering en het bijhouden van data in geval van communicatiestoringen.
 +
# GPS en Locatiebepaling:
 +
#* Hoewel GPS niet nauwkeurig genoeg is voor exacte puntmetingen binnen een erosiepoel, is het wel nuttig voor het lokaliseren van pluviometers en andere sensoren in het veld. GPS-coördinaten helpen bij het traceren van de posities van meetapparatuur.
 +
# Kaartweergave en Sensorlocatie:
 +
#* Sirio biedt ook een kaartweergave waarin de locaties van sensoren kunnen worden weergegeven, wat helpt bij het beheren en visualiseren van meetpunten.
 +
# Erosiepoelen Monitoring:
 +
#* De focus ligt op het monitoren van erosiepoelen, waarbij sensoren op strategische locaties worden geplaatst om data te verzamelen over water- en sedimentniveaus.
 +
# Alerts en Beveiliging:
 +
#* Applicaties kunnen ook alarmsignalen genereren, bijvoorbeeld wanneer een sensor wordt gestolen of wanneer de batterijstatus laag is. GPS kan helpen bij het traceren van verloren of gestolen apparatuur.
 +
# Integratie van Diverse Data Bronnen:
 +
#* Door verschillende databronnen, zoals weerinformatie, waterpeilgegevens, en lokale sensoren te combineren, kunnen applicaties zoals Sirio uitgebreide analyses en voorspellingen maken.
 +
# Manuele Input van Landbouwers:
 +
#* Het is belangrijk dat landbouwers zelf informatie kunnen opladen of invoeren, wat een waardevolle aanvulling kan zijn op de automatische data die wordt verzameld.
  
 
{| class="wikitable"style="background-color:#ffffff;font-size:90%"
 
{| class="wikitable"style="background-color:#ffffff;font-size:90%"
Regel 323: Regel 402:
 
|Omgevingsambtenaar
 
|Omgevingsambtenaar
 
|}
 
|}
 +
 +
==== Discussie ====
 +
Geen discussiepunten
  
 
=== Oefening 3 ===
 
=== Oefening 3 ===
Regel 372: Regel 454:
 
|Te duur
 
|Te duur
 
|}
 
|}
 +
 +
==== Discussie ====
 +
Hier zijn de samenvattende punten van de besproken valkuilen en uitdagingen:
 +
 +
# Hoogtemeting door Plantengroei:
 +
#* Plantengroei in de poel kan de hoogtemeting verstoren. Het systeem kan onterecht denken dat het waterpeil te hoog is door de begroeiing, wat tot onnodige alarmen kan leiden.
 +
# Droogvallen van de Turbiditeitsensor:
 +
#* Als de turbiditeitsensor droog komt te staan, kan dit leiden tot defecten of beschadiging van de sensor.
 +
# Moeilijkheid bij het Meten van Sediment:
 +
#* Het onderscheid maken tussen stilstaand sediment op de bodem en sediment dat nog in suspensie is, vormt een uitdaging.
 +
# Kostprijs en Verantwoordelijkheid:
 +
#* De kosten kunnen hoog zijn, en het is cruciaal om duidelijk te definiëren wie verantwoordelijk is voor de financiering en het onderhoud van het systeem.
 +
# Stroomvoorziening:
 +
#* Onvoldoende stroomvoorziening, bijvoorbeeld door een lege batterij of als iemand per ongeluk de stekker eruit trekt, kan problemen veroorzaken.
 +
# Slechte Dataconnectie:
 +
#* Gebrek aan of slechte dataconnectie kan de betrouwbaarheid van het systeem beïnvloeden.
 +
# Doorbreken van de Poel:
 +
#* De poel zelf kan doorbreken, wat niet gerelateerd is aan sediment maar aan de integriteit van de poelstructuur.
 +
# Risico van Vandalisme en Diefstal:
 +
#* De sensoren kunnen beschadigd raken door vandalisme of per ongeluk door boeren die met hun tractor de sensoren raken.
 +
# Verkeerde Interpretatie van Gepubliceerde Data:
 +
#* Gepubliceerde data kan verkeerd geïnterpreteerd worden door beleidsmakers en burgers, wat tot misverstanden kan leiden.
 +
# Overzichtelijkheid en Leesbaarheid van het Platform:
 +
#* Het platform of dashboard moet overzichtelijk en leesbaar zijn om effectief gebruikt te kunnen worden.
 +
# Ondanks Monitoring Toch Modderstroom:
 +
#* Als er ondanks monitoring toch een modderstroom ontstaat, kan dit de credibiliteit van het project schaden en toekomstige ondersteuning ondermijnen.
  
 
=== Oefening 4 ===
 
=== Oefening 4 ===
  
 
==== Instructies ====
 
==== Instructies ====
−
Hoe kunnen we de oplossing verduurzamen, rekeninghoudend dat we voor een bepaalde databron zouden kiezen? We doen een ‘realitycheck’.
+
Hoe kunnen we de oplossing verduurzamen, rekening houdend dat we voor een bepaalde databron zouden kiezen? We doen een ‘realitycheck’.
  
 
-Hoe houden we het budget onder controle?
 
-Hoe houden we het budget onder controle?
Regel 417: Regel 525:
 
|Totaaloplossing (sensoren +platform + alarmering + onderhoud + ...) vs sensors only & integratie in reeds bestaande platformen van  bv steden/gemeenten
 
|Totaaloplossing (sensoren +platform + alarmering + onderhoud + ...) vs sensors only & integratie in reeds bestaande platformen van  bv steden/gemeenten
 
|}
 
|}
 +
 +
==== Discussie ====
 +
 +
# Duurzaamheid van het project
 +
#* Het doel is om het project te verduurzamen en te voorkomen dat het slechts een Proof of Concept blijft.
 +
#* Belangrijk om te leren van eerdere ervaringen en deze te integreren in een langetermijnproject.
 +
# Financiering en budgettering
 +
#* Noodzaak om alternatieve sponsors te zoeken, zoals verzekeringsmaatschappijen.
 +
#* Manieren vinden om het budget onder controle te houden.
 +
#* Overweging of proxies van variabelen kunnen worden gebruikt in plaats van dure sensoren.
 +
# Technische aspecten
 +
#* De noodzaak om te bepalen hoe uitgebreid sensoren moeten worden geplaatst.
 +
#* Overweging van groepsaankopen van sensoren om kosten te verlagen en kleine gemeenten te helpen.
 +
# Raamovereenkomsten
 +
#* De juridische complexiteit van raamovereenkomsten, inclusief wie verantwoordelijk is voor aankopen (lokale besturen, provincies of Vlaanderen).
 +
#* De noodzaak om alle gemeenten en hun geschatte volume van afname op te nemen in de raamovereenkomst.
 +
#* Het verschil tussen het implementeren en benutten van een raamovereenkomst.
 +
# Robuustheid van sensoren
 +
#* Sensoren moeten bestand zijn tegen fysieke schade en continuïteit van datakwaliteit behouden.
 +
# Burgerbetrokkenheid
 +
#* Initiatieven zoals "Adopteer een Poel" om kosten te delen en burgers bij het project te betrekken.
 +
#* Het opstellen van een communicatieplan voor gemeenten om burgers te informeren en te sensibiliseren.
 +
# Eigenaarsschap en databeheer
 +
#* Duidelijkheid over wie de afnemers van de data zijn.
 +
#* Berekening van de Return on Investment (ROI) en payback van het project.
 +
#* Betrokkenheid van belanghebbenden zoals landbouwers, verzekeringsmaatschappijen en burgers.
 +
# Totale oplossing vs. modulaire aanpak
 +
#* Overweging om een totale oplossing te bieden van sensoren tot platform, versus het aanbieden van losse onderdelen die gemeenten zelf kunnen integreren in bestaande systemen.
  
 
==Opname en Miro bord==
 
==Opname en Miro bord==

Huidige versie van 4 jun 2024 om 10:39

Functionele werkgroep

Deze thematische werkgroep richt zich op het identificeren en in kaart brengen van de functionele noden en interacties. Na de data- en informatiewerkgroep zijn deze respectievelijke noden helder geworden. Deze functionele werkgroep bouwt hierop verder om de data- en informatie-uitwisseling tussen mensen en systemen, mensen onderling en systemen onderling te schetsen. De tweede thematische werkgroep vond plaats op 18 april 2024.

Context

Initiatief

VERA werkt samen met verschillende lokale besturen en de provincie Vlaams-Brabant om het probleem van modderstromen als gevolg van bodemerosie aan te pakken. Meer dan 100 gemeenten in Vlaanderen ondervinden bodemerosie, wat aanzienlijke schade kan veroorzaken aan zowel private eigendommen als publieke infrastructuur. Door klimaatverandering, trends in de landbouw en verharding zal dit probleem naar verwachting in de toekomst verder versterkt worden. Op dit moment worden erosiepoelen gebruikt als oplossing. Deze poelen worden onderaan de helling aangelegd om modderstromen op te vangen en te voorkomen dat ze schade veroorzaken. Deze erosiepoelen zijn uitgerust met sensoren en overlopen, waardoor het water op een gecontroleerde en langzame manier kan wegstromen. De vraag die zich stelt, is of deze erosiepoelen effectief zijn. Er bestaat onzekerheid over hun capaciteit en functionaliteit, vooral in noodsituaties. Het is essentieel om dit op een kostenefficiënte manier te monitoren, met als doel zowel acute waarschuwingen bij rampen als proactieve oplossingen voor het probleem. Er wordt nagedacht over het gebruik van peilmeters of debietsensoren om de erosiepoelen te monitoren. Hiermee kan worden bijgehouden hoeveel water door de overlopen gaat. Hoewel dit geen exacte voorspellingen oplevert, biedt het wel inzicht in de hoeveelheid neerslag.

Het overkoepelende doel van het project is om een gecentraliseerd dataplatform op te zetten en een raamcontract te ontwikkelen voor de sensoren. De verzamelde data kunnen gedeeld worden met rioolbeheerders, landbouwers en verzekeringsmaatschappijen, omdat deze informatie waardevol kan zijn voor alle betrokken partijen.

VLOCA

VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders.

VLOCA-model

De start van elk VLOCA-traject begint bij een VLOCA-model:

ID Samenvatting Beschrijving
UC1 UC1: Sensoren Verschillende actoren willen verschillende types sensoren kunnen plaatsen en beheren (bv. onderhoudsplan).
UC2 UC2: Data Captatie Ik wil als gebruiker alle informatie correct binnenkrijgen (context, data, goede transmissie)
UC3 UC3: Dataplatform Ik wil als gebruiker een visualisatie zien van alle data zodat ik deze kan analyseren.Ik wil als gebruiker data kunnen toevoegen, aanpassen, delen en opslaan.
UC4 UC4: Dashboarding Ik wil als gebruiker een dashboard kunnen hanteren met KPI's (bv kleurencodes) die ik zelf kan beheren in functie van de data.
UC5 UC5: Message Center Ik wil als gebruiker via mijn tool contacten kunnen aanspreken, toevoegen, wijzigen en behandelen (messaging systeem).
UC6 UC6: Predictie Op basis van de verworven data wil ik modellen kunnen gebruiken om predicties uit te voeren zodat er tactisch advies gegeven kan worden.
UC7 UC7: Mitigatie Op basis van real time data en advies wil ik als lokaal bestuur kunnen reageren om de schade te minimaliseren (crisis management).
UC8 UC8: Preventie Als lokaal bestuur wil ik een overzicht krijgen van adviezen, acties en aanbevelingen om modderstromen te vermijden.
UC9 UC9: Advies Op basis van data van modderstromen wil ik dit kunnen analyseren, correlaties zien en advies verlenen.
UC10 UC10: Marktplaats ik wil als gebruiker data en datasciencemodellen kunnen aanbieden en verkrijgen.
UC11 UC11: ROI Business Modelling
UC12 UC12: Helpdesk Helpdesk - FAQ - Reviews

Tijdens deze werkgroep staan we stil bij UC1: sensoren.

In de onderstaande figuur zie je een visuele voorstelling van dit VLOCA-model:

VLOCA-model MM visual.jpg

Brainstormsessie

Het doel en de aanpak van de brainstormsessie worden hieronder beschreven. Tevens wordt de uitkomst van de brainstorm hierin samengevat.

Doel

Het doel van de brainstormsessie is het volgende:

  • Zicht krijgen op welke databronnen (bvb sensoren, KMI-data,..) we nodig hebben om een antwoord te bieden aan onze probleemstelling/voor de realisatie van de meerwaardecreatie
  • Bekijken welke data reeds beschikbaar is (gratis of betalend), welke we zelf moeten verzamelen
  • Indien we data zelf gaan verzamelen, hoe doen we dit? Waarmee moeten we rekening houden? Zicht krijgen op welke contextuele data/geodata we nodig hebben
  • Stilstaan bij duurzaamheid bij de keuze voor bepaalde databronnen (bvb geografische coverage van sensoren, budget, uitrol, al dan niet uitbesteden beheer van sensoren etc.)
  • Valkuilen identificeren bij gebruik van bepaalde databronnen
  • Principes formuleren voor het gebruik van deze databronnen

Oefening 1+2

Instructies

Bij deze oefeningen stonden we stil bij de volgende vragen:

  1. Welke data/variabelen hebben we nodig om een antwoord te bieden aan de nood voor advies, preventie en efficiëntieverhoging?

Voorbeeld:

- Neerslag voorspelling + actuele meting

2. Uit welke databronnen haal je deze informatie? Hoe onderscheidt deze databron zich van een andere? Welke data is reeds beschikbaar (gratis of betalend)? Welke moeten we zelf gaan verzamelen? Hoe doen we dit? Welke applicaties (tools die je gaat gebruiken) heb je nodig om de databronnen te sturen/ondersteunen? Welke functieprofielen heb je hiervoor nodig?

Voorbeeld:

-KMI data

-Data uit pluviometers

Output

Data
Type ondergrond
landgebruik / vegetatie / ...
Temperatuur (verdamping,...)
Neerslag-intensiteit?
Kracht van het vallen van water (bvb hagelbui tov normale regen) => liter/mm2/uur
verzadiging bodem door eerdere neerslag
temperatuur, luchtvochtigheid, ... -> evapotranspiratie
Hellingsgraad omliggend gebied + ploegrichting, bewerkingsrichting
vochtgehalte bodem
neerslag
verleden, heden, toekomst
verwachte neerslag
Bodemdata: Bodemvocht, C-gehalte bodem (Organische Koolstof => hoe meer hoe beter infiltratie) =>adhv bodemstaal, samenstelling bodem (Zand, klei, leem, ...)...
Welk gewas (gras, ...) op het veld/akker en welk stadium van het gewas (pas gezaaid of pas geoogst of al gewas met gesloten bladerdek en goed ontwikkelde wortels
bodemtype (leemlaagdikte, kalklaagdikte,...)
bvb in VLBR vind je ijzerzandsteen die veel minder doorlatend is...
Weging slibtransport bij ruiming = hoe zwaar was de slib bij de ruiming => validatie van de modellen. Meestal komt slib niet terug op de landbouwgrond (?!), maar de gemeente gaat die 'modderbrij/pap' ruimen, gedragen door de gemeente, ze krijgen 75% subsidie, gemeente en stad staat in voor de onderhoud van de erosiepoel, ook al staan die op de grond van de landbouwer
Over bronnen heen: stroom, dekking, datacommunicatie...
Hoeveelheid sediment in poel
Preventieve maatregelen die landbouwers al nemen (bv drempeltjes in de ruggen)
ADCP (voor kennis opbouw niet operationeel) => Accoustic Doppler Current Profiler
Zwevende stof (turbiditeit is een proxy hiervan, kan ook ultrasoon => vraagt minder onderhoud van de sensor)
Goedkopere proxy voor turbiditeit
Waterniveau in de toevoer naar de poel
peilmetingen
volume sediment (3D-scanning)
Waterniveau in de poel
Metingen van de sensoren in de poel
Volume en oppervlakte van de erosiepoel
Mogelijke vervuiling in toevoer =>zware metalen in sediment, hoge nitratenwaardes, enz.
Lengte van de helling
dimensionering en ontwerp van erosiepoel
Hoogte sediment erosiepoel
onverharde oppervlakte die afwatert naar de poel (hoeveel hectare land is er af naar die poel)
Naast dimensionering ook overstortpeil (=wanneer gaat die overlopen) vd poel (geen meting uiteraard)
Snelheid modderstromen
(meet)signaal dat ruiming triggert
Samenstelling sediment

Discussie

  1. Neerslag (Huidig en Historisch):
    • Bespreking van de variabele neerslag: huidige en verwachte neerslag, evenals historische neerslaggegevens.
    • Impact van hevige buien, zoals hagel, en de meetbaarheid van neerslagintensiteit.
  2. Bodemverzadiging:
    • Hoe eerdere neerslag de huidige bodemverzadiging beïnvloedt.
    • Methoden om de verzadigingsniveaus van de bodem te meten en te beoordelen.
  3. Bodemkwaliteit en -samenstelling:
    • Relatie tussen bodemvochtigheid, organisch koolstofgehalte, en waterinfiltratie.
    • De invloed van bodemtype (zand, klei, leem) en de dikte van de bodemlagen op waterdoorlatendheid.
  4. Gewassoorten en stadia:
    • Verschillende gewassoorten en hun stadia van groei en hun impact op erosie.
    • Vergelijking van pas gezaaide gewassen versus goed ontwikkelde gewassen met betrekking tot erosiegevoeligheid.
  5. Akkerstructuur en Hellingsgraad:
    • De rol van de bewerkingsrichting van akkers en hoe deze samenwerkt met de hellingsgraad.
    • Specifieke regionale kenmerken zoals ijzerzandsteenlagen en hun invloed op erosie.
  6. Temperatuur en Luchtvochtigheid:
    • De invloed van temperatuur op verdamping en bodemdoorlatendheid, vooral bij bevroren bodem.
    • De rol van luchtvochtigheid
  7. Metingen in de poel:
    • Discussie over sedimentmetingen en waterniveau in de poel, en het gebruik van verschillende sensortechnologieën.
    • Het voordeel van ultrasonische sensoren voor minder onderhoud.
  8. Preventieve Maatregelen en Landgebruik:
    • Overzicht van de preventieve maatregelen die landbouwers nemen tegen erosie.
    • Impact van het type landgebruik en vegetatie op waterafvoer en sedimentvorming.
  9. Infrastructuur voor Sensoren:
    • Overwegingen met betrekking tot stroomvoorziening (batterijen, zonne-energie) en datacommunicatie voor sensoren.
    • Het bepalen van de benodigde sensorendekking en locaties voor optimale monitoring.
  10. Vervuiling en Samenstelling van Sedimenten:
    • Mogelijke vervuiling van sedimenten met zware metalen en nitraatwaarden.
    • Analyse van de samenstelling van sedimenten voor beter inzicht in erosie en sedimenttransport.
Databronnen
De landbouwer (type gewas, wanneer oogsten/zaaien/maaien)
landgebruiksdata: Landbouw en visserij (jaarlijkse perceelsdata =iedere landbouwer verplicht om zijn percelen met gewassen te publiceren) = Europese verplichting (deel via Geopunt, Agentschap landbouw en zeevisserij)
Satellietbeelden/ luchtfoto's voor bv. bodembedekkingsgraad => platformen zoals "watchitgrow"
Thermometer
Weerstations VMM (waterinfo.be)
KMI (voorspelde neerslag, historiek inclusief)
WoW - weather underground
PWS (personal weather station) weather
... (open data weer platform van de KMI)
Klimaatportaal VMM
Pluviometer
Pluviometers VMM (waterinfo.be)
OVAM voor bodemattesten
Vochtmeter
Citizen science projecten (kleinschalige pluviometer netwerken, bodemvocht...)
Meetlat
3D scanning
Peilmeter
Turbiditeits-meter
Sensor om debiet te meten opvulling erosiepoel (op de erosiepoelen = snelheid van de modderstroom)
Sensor om debiet te meten afvoer erosie poel
Vlaamse Water Dataspace (toekomst)
Watermeters
Bodemonderzoek, terreinbezoek (metingen), bouwplannen
Bodemdeskundige dienst Belgi
https://www.vlaanderen.be/inbo/datasets/ (instituut voor natuur en bosonderzoek)
Kaarten => geopunt
www.dov.vlaanderen.be
(databank ondergrond vlaanderen)
Bodemanalyse
Bodemstaal (C-gehalte)
Digital twin van de poel voor modellering en onderhoud
Aantal vrachtwagens afgevoerd sediment
Sattelietbeelden, dronebeelden

Discussie

  1. Landbouwer als Data-Bron:
    • Landbouwers zijn belangrijke bronnen van gegevens over hun percelen, zoals welke gewassen worden geteeld en eerdere preventieve maatregelen tegen erosie.
  2. Landgebruiksdata:
    • Jaarlijkse gegevens over landgebruik en gewassen worden verzameld door het Agentschap Landbouw en Visserij (voorheen ILVO), beschikbaar op Geopunt.
  3. Satelliet- en Luchtbeelden:
    • Gebruik van satellietbeelden en luchtfoto's voor het monitoren van bodemvochtigheid en vegetatie, met platforms zoals Watch It Grow.
  4. Weersgegevens:
    • Weerdata van KMI en andere bronnen zoals Weather Underground, inclusief historische neerslag en voorspellingsgegevens. Lokale weerstations, waaronder personal weather stations (PWS), kunnen ook bijdragen.
  5. Erosiepoelen en Sedimentmetingen:
    • Metingen van sedimentopbouw in erosiepoelen door middel van volume-inschattingen na ruiming en met sensoren voor debietmetingen. Gemeentes zijn verantwoordelijk voor het beheer en de ruiming van deze poelen.
  6. Bodem- en Vegetatieanalyse:
    • Bodemstalen worden gebruikt voor het bepalen van bodemkwaliteit en organisch koolstofgehalte. Bodemtype en -verzadiging worden ook gemonitord via OVAM en andere bodemkundige diensten.
  7. Data-infrastructuur en Sensoren:
    • Infrastructuur voor sensoren, zoals batterijen en datacommunicatie, om diverse metingen te ondersteunen, waaronder debiet, bodemvochtigheid, en sedimenthoeveelheid.
  8. Citizen Science:
    • Gebruik van data van Citizen Science-projecten, waar vrijwilligers bodemvocht en andere gegevens verzamelen met behulp van kleine meetnetwerken en persoonlijke weerstations.
  9. Erosiemetingen en -preventie:
    • Monitoring van preventieve maatregelen door landbouwers en het effect op erosie. Dit kan ook door luchtfoto’s of via directe input van de landbouwers zelf.
  10. Technologische Innovaties:
    • Gebruik van 3D-scanning en LIDAR-technologie voor nauwkeurige terreinmetingen en volumebepalingen van sedimentophoping in erosiepoelen.
Applicaties nodig
Sirio control, predict --> verdere verwerking van metingen, datacombinatie de slimme analyses, het maken van voorspellingsmodellen (sumaqua in Leuven)
Callibratiesoftware
GPS (niet noodzakelijk) eerder via erosiepoelen posities
Batterij-status
Lokale opslag
Sensorstatus
Communicatiestatus

Discussie

  1. Sirio Control en Predict Software:
    • Deze bestaande software combineert diverse databronnen, zoals KMI-informatie en pijsensoren, om analyses te maken en voorspellingen te doen over waterhoogtes. Het kan ook batterijstatus lezen en alerts genereren.
  2. Uitbreiding naar Modderstromen:
    • Hoewel Sirio oorspronkelijk voor waterhoogtes en overstromingen is ontwikkeld, is het potentieel uit te breiden voor gebruik bij modderstromen en sedimentbeheer.
  3. Kalibratie van Sensorgegevens:
    • Kalibratie gebeurt meestal op de sensoren zelf, niet na het versturen van de gegevens. Applicaties voor kalibratiesoftware zijn belangrijk om ervoor te zorgen dat de metingen nauwkeurig blijven.
  4. Communicatie en Lokale Opslag:
    • Communicatiesoftware zorgt ervoor dat de gegevens van sensoren efficiënt worden verzonden. Lokale opslag is belangrijk voor buffering en het bijhouden van data in geval van communicatiestoringen.
  5. GPS en Locatiebepaling:
    • Hoewel GPS niet nauwkeurig genoeg is voor exacte puntmetingen binnen een erosiepoel, is het wel nuttig voor het lokaliseren van pluviometers en andere sensoren in het veld. GPS-coördinaten helpen bij het traceren van de posities van meetapparatuur.
  6. Kaartweergave en Sensorlocatie:
    • Sirio biedt ook een kaartweergave waarin de locaties van sensoren kunnen worden weergegeven, wat helpt bij het beheren en visualiseren van meetpunten.
  7. Erosiepoelen Monitoring:
    • De focus ligt op het monitoren van erosiepoelen, waarbij sensoren op strategische locaties worden geplaatst om data te verzamelen over water- en sedimentniveaus.
  8. Alerts en Beveiliging:
    • Applicaties kunnen ook alarmsignalen genereren, bijvoorbeeld wanneer een sensor wordt gestolen of wanneer de batterijstatus laag is. GPS kan helpen bij het traceren van verloren of gestolen apparatuur.
  9. Integratie van Diverse Data Bronnen:
    • Door verschillende databronnen, zoals weerinformatie, waterpeilgegevens, en lokale sensoren te combineren, kunnen applicaties zoals Sirio uitgebreide analyses en voorspellingen maken.
  10. Manuele Input van Landbouwers:
    • Het is belangrijk dat landbouwers zelf informatie kunnen opladen of invoeren, wat een waardevolle aanvulling kan zijn op de automatische data die wordt verzameld.
Functieprofielen
Landbouwers
Burgers?
Vrijwilligers?
Sensor
specialist
Erosie
coördinator
Erosie specialist
Data engineer
Data scientist
Data specialist
Landbouwadviseur
Technieker installatie
Onderhouds-technieker (sensor)
Schepen landbouw/milieu..
Milieuambtenaar
Omgevingsambtenaar

Discussie

Geen discussiepunten

Oefening 3

Instructies

Welke zijn de valkuilen waar we volgens jou rekening mee moeten houden?

Formuleer enkele basisprincipes waaraan de oplossing moet voldoen

Voorbeeld:

- Bij het gebruik van sensor x moet je rekening houden met y. Alle sensoren die we voor deze problematiek willen gebruiken, moeten voldoen aan principe z

Output

Valkuilen
Achtergebleven sediment moeilijk te meten
Hoogte/peil meting verkeerd door plantengroei in de poel
Kostprijs?
Wie gaat betalen?
Metingen stilstaand sediment vs sediment dat nog in suspensie is(?)
Wie gaat onderhoud doen?
Wie is verantwoordelijk?
Turbiditeitssensor komt droog te staan (kan de sensor beschadigen)
Wat als, ondanks erosiepoel, toch een modderstroom ontstaat? ondanks al die maatregelen komt er toch een modderstroom : credibliteit traject
Verkeerde interpretatie gepubliceerde data door beleid en/of burgers
Stroomvoorziening onvoldoende
Risico vandalisme/ diefstal?
Geen of slechte dataconnectie
'Doorbreken' Poel
Overzichtelijkheid en leesbaarheid platform/ dashboard
Te duur

Discussie

Hier zijn de samenvattende punten van de besproken valkuilen en uitdagingen:

  1. Hoogtemeting door Plantengroei:
    • Plantengroei in de poel kan de hoogtemeting verstoren. Het systeem kan onterecht denken dat het waterpeil te hoog is door de begroeiing, wat tot onnodige alarmen kan leiden.
  2. Droogvallen van de Turbiditeitsensor:
    • Als de turbiditeitsensor droog komt te staan, kan dit leiden tot defecten of beschadiging van de sensor.
  3. Moeilijkheid bij het Meten van Sediment:
    • Het onderscheid maken tussen stilstaand sediment op de bodem en sediment dat nog in suspensie is, vormt een uitdaging.
  4. Kostprijs en Verantwoordelijkheid:
    • De kosten kunnen hoog zijn, en het is cruciaal om duidelijk te definiëren wie verantwoordelijk is voor de financiering en het onderhoud van het systeem.
  5. Stroomvoorziening:
    • Onvoldoende stroomvoorziening, bijvoorbeeld door een lege batterij of als iemand per ongeluk de stekker eruit trekt, kan problemen veroorzaken.
  6. Slechte Dataconnectie:
    • Gebrek aan of slechte dataconnectie kan de betrouwbaarheid van het systeem beïnvloeden.
  7. Doorbreken van de Poel:
    • De poel zelf kan doorbreken, wat niet gerelateerd is aan sediment maar aan de integriteit van de poelstructuur.
  8. Risico van Vandalisme en Diefstal:
    • De sensoren kunnen beschadigd raken door vandalisme of per ongeluk door boeren die met hun tractor de sensoren raken.
  9. Verkeerde Interpretatie van Gepubliceerde Data:
    • Gepubliceerde data kan verkeerd geïnterpreteerd worden door beleidsmakers en burgers, wat tot misverstanden kan leiden.
  10. Overzichtelijkheid en Leesbaarheid van het Platform:
    • Het platform of dashboard moet overzichtelijk en leesbaar zijn om effectief gebruikt te kunnen worden.
  11. Ondanks Monitoring Toch Modderstroom:
    • Als er ondanks monitoring toch een modderstroom ontstaat, kan dit de credibiliteit van het project schaden en toekomstige ondersteuning ondermijnen.

Oefening 4

Instructies

Hoe kunnen we de oplossing verduurzamen, rekening houdend dat we voor een bepaalde databron zouden kiezen? We doen een ‘realitycheck’.

-Hoe houden we het budget onder controle?

-Wat met ‘coverage’? Hoeveel sensoren heb ik nodig om een representatief beeld te krijgen? Is dit haalbaar en beheersbaar?

-Uitbesteden vs zelf data capteren

-Uitrol project in grotere regio

-Hoe bouwen we een business model op hiermee?

Output

Verduurzaming
'Groepsaankoop' van de sensoren
Raamovereenkomst => juridisch niet evident, want de steden of gemeenten moeten vermeld worden met inschatting van afneming : sta je er niet in met 'optin', dan kun je niet gebruik maken van die raamovereenkomst
Hoe robuust zijn de sensoren? (zowel tegen schade alsook continuiteit van de 'kwaliteit')
Jeroen Ampe : 'Vlaanderen', 'Antwerpen' zou voldoende zijn, of 'alle lokale besturen kunnen afnemen met die overeenkomst', maar inschatting van volumes moet er wel instaan
Communicatieplan (templates) voor info aan burgers van betrokken gemeenten ==> Als onderdeel van dit project
Burgerbetrekking: 'adopteer een poel', sensibilisering
ownership moet heel duidelijk zijn + wie zijn afnemers
Berekenen schade modderstromen vs preventiebudget (ROI en Payback)
betrekken landbouwers (en belangen organisaties), verzekeringsmaatschappijen, burgers
Data doorverkopen aan landbouwers
Data doorverkopen aan verzekerings-maatschappijen (of korting op premie)
Totaaloplossing (sensoren +platform + alarmering + onderhoud + ...) vs sensors only & integratie in reeds bestaande platformen van bv steden/gemeenten

Discussie

  1. Duurzaamheid van het project
    • Het doel is om het project te verduurzamen en te voorkomen dat het slechts een Proof of Concept blijft.
    • Belangrijk om te leren van eerdere ervaringen en deze te integreren in een langetermijnproject.
  2. Financiering en budgettering
    • Noodzaak om alternatieve sponsors te zoeken, zoals verzekeringsmaatschappijen.
    • Manieren vinden om het budget onder controle te houden.
    • Overweging of proxies van variabelen kunnen worden gebruikt in plaats van dure sensoren.
  3. Technische aspecten
    • De noodzaak om te bepalen hoe uitgebreid sensoren moeten worden geplaatst.
    • Overweging van groepsaankopen van sensoren om kosten te verlagen en kleine gemeenten te helpen.
  4. Raamovereenkomsten
    • De juridische complexiteit van raamovereenkomsten, inclusief wie verantwoordelijk is voor aankopen (lokale besturen, provincies of Vlaanderen).
    • De noodzaak om alle gemeenten en hun geschatte volume van afname op te nemen in de raamovereenkomst.
    • Het verschil tussen het implementeren en benutten van een raamovereenkomst.
  5. Robuustheid van sensoren
    • Sensoren moeten bestand zijn tegen fysieke schade en continuïteit van datakwaliteit behouden.
  6. Burgerbetrokkenheid
    • Initiatieven zoals "Adopteer een Poel" om kosten te delen en burgers bij het project te betrekken.
    • Het opstellen van een communicatieplan voor gemeenten om burgers te informeren en te sensibiliseren.
  7. Eigenaarsschap en databeheer
    • Duidelijkheid over wie de afnemers van de data zijn.
    • Berekening van de Return on Investment (ROI) en payback van het project.
    • Betrokkenheid van belanghebbenden zoals landbouwers, verzekeringsmaatschappijen en burgers.
  8. Totale oplossing vs. modulaire aanpak
    • Overweging om een totale oplossing te bieden van sensoren tot platform, versus het aanbieden van losse onderdelen die gemeenten zelf kunnen integreren in bestaande systemen.

Opname en Miro bord

Miro bord

Het Miro bord kan je consulteren via deze link.

Opname

De opname van deze sessie is te bekijken via deze link.


Volgende stappen

Wat na deze werkgroep?

  1. Verwerking van de input van de brainstorm oefening.
  2. Verder onderzoek en voorbereiding van de volgende thematische werkgroep.
  3. Publicatie op de Kennishub

Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be

Andere werkgroepen

WerkgroepType werkgroepDatumTijdLocatie
Business werkgroepBusiness werkgroep2024-02-2913u30-16u30Provinciehuis Leuven
Thematische werkgroep 1Data en informatie werkgroep2024-03-199u-12uTeams
Thematische werkgroep 2Functionele werkgroep2024-04-189u-12uTeams
Thematische werkgroep 3Technologie werkgroep2024-05-239u-12uTeams
Overgenomen van "https://vloca-kennishub.vlaanderen.be/index.php?title=VlocaSessie/68&oldid=10747"