Showing 20 pages using this property.
V
Technologie werkgroep Deze thematische werkgroep richt zich op het identificeren en in kaart brengen van de technologie die nodig is om het traject technisch werkbaar te maken. Onder technologie verstaan we hardware, software en hybride infrastructuur . In deze werkgroep kijken we samen welke bouwstenen nodig zijn om tot de oplossing(en) te komen voor de use cases die tijdens de vorige werkgroepen werden gedefinieerd. De Werkgroep staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen. De Technologie werkgroep vond plaats op Fout: ongeldige tijd. . Deelnemers Organisatie Deelnemer Agentschap Binnenlands Bestuur (VLOCA) Laurien Renders Alain Glickman IGEMO Felipe Garcia Del Pino Sander Bulens Pieter Dresselaers Macq Geert Vanstraelen Kenneth Villaroman ESRI Frank Desmet Geosparc Kris De pril TLV Frederic Keymeulen Be-Mobile Evert Gellynck Stad Mechelen Benjamin Vermeulen Steven Moens Nemeon Mark Verheyden Cronos Peter Buytaert Travis Bas Vissers Max Monkel Context Initiatief Het onderwerp van discussie is vrachtwagenparkeren in het Rivierenland. Er heerst een dringende behoefte aan parkeerplaatsen voor vrachtwagens, aangezien dit probleem al enkele jaren bestaat. Er is bovendien een duidelijke stijging in het aantal inschrijvingen van vrachtvoertuigen in het Rivierenland de laatste jaren. De regio is tevreden met de economische bedrijvigheid achter deze evolutie, maar maakt zich ook zorgen over de externaliteiten verbonden aan de stijging. Er zijn vrachtwagens die rust nemen op verschillende (onveilige) plaatsen, maar er is geen georganiseerde en veilige parkeergelegenheid. Momenteel zijn er ongeveer 180 publieke vrachtwagenparkeerplaatsen beschikbaar in de regio. Dit leidt tot problemen. Bovendien ontbreekt het aan basisvoorzieningen voor chauffeurs, wat resulteert in klachten van burgers en vervuiling langs de wegen. Er wordt gezocht naar oplossingen voor zowel lokale overheden als transportbedrijven, maar dit wordt als een complex en gelaagd probleem beschouwd. Lokale besturen vragen daarom een oplossing voor het kanaliseren van het ‘wildparkeren’ van vrachtwagens. Er zijn drie initiatieven in ontwikkeling om dit probleem aan te pakken. Het eerste initiatief is het creëren van een vrachtwagenparking in de omgeving van Mechelen. Dit is bedoeld om de huidige problemen met openbaar parkeren aan te pakken. Het tweede initiatief richt zich op het ontwikkelen van een applicatie om vrachtwagenparkeren te vergemakkelijken, hoewel nog moet worden beslist of bestaande applicaties zullen worden gebruikt of een nieuwe zal worden gemaakt. Het derde initiatief gaat over het opzetten van een online overlegplatform om verschillende initiatieven en expertise op elkaar af te stemmen. De discussie is hier gericht op het creëren van een oplossing omtrent vrachtwagenparkeerplaatsen in samenwerking met gemeenten en bedrijven, waarbij wordt geprobeerd om de expertise van verschillende belanghebbenden samen te brengen. Daarnaast wordt gezocht naar financieringsmogelijkheden en publiek-private samenwerkingen om het project te ondersteunen. Ook wordt gewerkt aan de standaardisatie en toegankelijkheid van gegevens met betrekking tot vrachtwagenparkeren in Vlaanderen, waarbij externe ondersteuning wordt geboden voor de ontwikkeling van een applicatie. VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. Verslag vorige werkgroep Het verslag van de functionaliteiten werkgroep kan je hier terugvinden. Doel huidige werkgroep Introductie geven over het project Toelichting geven over VLOCA Brainstormen over technologie Brainstormsessie Theorie De bovenstaande afbeelding geeft weer wat we in essentie willen bereiken met dit project, namelijk een een wijziging in het aanbod van beschikbare parkings. Om de bedrijfsarchitectuur te analyseren (en het geheel van taken/acties in kaart te brengen) moeten we door een cascade. Werkgroep per werkgroep wordt een nieuwe laag gevormd op basis van de output. Als we naar de hoofdtaken kijken, kunnen we een aantal acties identificeren met betrekking tot de databronnen om waardecreatie te genereren. De uitkomst van deze bewerkingen heeft als uiteindelijk doel het het wildparkeren en de overlast te verminderen, zo wordt waarde gecreëerd. Door enkel de hoofdtaken te identificeren is onze analyse nog niet compleet. De input-en outputtaken bevatten nog een (niet exhaustieve) lijst van andere acties die nodig zijn om van databronnen naar waardecreatie te gaan. Vooraleer bewerkingen mogelijk zijn met de databronnen moeten eerst de inputtaken uitgevoerd worden. Na het bewerken van de databronnen zijn er nog een aantal outputtaken te onderscheiden. Om de analyse compleet te maken hebben we ook nog de applicatiecomponenten (de modulaire bouwstenen van software die specifieke functies uitvoeren zoals gebruikersinterfaces, databases en services) en de overkoepelende applicatiecomponenten (de randvoorwaarden) nodig. Tot slot wensen we elke mogelijke oplossing te toetsen aan een aantal principes. Deze principes kunnen geformuleerd worden op basis van de valkuilen die we identificeren tijdens de werkgroepen. Bijvoorbeeld: Een oplossing wordt gebouwd door een leverancier met een bepaalde technologie. Dit werkt aanvankelijk perfect maar na een paar jaar blijkt deze technologie achterhaald en het platform waarop het gebouwd is, niet meer ondersteund wordt. => om te vermijden dat de oplossing na x jaar in de vuilbak gaat omdat de technologie niet meer voldoet, willen we een veiligheid inbouwen door een voorwaarde/principe op te stellen bij aanvang van de ontwikkeling => principe: de oplossing moet technologie-agnostisch zijn We kunnen hiervoor inspiratie halen uit de VLOCA-principes. Outcome Volgend zijn 4 stellingen waarop de deelnemers argumenten voor en tegen konden formuleren: Stelling 1: Pure matchmaking (Immoweb-model) vs reservatiesysteem (Airbnb-model) Matchmaking model Pro Contra Weinig risico op conflicten Je lost het probleem niet op Makkelijk Er is geen zekerheid dat er ook een plek beschikbaar zal zijn Onderling af te stemmen tussen eigenaar/trucker Hoe krijgt de eigenaar van de parkeerplaats zijn inkomsten? Er bestaan al veel platformen Wie is verantwoordelijk voor het up to date houden van de data? Vaak is het door verouderde data dat de chauffeur op de weg moet parkeren Gebrek aan zekerheid van de plaats Controle/inzicht op service & kwaliteit? Stats? Data? Reservatie systeem Pro Contra Zekerheid Wat als er geen aanbod is? Juiste communicatie met chauffers die boeking hebben in verschillende talen. Duidelijke uitleg Vergunning nieuwe plaatsen: toelichting aan bevolking (igv stallen gevaarlijke stoffen) Ondersteuning vanuit platform om alles goed te regelen voor de parkeerplaats Data vrachtwagenverkeer: eigendom data blijft bij overheid voor verdere analyse Zekerheid van plaats voor App adaptaties Betrouwbaarheid Zoveelste nieuwe app Opvolging bij 3de partij en niet bij logistieke partijen en chauffeurs All-in 1 solution Stelling 2: Vrijblijvend delen van data (+ zelf een app bouwen vs data naar bestaande leverancier sturen (bvb Travis)) vs Trivago model (met verschillende databases) Pro: weinig risico en kleinere investering Integratie mogelijk met andere navigatie/booking software Stelling 3: Dataspace vs gecentraliseerd model Stelling 4: Volledige samenwerking vs scraping (metasearch) Debat Travis: het eenvoudige van de zaak is een netwerk bouwen van beschikbare parkeerplaatsen (supply). Het moeilijke is de chauffeurs bereiken. Alles wordt beslist door planners etc. De vraag is hoe je de gebruikers (in dit, de planners in het hoofdkantoor) bereikt. Dit is waar je een oplossing kan vinden voor deze problematiek. Je moet uiteindelijk in de planningssystemen geraken, hier worden de beslissingen gemaakt. - VLOCA: Dit is het CRM gedeelte van het project en behoort vandaag niet tot de scope van de discussie - Er is wel een soort dataset die aan planners en systemen ter beschikking kan gesteld worden. Geosparc: Het bouwen van apps moet geen verantwoordelijkheid zijn van een overheid maar eerder datauitwisseling stimuleren. Partijen zouden moeten verplicht worden om datasets ter beschikking te stellen wanneer zij daarop willen aansluiten. Gaan we genoeg effect creëeren met een opportunistisch model? Data is wel wat waard. Gaat er iemand interesse voor tonen? Als lokale organisatie kunnen we een rol spelen in het zoeken naar bedrijven die hun parking willen delen. Kan deze informatie voor iets of iemand dienen? - De taak van de overheid kan voorwaarden bepalen om parkings ter beschikking te stellen. Het kader schetsen. Het Trivago model kan enkel werken wanneer anderen hun data open stellen. Booking stelt zijn data open hiervoor. Dit kan je bereiken met het dataspace model waarbij iedereen eigenaar blijft van zijn eigen data maar stelt ze wel ter beschikking. Je hebt samenwerkingsovereenkomsten tussen de verschillende spelers nodig. De overheid kan dan standaarden opleggen waarbij iedereen in de markt vrij is om met een leverancier naar keuze in zee te gaan. - Dit zou eerder dan op Vlaams niveau opgezet moeten worden aangezien een voldoende grote schaal nodig is. Het overstijgt dan de gemeentelijke grenzen Vragen Hoeveel parkeerplaatsen zijn er naar schatting beschikbaar in de verschillende gemeenten? - een 180-tal parkeerplaatsen voor vrachtwagens. Dit is een ruwe inschatting op basis van luchtfoto's. Een exacte telling is nog niet gebeurd. Er is al wel een ruimtelijke analyse gedaan om in kaart te brengen welke parkeerplaatsen in aanmerking zouden kunnen komen (ifv aanrijafstand, locaties etc). Ook hebben er al gesprekken plaatsgevonden met partijen die grond ter beschikking zouden willen/kunnen ter beschikking stellen. Vraag voor Travis: hoe wordt er omgegaan met bedrijven die eventueel wel interesse zouden hebben om hun terreinen ter beschikking te stellen voor lokale vrachtwagens maar niet voor internationaal, doorrijdend verkeer? - Travis vraagt aan de chauffeurs om een aantal gegevens: bedrijfsnaam, kentekennummer, naam chauffeur en de periode van parkeren. De eigenaar van het terrein weet zo perfect wie er wanneer op zijn parking staat. Er wordt echter geen onderscheid gemaakt in herkomst van chauffeur of waar het bedrijf vandaan komt. Travis begeleidt de eigenaars van de parkings om ervoor te zorgen dat de chauffeur perfect wordt ingelicht met betrekking tot de regels. Hoe zit de aanpak qua beleid? Data is nodig om te prioriteren. - Momenteel lopen er gesprekken met Quares. Zij hebben een gelijkaardige studie gedaan in o.a. Gent. Zij stellen dat een combinatie van een vrachtwagenparking met het opladen van iets essentieel is om bedrijven ervan te overtuigen om vrachtwagens te laten parkeren op hun terreinen. Ze denken dan voornamelijk aan een afroepsysteem, gekoppeld aan het laden en lossen, maar op een centrale plek. Er wordt dus ingezet op zowel infrastructuur als het digitale aspect. Kan de overheid een verplichting opleggen aan de markt om data te delen? - De bedoeling van dit platform kan net zijn om een rol te leggen bij Vlaanderen die standaarden en een dataspace ondersteunt. Zo leg je niets op maar creëer je de ruimte om iedereen in het systeem te laten instappen. Er wordt dus een standaard ter beschikking gesteld wat deuren opent. Dit is een model waarbij je via open standaarden communiceert en waarbij iedereen zich kan enten op deze standaarden. Zo is het mogelijk dat bvb IGEMO haar parkeerplaatsen aanbieden via een open model zodat dat het interessant wordt voor andere spelers om dat model aan te nemen. IGEMO kan zo een katalysator zijn zonder enige verplichting op te leggen. Dit is de essentie van de open data spaces in Vlaanderen. Valt er iets te leren over studies rond parkings van personenwagens? Regionaal of stedelijk werden zones vastgelegd waarbinnen je mag parkeren. Er zijn daarnaast ook private aanbieders van apps voor parkings. Op termijn zijn het de gebruikers zelf die beslissen welke applicaties die het nuttigste waren. Ze werden wel ondersteund door (lokale) overheden. Je krijgt dan een rimpeleffect zoals bij applicaties als 4411. Worden de learnings uit deze ervaringen mee genomen in dit project? Voor vrachtwagenparkings kunnen lokale besturen, net zoals voor personenwagens, bepaalde zones inkleuren (die dan gestandaardiseerd zijn)? - IGEMO: Nog niet. Voor de ons zijn dit gescheiden werelden. Voor vrachtwagens is de ruimte zeer belangrijk, net zoals bvb de beveiliging. Dit maakt het volgens ons niet mogelijk om het organisch zijn gang te laten gaan. Gemeenten zullen zeer terughoudend zijn rond vrachtwagenparkings. Dit wordt liever stil gehouden. Ze willen niet dat iedereen daar kan parkeren. Daarnaast kan de plaats die je als gemeente aanduidt als parkeerplaats kan aanleiding geven tot klachten van bewoners. Tot nu toe hebben we dit nog niet meegemaakt. Onze focus ligt op de lokale problematiek en bedrijven. De app moet meer naar een afgesloten systeem gaan. Daarnaast kan ook een open systeem opgezet worden waar Travis bvb kan inspelen. Het idee van de open space lijkt interessant maar dit is niet echt van toepassing op onze lokale problematiek. - Bij een open dataspace is het model open maar hierbij moet je niet al je data open te stellen voor iedereen. Hier kan je rechten en beperkingen op zetten. Je kan lokale en bovenlokale parkeerplaatsen ter beschikking stellen waarbij je lokale parkeerplaatsen enkel ter beschikking stelt van chauffeurs uit de eigen regio. Dit is perfect definieerbaar. De reservatie kan dan bvb enkel gebeuren door regiogebonden organisaties. Indien er echter een terreineigenaar is voor wie het niet uitmaakt wie er op zijn parking staat, dan zit je in een ander niveau. Een dataspace wil niet impliceren dat alles open is voor iedereen. - IGEMO: we moeten op de internationale stromen meeliften. Voor een parkeerplaats op de snelweg wordt een vergoeding gevraagd per nacht. Indien er een vergoeding voor de lokale parkeerplaatsen naar de lokale overheden kan vloeien, kan hiermee iets anders gerealiseerd worden. Zo creëer je een synergie. Er is geen commerciële drijfveer, we zoeken naar een oplossing voor een probleem. Onze eerste opdracht is om data te verzamelen. Indien er een nieuwe commerciële speler komt die zich op dit probleem wil richten en hiervan een business model wil maken, staat de deur hiervoor open? - IGEMO: absoluut! Wij hebben geen enkele baat bij het bouwen en exploiteren van een applicatie. Idealiter faciliteren we dit en komt het beheer in handen van een partner. Wij hebben de opdracht gekregen om een oplossing te vinden voor vrachtwagens die zich op het openbaar domein bevinden. Voor hen moet plaats gevonden worden zodat ze zich op een toegewezen plek kunnen parkeren. We willen echter wel inzicht in de data die gegenereerd worden. De problematiek is een gedeelde verantwoordelijkheid onder o.a. de sector en lokale besturen. Volgende stappen De volgende stappen zijn: Verwerking van de input van de brainstorm oefening Rondsturen van een link naar dit verslag en presentatie Resultaten verzamelen en verwerken in een referentiedocument Andere werkgroepen Hieronder het overzicht van alle VLOCA-werkgroepen die hebben plaatsgevonden binnen het kader van het traject Vrachtwagenparkeren . Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2023-09-26 IGEMO Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2023-10-24 IGEMO Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2023-11-21 IGEMO Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-01-30 9u00-12u00 IGEMO  
Data en informatie werkgroep: VlocaTraject/Welkomapp voor nieuwkomers Tijdens de eerste thematische werkgroep worden de data en informatienoden van de reeds geïdentificeerde use cases in kaart gebracht. De Werkgroep Data en Informatie staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . Vaste deelnemers zijn de leden van het VLOCA-trajectconsortium en stakeholders, die samen de data- en informatienoden in kaart brengen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen.Heb jij interesse, specifieke noden, expertise of andere belangen bij dit traject? Klik hier om je in te schrijven. Andere werkgroepen Geen werkgroepen gevonden  +
Business werkgroep VlocaTraject/Citerra Tijdens de eerste sessie, de “business werkgroep”, duiken we in de use cases. Eerder werden er al een aantal use-cases geformuleerd door het kernteam. Deze werden verwerkt in het VLOCA-model. Het doel van deze sessie is om de use-cases te valideren, eventueel bijkomende use-cases te formuleren en de scope van het project af te bakenen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen. De business werkgroep vond plaats op 27 februari 2024. Context Initiatief In samenwerking met Mobiliteit en Parkeren Antwerpen en de Stad Antwerpen werkt VLOCA (Vlaamse Open City Architectuur) samen met OSLO (Open Standaarden voor Linkende Organisaties) aan een City of Things project genaamd "Citerra". Citerra staat voor 'City Environmental Regulations and Rights for Access' voor steden, gemeenten, bedrijven, burgers, verenigingen en overheden , en heeft als doel de link te leggen tussen de genoemde stakeholders en de lokale regelgeving. Het doel van Citerra is om alle regelgevingen te centraliseren en te uniformeren, waarbij de aanvragen voor vergunningen kunnen worden ingediend. De focus van dit City of Things traject ligt op vergunningen voor autoluwe zones of gebieden met cameratoezicht. Hoewel de Stad Antwerpen het project leidt, is het de bedoeling om dit initiatief breder te zien richting alle lokale besturen. Op dit moment is de informatie over verschillende gereglementeerde zones in de stad niet goed georganiseerd, wat het voor burgers en bedrijven moeilijk maakt om te begrijpen welke regels waar van toepassing zijn. Het handmatig invullen van persoonlijke gegevens bij herhaalde aanvragen leidt ook tot frustratie. Om dit te verbeteren, streeft het project ernaar gebruikers zelf hun profiel te laten beheren, inclusief het toevoegen van extra nummerplaten, en om gegevens automatisch in te vullen bij nieuwe aanvragen. Bovendien voldoet het project aan de Europese Commissie Directive over "Intelligent Transport Systems" door steden te verplichten Urban Vehicle Access Rights (UVAR) data naar het Europese Platform te uploaden, wat geautomatiseerd zal verlopen. VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. OSLO Het doel van OSLO is om de datastromen semantisch te modelleren en de structuur van de data te standaardiseren in de context van lokale economie. Hierbij zal de focus gelegd worden op het verbeteren van de gegevensuitwisseling tussen lokale handelaars, horeca ondernemers en beleidsmakers. Met OSLO wordt er concreet ingezet op semantische en technische interoperabiliteit. De vocabularia en applicatieprofielen worden ontwikkeld in co-creatie met o.a. Vlaamse administraties, lokale besturen, federale partners, academici, de Europese Commissie en private partners (ondertussen meer dan 4000 bijdragers). Extra informatie en een verzameling van de datastandaarden zijn te vinden op volgende links: https://overheid.vlaanderen.be/oslo-wat-is-oslo en https://data.vlaanderen.be/ Brainstormsessie Het doel en de aanpak van de brainstormsessie worden hieronder beschreven. Tevens wordt de uitkomst van de brainstorm hierin samengevat. Doel van de brainstormsessie Het doel van de brainstormsessie is het volgende: De missie, visie en doelstellingen van het project, zoals geformuleerd in het VLOCA-model, valideren en feedback capteren De use cases, zoals geformuleerd in het VLOCA-model, valideren en feedback capteren Missie, visie en doelstellingen Missie Wat willen we bereiken? “Een centraal platform aanbieden om vergunningen voor burgers, ondernemingen en verenigingen aan te vragen dat benaderd kan worden vanuit MijnBurgerProfiel, e-loketondernemers en het verenigingsloket. Het dient ook gekoppeld te zijn aan de bestaande aanvraagsystemen van de steden en gemeenten.” ​ Discussie De volgende opmerkingen werden gegeven: -       Het gaat ruimer dan enkel aanvragen, ook beheren van de aanvraag. -       Er worden slechts drie entiteiten genoemd: burgers, ondernemingen en verengingen, omdat steden en gemeenten ook onder ondernemingen vallen. -       Iedere entiteit van de Vlaamse Gemeenschap, waaronder ook steden en gemeenten vallen, heeft een OVO-code dat dient als een soort ondernemingsnummer. -       Hier worden enkel de loketten vernoemd, er moet ook vermeld worden dat er een permits.be moet komen. Eventueel kan het woord ‘minstens’ toegevoegd worden. -       Het overkoepelende doel is om een one-stop-shop te maken zodat je niet naar die lokketten moet gaan. -       Bij het vernoemen van vergunning bedoelen we, meer specifiek, een vergunning voor een autoluwe zone. Visie Wat is de bestaansreden? “Op dit ogenblik kunnen vergunningen voor verschillende gereglementeerde zones binnen een stad/gemeente helemaal niet digitaal of enkel via diverse websites per stad/gemeente aangevraagd worden. Dit is erg onoverzichtelijk en men moet zelf op zoek gaan naar wat er waar geldt en waar er, indien gewenst, extra rechten kunnen aangevraagd worden.” Discussie De volgende opmerkingen werden gegeven: -       Voor ondernemingen kan het verwarrend zijn hoe de aanvragen moeten gedaan worden in de verschillende gemeenten. -       We spreken beter van ‘lokaal bestuur’ wanneer we verwijzen naar stad of gemeente. Doelstellingen Wat is het doel van het project? “    1) De aanvraagsystemen van steden en gemeenten te koppelen aan een centraal (e-loket) platform waar burgers, ondernemingen en verenigingen aanvragen kunnen doen en op die manier het ‘only-once principe’ te realiseren.   2) De steden en gemeenten via IPDC/LPDC de data en voorwaarden voor een vergunning laten beheren zodat dit kan ontsloten worden naar het centrale platform.   3) De statussen van vergunningen kunnen gevolgd worden en de goedgekeurde vergunningen kunnen worden gecommuniceerd.​ “ Discussie De volgende opmerkingen werden gegeven: -       De scope vandaag is beperkt tot een vergunning van een voertuig. Is een onderscheid nodig tussen een persoon en een voertuig? In stad Gent wordt de vergunning gekoppeld aan een persoon die via het eLoket een nummerplaat kan linken aan zijn/haar/x vergunning. Uiteindelijk wordt de handhaving dus telkens gedaan via de nummerplaat van het voertuig. -       Voor de OSLO-standaard zal het recht vasthangen aan de persoon, de persoon of de volmacht nemer om toegang te verlenen aan het voertuig. -       Op dit moment wordt handhaving uitgevoerd via MAGDA om te controleren of het voertuig rechtmatige toegang heeft verkregen. Use cases ID Samenvatting Beschrijving UC1 UC1: Registratie Registratie UC2 UC2: Informatieplatform informatie platform en zoek opdrachten UC3 UC3: Profiel & Formulier aanvullen Profiel aan- en formulier invullen UC4 UC4: Indiening Indienen aanvraag UC5 UC5: Opvolging dossier opvolging dossier UC6 UC6: toekenningsproces toekenning, weigering, betwisting, advies aanvraag UC7 UC7: dossierbeheer beheer dossier (overzicht, toevoegingen, verlengingen, aanpassingen, herinneringen, …) UC8 UC8: Message Center CRM voor communicatie (uitgaande/inkomende, contact strategie en historiek) UC9 UC9: Helpdesk helpdesk & FAQ & Reviews UC10 UC10: betaalmodule betaalmodule en business model vinden en bouwen UC11 UC11: Monitoring Monitoring en analytische rapportering incl fraudedetectie UC12 UC12: Inzichten Rapporting BI Dashboards en Inzichten UC13 UC13: Duurzaamheid Van een piloot tot een 'operationeel' draaiende applicatie en platform UC1 ID Type Samenvatting Beschrijving UC1 Use case UC1: Registratie Registratie BC1.1 Business capability als burger Als burger wil ik mij kunnen registreren en inloggen met authenticatie ifv mijn mandaten BC1.2 Business capability als onderneming Als onderneming wil ik mij kunnen registreren en inloggen met authenticatie ifv mijn mandaten BC1.3 Business capability als vereniging Als vereniging wil ik mij kunnen registreren en inloggen met authenticatie ifv mijn mandaten BC1.4 Business capability als hulpdienst Als hulpdienst wil ik mij kunnen registreren en inloggen met authenticatie ifv mijn mandaten BC1.5 Business capability als stadsambtenaar Als stadsambtenaar wil ik mij kunnen registreren en inloggen met authenticatie ifv mijn mandaten BC1.6 Business capability als systeembeheerder Als systeembeheerder wil ik mij kunnen registreren en inloggen met authenticatie ifv mijn mandaten BC1.7 Business capability als lokale bestuur Als lokaal bestuur wil ik mij kunnen registreren en inloggen met authenticatie ifv mijn mandaten BC1.8 Business capability als overheid Als overheid wil ik mij kunnen registreren en inloggen met authenticatie ifv mijn mandaten BC1.9 Business capability inlog cookies Als gebruiker wil ik mijn inlogdata via cookies kunnen bijhouden zodat ik niet telkens opnieuw alles moet invullen bij het inloggen BC1.10 Business capability mandaten toekennen Als gemandateerde van een instantie wil ik andere personen een mandaat/volmacht kunnen toekennen opdat zij ook de aanvragen kunnen doen (via mandatensysteem VMS bvb) BC1.11 Business capability mandaten aanpassen Als gemandateerde van een instantie wil ik andere mandateerden kunnen verwijderen of statuut (welke rechten heeft ie op dit platform) aanpassen BC1.12 Business capability via centraal registerpunt Als gebruiker wil ik via het ondernemingsloket of via een centraal registerpunt mijn aanvraag kunnen invoeren BC1.13 Business capability rollen in de aanvraag proces Als gebruiker wil ik verschillende rollen voor aanvragen kunnen aanmaken (schrijven, indienen, annuleren, aanpassen) die op hun beurt beheerd kunnen worden (de rollen zelf aanpassen ed meer) BC1.14 Business capability Volmachten andere organisatie Als gebruiker wil ik een volmacht kunnen geven aan andere entiteiten (andere organisatie) BC1.15 Business capability aanvraag voor derden Ik moet mij als bvb ambtenaar kunnen inloggen om voor een andere persoon ook in te dienen BC1.16 Business capability KBO vs Vestigingsnummer Als gebruiker wil ik mijn kunnen identificeren als zowel KBO nummer als Vestigingsnummer in het systeem BC1.17 Business capability overnames Als gebruiker wil ik dat al mijn vergunningen worden overgenomen bij overname van mijn bedrijf BC1.18 Business capability herinneringen voor updates Als systeembeheerder wil ik periodiek (om de 12 maanden ?) herinnering krijgen om te checken of mijn profiel nog klopt BC1.19 Business capability Als gebruiker wil ik n unieke digitale bron voor de toekenning van mijn vergunning BC1.20 Business capability beheer volmachten Als gebruiker wil ik mijn volmachten die ik gegeven gemakkelijk beheren (aanpassen, aanmaken, annuleren, enz.) Aanvullende use cases -       Als ondernemer wil ik ontzorgd worden -       Als gebruiker wil ik via het ondernemingsloket of via een centraal registerpunt mijn aanvraag kunnen invoeren -       Als gebruiker wil ik verschillende rollen voor aanvragen die op hun beurt beheerd kunnen worden -       Als gebruiker wil ik een volmacht kunnen geven aan andere entiteiten (andere organisatie) -       Als gebruiker wil ik één unieke digitale bron voor de toekenning van mijn vergunning -       Als gebruiker wil ik dat vergunningen automatisch toegekend worden Discussie De volgende opmerkingen werden gegeven: -       Momenteel moet je aanvinken voor welke entiteiten je vergunningen wil aanvragen -       Unieke registratie bij een unieke bron, niet met duplicaten bij de vergunningen, er moet een centraal platform zijn -       Volmacht moet gegeven worden aan de entiteiten. Dit zal zeer belangrijk zijn voor de logistiek, maar ook bv. voor PostNL moet het ook gemakkelijk zijn om volmachten te schrappen. -       Via ondernemersloket of centraal registerpunt -       Verschillende rollen: je hebt iemand nodig voor de registratie, hier moet je ook de link met MAGDA kunnen maken -       Je moet een aanvraag kunnen doen voor iemand anders (mandatenregister) -       Je hebt één KBO-nummer en verschillende vestigingen (bv hotelketens met verschillende vestigingen in één stad, maar hebben wel aparte vestigingsnummers, en de rechten zitten op KBO-niveau) - Op ondernemingsloket met bekeken worden naar het onderscheid tussen KBO-nummer vs. vestigingsnummer vs. mandaten. -       Wat bij firma’s die overgenomen worden, kunnen we dit meenemen? UC2 ID Type Samenvatting Beschrijving UC2 Use case UC2: Informatieplatform informatie platform en zoek opdrachten BC2.1 Business capability Info over specifieke stad Als aanvrager wil ik een overzicht kunnen zien van alle regels en toelatingen/vergunningen die ik nodig heb in een specifieke stad BC2.2 Business capability Overzicht gans of geselecteerde 'Vlaanderen' Als aanvrager wil ik een overzicht kunnen zien van alle regels en toelatingen/vergunningen die van toepassing zijn in alle steden en gemeenten in Vlaanderen, of enkel van geselecteerde bestemmingen op n 'scherm' (overzichtelijk) BC2.3 Business capability formulieren Als aanvrager wil ik via een link de formulieren terugvinden die ik nodig heb voor mijn aanvraag BC2.4 Business capability Customized Informatie Als aanvrager wil ik dat de informatie aangepast wordt ifv mijn hoedanigheid, bvb burger, onderneming, vereniging, hulpdienst, ambtenaar, enz. BC2.5 Business capability strikte minimum Als aanvrager wil ik dat de gevraagde informatie beperkt blijft tot de noodzakelijke ifv mijn hoedanigheid (profiel, locatie, type aanvraag, enz.) BC2.6 Business capability search engine Als aanvrager wil ik de informatie kunnen opzoeken via sleutelwoorden of meest gezochte items BC2.7 Business capability voorbeeld formulieren Als aanvrager wil ik voorbeelden van ingevulde aanvragen kunnen zien BC2.8 Business capability Wizzard als gebruiker wil ik bij het invullen reeds autofill kunnen activeren (of desactiveren) die zou moeten leiden tot de juiste informatie BC2.9 Business capability filter Als gebruiker wil ik bij het zoeken filters kunnen instellen in de rand bvb om de resultaten die ik voor mij krijg te beperken BC2.10 Business capability WCAG normen Als aanvrager die 'slechtziende' is wil ik de informatie op een manier krijgen die voldoet aan de WCAG normen BC2.11 Business capability Andere Applicaties Als derde partij applicaties zoals waze en google maps wil ik die informatie gemakkelijk en gestructureerd kunnen opvragen BC2.12 Business capability vaste hoofdstukken Als gebruiker wens ik vaste hoofdstukken/onderdelen te zien krijgen om mij te informeren: doelgroep, voorwaarden, eigenschappen m.b.t. voertuigen BC2.13 Business capability Internationale bestuurder Als internationale gebruiker wil ik de informatie waar kan ik binnen met welke vergunningen enz ook in mijn taal kunnen terugvinden. BC2.14 Business capability Alternatieven (meertalig) Als (buitenlandse) gebruiker wil ik de alternatieve routes of acties kunnen voorgesteld krijgen indien ik geen vergunning kan verkrijgen Aanvullende use cases -       Als gebruiker wens ik vaste hoofdstukken/onderdelen te zien krijgen om mij te informeren: doelgroep, voorwaarden, eigenschappen m.b.t. voertuigen -       Als gebruiker wens ik de mogelijkheid te hebben om aan na registratie te doen Discussie -       Er moet gecommuniceerd worden met vaste hoofstukken -       Ook op doelgroep niveau aanpassen -       Er moet een link zijn tussen het platform en andere apps voor bv Waze, Google Maps waardoor informatie-uitwisseling mogelijk is o   Opm.: hier bovenop ook een economisch model te bouwen - extra services bovenop zetten, er moet een bereidheid zijn van de bedrijven die momenteel grote kost betalen, potentieel kijken naar Athumi voor implementatie. -       Vraag: wat moet ik doen als ik een stad ben binnengereden en heb de registratie niet gedaan? Na registratie doen. -       Wizard/filter toevoegen zodat er in de linker kolom een optie bestaat om de informatie behapbaar te maken. -       WCAG – moet compliant zijn aan de normen voor slechtzienden etc. UC3 ID Type Samenvatting Beschrijving UC3 Use case UC3: Profiel & Formulier aanvullen Profiel aan- en formulier invullen BC3.1 Business capability download voor later Als aanvrager wil ik het document kunnen downloaden en invullen op mijn gemak BC3.2 Business capability gesaved voor later Als aanvrager wil ik het formulier online invullen, saven, terug openenen, aanvullen, enz. BC3.3 Business capability prefillen Als aanvrager wil ik dat de centraal gekende informatie (bvb DIV, magda, ) velden wordt opgehaald en voorgesteld of 'prefilled' wordt in het formulier BC3.4 Business capability attesten op zelfde pagina gekregen en opgeladen Als aanvrager wil ik dat de nodige attesten direct (op zelfde pagina) kan opgevraagd en toegevoegd worden aan het formulier BC3.5 Business capability manueel ingevuld en gescand opgeladen Als aanvrager wil ik ook een gescande ingevulde formulier kunnen opladen voor indiening BC3.6 Business capability OCR van scans Als systeembeheerder wil ik een gescande ingevulde formulier kunnen 'digitaliseren' via OCR modules en door de aanvrager laten valideren BC3.7 Business capability overschrijven van prefilled Als aanvrager wil ik de 'prefilled' velden kunnen 'overschrijven' met meer correctere informatie, maar dan wel met justificatie argumenten BC3.8 Business capability multi steden of gemeenten Als aanvrager wil ik het 'generieke' aangepaste formulier kunnen invullen met het oog op aanvraag voor verschillende steden of gemeenten (formulier wordt opgesplitst in formulier per stad en gemeente die gekozen werd) BC3.9 Business capability verplichte velden Als aanvrager wil ik steeds kunnen zien welke informatie noodzakelijk zijn die nog niet zijn ingevuld (in het rood bvb) BC3.10 Business capability multi aanvragen Als aanvrager wil ik verschillende formulieren kunnen invullen en bijhouden en bewerken BC3.11 Business capability validatie ingevulde velden Als ambtenaar wil ik een onderscheid kunnen zien welke velden gevalideerd zijn door centrale bronnen en welke werden overgeschreven door de aanvrager BC3.12 Business capability opmerkingen Als aanvrager wil ik bepaalde opmerkingen kunnen toevoegen die ik nodig acht voor de beslissingsproces BC3.13 Business capability extra opladen documenten Als aanvrager wil ik documenten kunnen opladen die ik zelf acht nodig te zijn als argumentatie BC3.14 Business capability copy/paste Als aanvrager wil ik oude ingevulde aanvragen kunnen copieren en plakken tot een nieuwe extra aanvraag BC3.15 Business capability via mijnburgerprofiel Als burger wil ik mijn aanvraag kunnen doen via mijnburgerprofiel (embedded of enkel voor de authenticatie) BC3.16 Business capability via e-loketondernemers Als onderneming wil ik mijn aanvraag kunnen doen via e-loketondernemers (embedded of enkel voor de authenticatie) BC3.17 Business capability via verenigingsloket Als vereniging wil ik mijn aanvraag kunnen doen via verenigingsloket (embedded of enkel voor de authenticatie) BC3.18 Business capability hulpdiensten Als hulpdienst wil ik mijn aanvraag kunnen doen via e-loketondernemers (embedded of enkel voor de authenticatie) BC3.19 Business capability API koppeling met eigen systemen Als aanvrager wil ik eigen beheer- of planningsytemen (bvb logistieke planningstool, of gewoon een excel sheet) kunnen koppelen aan mijn profiel zodat ik niet telkens bvb nummerplaten met datum en lokatie moet invullen bij elke aanvraag BC3.20 Business capability wagen van derden Als aanvrager wil ik ook voor voertuigen van derden een aanvraag kunnen doen bij bvb huur of lease wagen BC3.21 Business capability e-inclusie Als ambtenaar wil ik een aanvraag kunnen voor een aanvrager die niet op de website geraakt, maar die wel naast mij staat BC3.22 Business capability indienen enkel door gemandateerd Als bestuurder bvb wil ik dat mijn 'medewerker' de aanvragen invult en enkel ik kan valideren en indienen BC3.23 Business capability onderaannemer Als gebruiker wil ik een aanvraag kunnen doen voor mijn onderaannemer BC3.24 Business capability herbruikbare oude aanvraag Als gebruiker wil ik de formulier van een 'oude' aanvraag kunnen hergebruiken om een nieuwe aanvraag te starten BC3.25 Business capability buitenlandse gebruiker Als buitenlandse gebruiker wil ik de formulier in verschillende talen kunnen invullen BC3.26 Business capability een (virtuele) helpdesk bij invulling Als gebruiker wens ik een helpdesk om mij te ondersteunen bij het invoeren/invullen van mijn aanvraag Aanvullende use cases -       Als lokale overheid wil ik aanvragen kunnen doen voor mijn burgers (loketfunctie) -       Als gebruiker wens ik mijn profiel te kunnen definiëren -       Als beheerder wens ik dat het platform, op regelmatige basis, een automatische check doet van alle parameters van de vergunninghouders zodat deze automatisch kunnen verlengd/verwijderd worden Discussie -       Wat is de impact op bestaande vergunningen? idee: je verhuist, wat is de impact op mijn bestaande vergunningen. o   Andere optimalisatieslagen voor aanvragers; trigger geven “let op: die firma moet ook -       Up-to-date houden van profielen/ vernieuwen van informatie -       Soms zijn er grootgebruikers gelinkt aan 1 profiel, wat hiermee? o   Mandatensysteem van Vlaanderen koppelen o   Loketfunctie? o   API-wagenpark -       Burger met loket, is er een specifiek profiel? We moeten dubbels vermijden. UC4 ID Type Samenvatting Beschrijving UC4 Use case UC4: Indiening Indienen aanvraag BC4.1 Business capability officieel 'indienen' Als aanvrager wil ik het ingevuld formulier kunnen 'indienen' via een 'indien' knop BC4.2 Business capability doorsturen naar derden Als aanvrager wil ik een ingevuld formulier kunnen emailen/opsturen naar een centraal email/adres (of via API) BC4.3 Business capability verplichte velden Als aanvrager wil ik bij het niet correct ingevuld formulier direct een 'weigering' van indiening kunnen zien met voorstel van 'correcties' (welke velden waren verplicht) BC4.4 Business capability bevestiging aanvraag Als aanvrager wil ik een bevestigingscode (=dossier nummer) en email krijgen met informatie over de volgende stappen BC4.5 Business capability retro actieve na-registratie Als aanvrager wil ik, indien het proces dit toelaat, ook naregistratie kunnen doen, dus wanneer ik zonder vergunning ben binnengereden wil ik nog binnen de x uren mezelf kunnen registreren en aanvraag indien retro actief. BC4.6 Business capability Belgische Talen Als gebruiker wens ik een meertalig platform (minstens Nederlands, Frans en Duits) BC4.7 Business capability happy flow garanties Als gebruiker wens ik dat er een happy flow ge mplementeerd wordt BC4.8 Business capability een (virtuele) helpdesk bij indiening Als gebruiker wens ik een helpdesk om mij te ondersteunen bij het indiening van mijn aanvraag BC4.9 Business capability meertalige bevestiging van de indiening Als gebruiker wens ik een gestandaardiseerde meertalige mail te ontvangen na de indiening BC4.10 Business capability buitenlandse logistiek dienstverlener Als buitenlandse logistieke dienstverlener wens ik een aanvraag te kunnen doen voor een levering BC4.11 Business capability CAPTCHA Als beheerder wens ik een CAPTCHA ter controle BC4.12 Business capability bewijsstelling aan de aanvrager Als beheerder wens ik dat de aanvrager kan bewijzen dat hij/zij een bedrijf vertegenwoordigt en op locatie x moet zijn BC4.13 Business capability contractors en onderaannemers Als gebruiker die met contractors of subcontractors werkt, wens ik voor hen een aangepaste oplossing Aanvullende use cases -       Als gebruiker wens ik een meertalig platform (minstens Nederlands, Frans en Duits) -       Als gebruiker wens ik dat er een ‘happy flow’ geïmplementeerd wordt -       Als gebruiker wens ik een helpdesk om mij te ondersteunen bij het invoeren/de opvolging van mijn aanvraag -       Als gebruiker wens ik een gestandaardiseerde mail te ontvangen -       Als buitenlandse logistieke dienstverlener wens ik een aanvraag te kunnen doen voor een levering -       Als beheerder wens ik een CAPTCHA ter controle -       Als beheerder wens ik dat de aanvrager kan bewijzen dat hij/zij een bedrijf vertegenwoordigt en op locatie x moet zijn -       Als gebruiker die met contractors of subcontractors werkt, wens ik voor hen een aangepaste oplossing -       Als beheerder verkies ik een digitale flow en wens ik deze te stimuleren -       Als beheerder wens ik buitenlandse bezoekers te informeren waar ze hun voertuig kwijt kunnen Discussie -       Voor buitenlandse entiteiten ben je vaak heel laks of heel streng op vlak van data -       Als je niet binnen mag, dat je dan ook geholpen wordt waar je dan wel mag staan. -       In het platform niet bezighouden met de handhaving -       Handhaving: hoe verloopt de controle van de aanvragen momenteel? Te goeder trouw? Als je per levering een bestelbon moet indienen wordt de administratieve last hoog. Hoe strikt en hoeveel bewijslast? o   Gent: als bewoner kan je oneindig aanvragen indienen in functie van de (verwachte) nood -       Na registratie: conditie op plaatsen in de tijd (maximum aantal dagen in het verleden of een datum in de toekomst) -> die regels moeten gestructureerd worden o   Als lokale overheid ga je een soort configuratietool hebben waar je dan de parameters kan bepalen, hier zullen we een 80-20 manier gaan incorporeren -       Taal aanvragen: goede dienstverlening in verschillende talen -       Het is belangrijk dat buitenlandse bezoekers in acht genomen worden UC5 ID Type Samenvatting Beschrijving UC5 Use case UC5: Opvolging dossier opvolging dossier BC5.1 Business capability dossier status opvraging Als aanvrager wil ik de status kunnen zien van mijn aanvraag dossier, alsook wat de volgende statussen kunnen zijn BC5.2 Business capability notificaties status verandering Als aanvrager wil ik via email bvb een bericht krijgen bij het veranderen van de status met evt argumentatie BC5.3 Business capability status opvraging en aanpassing Als ambtenaar wil ik de status kunnen opvragen en evt manueel aanpassen BC5.4 Business capability advies bij weigering Als aanvrager wil ik bij een weigering de motivering kunnen zien zodat ik de aanvraag evt kan aanpassen en terug indienen BC5.5 Business capability last minute aanpassingen Als aanvrager wil ik aanpassingen kunnen doen in het proces ifv de huidige status (bvb invullen van nummerplaat indien nog niet gekend, bedrijfsvorm van bv tot NV bvb, enz.) BC5.6 Business capability betwisten weigering Als aanvrager wil ik de weigering kunnen betwisten BC5.7 Business capability herinnering notificatie Als aanvrager wil ik een notificatie kunnen krijgen als herinnering om een aanvraag opnieuw in te dienen of te verlengen BC5.8 Business capability annulatie Als aanvrager wil ik een aanvraag kunnen annuleren en opnieuw later indienen BC5.9 Business capability via mijnburgerprofiel Als burger wil ik mijn aanvragen kunnen opvolgen, aanpassen, betwisten en notificaties krijgen via mijnburgerprofiel BC5.10 Business capability e-ondernemingsloket Als onderneming wil ik mijn aanvragen kunnen opvolgen, aanpassen, betwisten en notificaties krijgen via e-loketondernemers BC5.11 Business capability verenigingsloket Als vereniging wil ik mijn aanvragen kunnen opvolgen, aanpassen, betwisten en notificaties krijgen via verenigingsloket BC5.12 Business capability hulpdiensten Als hulpdienst wil ik mijn aanvragen kunnen opvolgen, aanpassen, betwisten en notificaties krijgen via e-loketondernemers BC5.13 Business capability toevoeging nummerplaat Als aanvrager wil ik bij een goedgekeurde vergunning de uiteindelijke nummerplaat kunnen toevoegen die uiteindelijk zal gebruikt worden bij bvb verhuis of transport van meubelen ed meer, waar ik vergunning krijg nog voordat ik de exacte wagen nummerplaat ken. BC5.14 Business capability opzoeking dossier Als aanvrager wil ik mijn dossiers kunnen opzoeken en selecteren ifv criteria bvb op nummerplaat, stad of gemeente, type van wagen, type van vergunningsaanvraag, enz. BC5.15 Business capability herbruikbaarheid aanvraag Als gebruiker wil ik een nieuwe aanvraag kunnen starten/indienen op basis van een voorgaande aanvraag BC5.16 Business capability hoe lang nog volgende stap ? Als gebruiker wens ik informatie te ontvangen over hoe lang je moet wachten voor een goedkeuring/status update van je aanvraag Aanvullende use cases -       Als gebruiker wens ik informatie te ontvangen over hoe lang je moet wachten voor een goedkeuring/update van je aanvraag -       Als gebruiker wens ik een motivering te ontvangen waarom mijn aanvraag geweigerd is -       Als gebruiker wil ik een nieuwe aanvraag kunnen starten/indienen op basis van een voorgaande aanvraag Discussie / UC6 ID Type Samenvatting Beschrijving UC6 Use case UC6: toekenningsproces toekenning, weigering, betwisting, advies aanvraag BC6.1 Business capability beslissingsbomen Als lokaal bestuur wil ik de beslissingsbomen kunnen invoeren, visualiseren en aanpassen BC6.2 Business capability automatisch toekenning of weigering Als systeembeheerder wil ik de aanvragen automatisch door de beslissingsboom laten draaien om automatisch toe te kennen, te weigeren of door te sturen naar ambtenaar BC6.3 Business capability manuele toekenning Als ambtenaar wil ik een aanvraag manueel kunnen toekennen BC6.4 Business capability weigering met advies Als ambtenaar wil ik een aanvraag kunnen weigeren met commentaar, justificaties of advies over de weigering BC6.5 Business capability betwisten van weigering Als aanvrager wil ik de weigering kunnen betwisten binnen een bepaalde periode BC6.6 Business capability betwisting opstarten Als ambtenaar wil ik de betwiste aanvraag kunnen heropstarten BC6.7 Business capability voor advies vragen Als ambtenaar wil ik een aanvraag voor advies naar een andere instantie kunnen sturen BC6.8 Business capability statistieken beslissingen Als lokaal bestuur en overheid wil ik statistieken kunnen draaien ivm toekenning en weigering (wie, wat, hoeveel, hoe lang, waarom, enz.) BC6.9 Business capability rechten en plichten communiceren Als lokaal bestuur wil ik met de toekenning een overzicht kunnen sturen met de rechten en plichten die gepaard gaan met de toekenning BC6.10 Business capability Triggers voor verandering Als lokaal bestuur wil ik indien er iets verandert, bvb verhuis, dat de vergunning automatisch wordt aangepast BC6.11 Business capability alternatieven na weigering Als aanvrager wil ik, bij weigering van mijn aanvraag, alternatieve routes of acties die ik kan nemen, indien die er zijn. BC6.12 Business capability automatische regelmatige checks Als beheerder wens ik dat het platform, op regelmatige basis, een automatische check doet van alle parameters van de vergunninghouders zodat deze automatisch kunnen verlengd/verwijderd worden BC6.13 Business capability screening situatie Als ambtenaar wil ik dat bij verandering van de situatie de vergunning automatisch/manueel wordt toegekend of geanulleerd/ingetrokken/tijdelijk geschorst en krijgt de aanvrager die notificaties (bvb bedrijf failliet, garage wordt niet meer door aanvrager gehuurd, ) Aanvullende use cases -       Als gebruiker wens ik het front office aspect kunnen ingeven en een weigering/goedkeuring ontvangen -       Als gebruiker wens ik een aanvraag kunnen doen voor mijn onderaannemer -       Als gebruiker wens ik een back-end functionaliteit waarin je lokale besturen de mogelijkheid geeft om te linken met het systeem Discussie -       Tot op welk niveau is de beslissing geautomatiseerd? -       Wat met een voertuig/persoon die niet afkomstig is uit Vlaanderen/internationaal. Hoe ga je handhaven? Controleren? -       Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen a)     Het beheren van wie mag wat b)    De handhaving achteraf -       Er is een belangrijk 2 de luik binnen dit project, nl de speciale gebieden in kaart brengen UC7 ID Type Samenvatting Beschrijving UC7 Use case UC7: dossierbeheer beheer dossier (overzicht, toevoegingen, verlengingen, aanpassingen, herinneringen, …) BC7.1 Business capability overzicht alle interacties Als aanvrager wil ik een overzicht krijgen van mijn toegekende of geweigerde vergunningen, die ik kan downloaden, uitprinten en doorsturen naar andere email adressen, mijn ebox en in 'my wallet' BC7.2 Business capability aanpassing dossiers Als aanvrager wil ik bestaande dossiers kunnen aanpassen en terug indienen BC7.3 Business capability snelle verlenging aanvraag Als aanvrager wil ik toegekende vergunningen kunnen verlengen via een aparte verkorte proces BC7.4 Business capability herinnering verloop Als aanvrager wil ik herinneringen krijgen wanneer mijn vergunningen verlopen BC7.5 Business capability herinnering met link Als aanvrager wil ik in mijn herinneringsnotificaties een link staat waarin ik met een druk op een knop de verlengingsaanvraag kan gebeuren. BC7.6 Business capability status dossier update Als systeembeheerder wil ik dat de 'status' nodig voor mijn dossiers automatisch geupdate worden waarbij de regels opnieuw worden 'berekend' BC7.7 Business capability lijst bijna verlopen vergunningen Als aanvrager wil ik overzicht krijgen van alle toegekende vergunningen die binnen x maanden zullen verlopen BC7.8 Business capability forward toekenning Als aanvrager wil ik mijn dossier kunnen delen met andere email adressen (of gemandateerde personen) BC7.9 Business capability automatische verlenging Als systeembeheerder wil ik bepaalde vergunningen automatisch kunnen verlengen en notificeren naar de aanvrager Aanvullende use cases -       Als beheerder wens ik een verdienmodel uit te bouwen voor het platform -       Als beheerder wens ik data spaces per aanvraag per transactie -       Als gebruiker wens ik meldingen te ontvangen voor vergunningen die komen te verlopen Discussie -       Aandacht voor GDPR! Persoonsdata moeten verborgen worden -       Aandacht voor cybersecurity UC8 ID Type Samenvatting Beschrijving UC8 Use case UC8: Message Center CRM voor communicatie (uitgaande/inkomende, contact strategie en historiek) BC8.1 Business capability Campaign automation Als lokaal bestuur wil ik een strategie via regels kunnen invoeren in het CRM om de communicatie (bevestigingen, herinneringen, generieke informatie,…) naar de aanvragers en dossierbeheerders kunnen uittekenen BC8.2 Business capability contact dossier beheerder Als aanvrager wil ik berichten kunnen sturen naar de huidige dossierbeheerder ivm mijn aanvraag of dossier BC8.3 Business capability contact aanvrager Als ambtenaar wil ik berichten kunnen sturen naar de aanvrager BC8.4 Business capability contact historiek Als aanvrager en ambtenaar wil ik een overzicht krijgen van alle contact historiek mbt aanvragen of specifieke onderwerpen BC8.5 Business capability communicatievoorkeuren Als aanvrager wil ik mijn communicatievoorkeuren kunnen instellen BC8.6 Business capability optin/optout Als aanvrager wil ik mijn optin en optout kunnen instellen op elk ogenblik BC8.7 Business capability DPO overzicht Als DPO wil ik een overzicht krijgen van alle bijgehouden contact informatie van de aanvragers BC8.8 Business capability email forwarding Als aanvrager wil ik mijn dossiers of vergunningen kunnen doorsturen naar andere email adressen BC8.9 Business capability GDPR Als systeembeheerder wil ik dat alle informatie die wordt bijgehouden de GDPR wetgeving volgen BC8.10 Business capability informatie communicatie Als lokaal bestuur wil ik een communicatie kunnen sturen die betrekking hebben op de vergunningen, bvb veranderde geografische zones, extra uitzonderingen, werken, evenementen, ed meer BC8.11 Business capability vertalingen via applicatie Als lokaal bestuur wil ik mijn communicaties ook in andere talen uitsturen door bvb google translate knopje in de communicatie te steken zodat de lezer zelf de vertaling snel en gemakkelijk kan opstarten Aanvullende use cases -       Als aanvrager kan ik aangeven of ik communicatie wil ontvangen enkel via het platform en/of via lokale overheid -       Als gebruiker wens ik communicatievoorkeuren per stad en/of type vergunning apart kunnen bepalen Discussie -       CRM is heel breed! Hoort dit hier wel thuis? o  Communicatiekanaal: hoe iemand contacteren? o   Dit moet onderzocht worden: een standaard functionaliteit van ondernemers of burgerloket? UC9 ID Type Samenvatting Beschrijving UC9 Use case UC9: Helpdesk helpdesk & FAQ & Reviews BC9.1 Business capability helpdesk 24/7 Als aanvrager wil ik een contact helpdesk kunnen contacteren (via mail, chat, telefoon, brief, whatsup, enz.) bij issues BC9.2 Business capability FAQ Als ambtenaar wil ik een FAQ kunnen publiceren ifv de inkomende vragen en opmerkingen BC9.3 Business capability Overview inbound Als lokaal bestuur wil ik een overzicht kunnen zien van alle opmerkingen, vragen, klachten, reviews enz. Ivm het proces, de tool, de dossierbeheerder, enz. BC9.4 Business capability Review knop Als aanvrager wil ik een 'review' knop hebben mbt mijn ervaring BC9.5 Business capability Chatbot Als aanvrager wil ik mijn vraag aan een 'chatbot' kunnen stellen Aanvullende use cases -       Als lokaal bestuur wil ik in het dashboard kunnen zien hoeveel vergunningen pending zijn -       Als gebruiker wil ik op het platform kunnen zien bij welke contactpersoon ik terecht kan om informatie te bekomen rond mijn aanvraag (per regio) Discussie -       Wat als je een boete/retributie krijgt terwijl je een vergunning had? o  Procedures bij (dezelfde?) ambtenaar -       Helpdesk kan ook soort communicatie zijn tussen ambtenaar en aanvrager o  De juiste antwoorden voor de vraag -       Als je een toelating krijgt, krijg je dat ook in elektronische vorm om te bewijzen. -       Is dit een helpdesk voor het platform of voor de vergunningen? o  Is die helpdesk een ambtenaar of kan je naar die helpdesk bellen als ambtenaar? UC10 ID Type Samenvatting Beschrijving UC10 Use case UC10: betaalmodule betaalmodule en business model vinden en bouwen BC10.1 Business capability betalend of gratis Als lokaal bestuur wil ik bepaalde aanvragen (dringende bvb) betalend maken BC10.2 Business capability betalingen in de tool Als aanvrager wil ik de betaling bij de aanvraag kunnen doen met bevestiging van betaling BC10.3 Business capability terugbetalingen Als ambtenaar wil ik een betaling kunnen 'terugdraaien' indien nodig BC10.4 Business capability overschrijving of cash Als aanvrager wil ik een betaling ook via overschrijving of contant kunnen doen waarbij ik mijn betalingsbewijs gescand kan opladen BC10.5 Business capability met factuur Als aanvrager wil ik een fiscaal correcte factuur kunnen opvragen voor de boekhouding BC10.6 Business capability n betaling meerdere aanvragen Als aanvrager wil ik voor veschillende aanvragingen nmalig kunnen betalen BC10.7 Business capability pre of postpaid Als lokaal bestuur wil ik de betaling conditioneel maken voor de toekenning of na de toekenning maar voor de bevestiging of na de bevestiging BC10.8 Business capability business model Als systeem owner wil ik een model kunnen vinden en bouwen om bvb bedrijven die enorme tijdswinsten maken te laten betalen om zo de kosten van die ontwikkeling mee te financieren. Aanvullende use cases -       Als lokaal bestuur wens ik een centraal platform voor de betalingen dat de vergoedingen automatisch doorstuurt naar de juiste stad/gemeente waarvoor de aanvraag werd ingediend -       Als gebruiker wens ik online te betalen voor mijn vergunning -       Als beheerder wens ik overschrijvingen of contante betalingen af te raden en maximaal in te zetten op online betalingen Discussie -       Idealiter wordt alles vooraf geregeld zoals bij een Zwitsers vignet -       Periodieke toegang voor langere periode UC11 ID Type Samenvatting Beschrijving UC11 Use case UC11: Monitoring Monitoring en analytische rapportering incl fraudedetectie BC11.1 Business capability realtime activiteiten Als systeembeheerder wil ik een realtime overzicht kunnen krijgen van wie ingelogd is met elke acties die gevoerd werden op het systeem BC11.2 Business capability via welk portaal Als systeembeheerder wil ik kunnen zien via welke portaal de gebruikers ingelogd zijn BC11.3 Business capability antwoordtijden Als systeembeheerder wil ik de antwoordtijden kunnen zien van alle acties BC11.4 Business capability downtime Als systeembeheerder wil ik de 'down' tijd kunnen monitoren en rapporteren BC11.5 Business capability aanvragen/beslissingen Als lokaal bestuur wil ik het aantal aanvragen en beslissingen kunnen rapporteren BC11.6 Business capability fraude detectie Als lokaal bestuur wil ik 'onregelmatigheden' kunnen ontdekken die zou kunnen duiden op fraude BC11.7 Business capability SLA Als systeembeheerder wil ik KPI's kunnen stellen die de Kwaliteit van de Dienstverlening voorstelt BC11.8 Business capability API Load Als systeembeheerder wil ik API load op de externe systemen willen kunnen zien Aanvullende use cases -       Als gebruiker wens ik dat het platform laadt op externe API’s -       Als lokale overheid kan ik issues/bugs melden aan de systeembeheerder -       Als aanvrager kan ik problemen melden aan de systeembeheerder en feedback ontvangen -       Als beheerder wens ik een automatische detectie van meerdere identieke aanvragen -       Als ondernemer wil ik zien welke voertuigen affectief gebruik maken van een vergunning -       Als beheerder wens ik een melding te ontvangen bij analomieën bij aanvragen, bijvoorbeeld een profiel dat fouten bevat Discussie -       KPI’s, SLA’s: mee rekening houden UC12 ID Type Samenvatting Beschrijving UC12 Use case UC12: Inzichten Rapporting BI Dashboards en Inzichten BC12.1 Business capability Aanvraag profielen Als lokaal bestuur wil ik begrijpen wie zijn de personen die een aanvraag indienen, hoe is de trend ervan, enz. Reeds gedefinieerde use cases / Aanvullende use cases -       Als lokaal bestuur wil ik weten hoeveel aanvragen binnenkomen via de website en hoeveel via het platform -       Als lokaal bestuur met beperkte backoffice wens ik een standaardpakket data outcome dat eenvoudig leesbaar is Discussie -       Wat met security? Mag die info gedeeld worden? -       Mijn profiel bijhouden & GDPR? o   Indien de data bij Vlaanderen zit, is dit ok qua GDPR -       Welke lokale besturen hebben vergunningen? Hoeveel worden er aangevraagd? Door wie? -       Digitaal parkeren o   Geeft weinig output rond verkeersinformatie o   Belangrijk om te beslissen welke data je bijhoudt -       Aanvragen geweigerd en waarom -       Cfr Nederland: Centraal parkeer register o   Centraal platform en governance is nog een andere stap -       Partnerships & professionele weggebruikers vs. segment dat eenmalig gebruikt o   Nieuwe spelers betrekken -       Light dashboard voorzien voor kleinere lokale besturen -       Wat met steden en gemeenten zonder backoffice? o   Hoe breng je dit samen? o   Welke data willen we aanleveren en lukt dat voor elk lokaal bestuur ifv technologie? -       Wat met internationale aanvragen? -       Handhaving als aparte use case? Zijn er bruggetjes en indien ja dewelke? o   Het is interessant om uitwisseling van data voor whitelisting mee in de OSLO- standaard opnemen. Whitelisten betekent dat je op een witte lijst komt opdat je de vergunning hebt om in die zonde te passeren. o   Zal dit gesynchroniseerd worden met de ANPR-camera’s? -       Zal governance een aparte use case zijn? o   Ja, binnen het financieel model zal de algemene governance opgenomen worden, zowel als de aansprakelijkheid binnen het platformen een overzicht bij wie je terecht kan. UC13 ID Type Samenvatting Beschrijving UC13 Use case UC13: Duurzaamheid Van een piloot tot een 'operationeel' draaiende applicatie en platform BC13.1 Business capability intake proces Als systeembeheerder wil ik andere steden en gemeenten gemakkelijk kunnen toevoegen op het platform BC13.2 Business capability kostenplaatje Als systeem owner wil ik een goede overzicht hebben van de kosten van het opstarten en beheer van een integratie van een stad of gemeente zodat ik die eventueel kan laten betalen aan de stad of gemeente BC13.3 Business capability Brussel ? Wallonie ? Als beleid wil ik eventueel ook steden en gemeenten toevoegen die niet tot de Vlaamse regio behoren BC11.4 Business capability economisch model : externe partijen Als systeem owner wil ik de externe partijen die onze data gebruiken kunnen laten betalen voor het gebruik ervan BC11.5 Business capability juridische aansprakelijkheid Als systeem owner wil ik een duidelijke juridische afbakening van wie is er bvb verantwoordelijk bij bugs in het systeem BC11.6 Business capability link met handhaving Als systeem owner wil ik een API of via lijsten op FTP bvb zo een link met handhaving kunnen opstellen Volgende stappen Wat na deze werkgroep? Verwerking van de input van de brainstorm oefening. Verder onderzoek en voorbereiding van de eerste thematische werkgroep. Publicatie op de Kennishub Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-02-27 13u-16u VAC Antwerpen Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-03-28 13u-16u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-05-16 13u-16u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-06-25 13u-16u Teams  
Data en informatie werkgroep: VlocaTraject/Citerra Tijdens de eerste thematische werkgroep worden de data en informatienoden van de reeds geïdentificeerde use cases in kaart gebracht. De Werkgroep Data en Informatie staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . Vaste deelnemers zijn de leden van het VLOCA-trajectconsortium en stakeholders, die samen de data- en informatienoden in kaart brengen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen. De eerste thematische werkgroep vond plaats op 28 maart 2024. Context Initiatief In samenwerking met Mobiliteit en Parkeren Antwerpen en de Stad Antwerpen werkt VLOCA (Vlaamse Open City Architectuur) samen met OSLO (Open Standaarden voor Linkende Organisaties) aan een City of Things project genaamd "Citerra". Citerra staat voor 'City Environmental Regulations and Rights for Access' voor steden, gemeenten, bedrijven, burgers, verenigingen en overheden , en heeft als doel de link te leggen tussen de genoemde stakeholders en de lokale regelgeving. Het doel van Citerra is om alle regelgevingen te centraliseren en te uniformeren, waarbij de aanvragen voor vergunningen kunnen worden ingediend. De focus van dit City of Things traject ligt op vergunningen voor autoluwe zones of gebieden met cameratoezicht. Hoewel de Stad Antwerpen het project leidt, is het de bedoeling om dit initiatief breder te zien richting alle lokale besturen. Op dit moment is de informatie over verschillende gereglementeerde zones in de stad niet goed georganiseerd, wat het voor burgers en bedrijven moeilijk maakt om te begrijpen welke regels waar van toepassing zijn. Het handmatig invullen van persoonlijke gegevens bij herhaalde aanvragen leidt ook tot frustratie. Om dit te verbeteren, streeft het project ernaar gebruikers zelf hun profiel te laten beheren, inclusief het toevoegen van extra nummerplaten, en om gegevens automatisch in te vullen bij nieuwe aanvragen. Bovendien voldoet het project aan de Europese Commissie Directive over "Intelligent Transport Systems" door steden te verplichten Urban Vehicle Access Rights (UVAR) data naar het Europese Platform te uploaden, wat geautomatiseerd zal verlopen. VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. Brainstormsessie Het doel en de aanpak van de brainstormsessie worden hieronder beschreven. Tevens wordt de uitkomst van de brainstorm hierin samengevat. Doel van de brainstormsessie Het doel van de brainstormsessie is het volgende: Identificatie van de meerwaardecreatie Inzicht in wat je nodig hebt om de meerwaardecreaties te realiseren Beschrijven van mogelijkheden om de oplossing te verduurzamen Opsommen van potentiële valkuilen Oefening 1 & 2 Voor deze oefeningen stonden we stil bij de volgende vragen: 1) Voor wie of wat vormt de oplossing toegevoegde waarde? Lijst de stakeholders op en beschrijf wat de toegevoegde waarde precies is. Op basis van deze informatie kunnen we een business case maken. Voorbeeld: -Burgers die een aanvraag moeten doen voor de registratie van hun nummerplaat in hun woonplaats.. Wat betekent dit voor hen qua meerwaarde?     2) Wat heb je nodig om de geïdentificeerde meerwaardecreaties uit oefening 1 te realiseren? Wat moet je anders doen bij de ene stekeholder dan bij de andere? Waar ga je bvb data halen? Lijst de acties op. Voorbeeld: -We bieden een gecentraliseerd platform aan waar je voor verschillende steden een aanvraag kan doen Stakeholders Identificatie meerwaardecreatie Acties Bewoners van de binnenstad koppelen met authentieke bronnen (mijn burgerprofiel Link met mijn burgerprofiel Spoeddiensten één toegang voor alle steden en gemeenten Het only once principe hulpdiensten Link met de NACE codes bvb. Nutsbedrijven Efficientie en voorkomen van kosten (boetes, minder administratie) koppeling met eloketondernemers Overheden Automatisatie van verwerking, toekenning/ weigering Een centrale DWH van alle dossiers 'pending', 'goedgekeurd, geweigerd (+ waarom) Inzichten van wie vraagt er wat, wanneer en waar Mogelijkheid van toevoegen van bepaalde verwerkingsregels : evenementen, conditie van bewonerskaart, schaalgrootte van oplossing => softwarematig interessanter voor aanbesteding transportbedrijven efficientie en voorkomen van kosten (zowel boetes als administratieve nodig op kantoor) vanuit een route van A naar B over C geef mij alle aanvragen die ik moet indienen : thematische benadering pechverhelping (VAB) zichtbaarheid waar vergunning nodig is en eenvoudig aanvragen en beheren Link met de NACE codes bvb. vergunning voor volledig jaar en auto reminder bij vervallen of wijzigingen lijst of db van 'speciale' gevallen (spoeddiensten, pechverhelping, enz.) softwareleveranciers vergunningsoftware generieker te bouwen verenigingen hulp bij organiseren van evenementen + bewijs van vergunning aanvragen ook automatisch laten indienen indien bvb die automatisch werd goedgekeurd. Archiveren van oude vergunningen die niet meer manueel werden aangevraagd, of volgens bronnen overleden of failliet gegaan is. Bij elke aanvraag een nummer en versie nummer : versiebeheer (zodat de ambtenaar weet dat dit een oude reeds toegekende aanvraag is geweest en opnieuw is ingediend) aanvraag van vorig jaar eenvoudig ophalen, aanpassen en terug indienen Een week/maand voor einde van vergunning een berichtje om die aanvraag opnieuw in te dienen Binnenlandse toeristen bij het verkrijgen van de vergunning in wooplaats, krijg je direct een vraag : wil je ook vergunningen vragen voor andere steden (bvb LEZ) Zorgbedrijven (thuisverpleging, ...) geen echte spoed mee gemoeid Buitenlandse toeristen Een overzicht over gans Vlaanderen met duidelijke uitleg om vergunning aan te vragen Vertaling van centrale webpagina Betaal module via wallet van burgerprofiel Koppeling met WAZE (waarschuwing : heb je vergunning met link naar meer info en vergunningsaanvraag webpagina) Internationale nummerplaten, EURO norm via certificaat (gescand bvb) marktkramers minder administratieve last personen van wacht (vb. dr van wacht) steeds zeker van toegang (vb. verdwijn palen) afspreken met dienst die wachtdienst organiseert Lijst van dokters met nummerplaten bvb. Ambtenaren Handhaving "minder mobiele" burgers overal toegang en permanent Databanken reeds bestaande? opladen van attest Oefening 3 Bij deze oefening keken we naar manieren om de voorgestelde oplossing duurzaam te implementeren: -Welke expertise hebben we nodig om dit allemaal te beheren? -Zijn er applicaties die noodzakelijk zijn om de oplossing draaiende te houden? -Hoe kunnen we een business model uitbouwen? -Hoe kunnen we dit laten sponsoren? -Hoe kunnen we de kosten beperken? -Welke databronnen moeten altijd ter beschikking zijn? Verduurzamen oplossing Overeenkomst met leverancier en steden en gemeenten ivm governance van de linken met de bestaande aanvraagsystemen steden en gemeenten (= lokale overheden) om hun voorwaarden te beheren in applicatie (vb. parameters in LPDC) = automatische aanpassing vh formulier bvb 'owner' van platform en helpdesk van het platform financieringsmodel (bijdrage lokale overheden, Vlaanderen,, (privaat)ondernemingen, buitenland, ..) in de vorm van abonnement, transactie gebaseerd, per aanvraag, .. .... te onderzoeken (reclame ?) Financiering door stakeholders die voordelen halen uit platform kosten besparen door maximaal gebruik te maken van bestaande Vlaamse bouwstenen.Bv: formulierentool via 'add-on's (bvb nutsbedrijven) kan de financiering gebeuren centrale ontwikkelaar met mogelijkheid tot samenwerking door lokale ontwikkelaars : lokaal moet men kunnen blijven aanpassen,en via 'versiebeheer' kan doorstromen naar centrale systeem. machtigingen authentieke bronnen via VVSG (ipv zelf naar bvb DIV aanvragen, kan via VVSG ook gedaan worden, veel sneller en gemakkelijker) standaardisatie garanderen datastandaard Governance : engagement lokaal om de zoveel tijd om de standaard te onderhouden Oefening 4 Tot slot stonden we stil bij de onderstaande procestekening. Hierbij keken we naar potentiële valkuilen waarmee we rekening moeten houden. •De valkuilen werden door de deelnemers met een rode post-it aangeduid In de onderstaande tabel werden de geïdentificeerde valkuilen toegelicht: Valkuilen Toelichting te groot/klein willen zien Ontbrekende financiering scope (autoluwe zones) erg beperkt, is niet voldoende kritische massa. Onvoldoende zicht op ruimere opportuniteiten teveel dependencies voor kritische flow betrouwbaarheid systeem (uptime platform) GDPR en cybersecurity financiering bereidheid van steden en gemeenten om mee te stappen in dit verhaal (hoe dit in een win-win vertalen) hele value-chain (ook vergunning vervangwagens) nodig. enkel aanvraag is te beperkt te complex (het moet voldoende idiot-proof zijn) complex systeem tov. 1 nieuw systeem voor alle lokale overheden via koppeling aan lokale aanvraag systemen Juridische verantwoordelijkheid bij het fout lopen van het systeem Vergunning wordt niet teruggevonden in de lokale systemen Vs. idiot proof maken Bvb bij verhuis : gaat het systeem hem adviseren mbt ladderlift maar vergeten te vermelden dat die ook een vergunning nodig heeft. => disclaimer Opname en Miro bord Miro bord Het Miro bord kan je consulteren via deze link . Opname De opname van deze sessie is te bekijken via deze link . Volgende stappen Wat na deze werkgroep? Verwerking van de input van de brainstorm oefening. Verder onderzoek en voorbereiding van de volgende thematische werkgroep. Publicatie op de Kennishub Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-02-27 13u-16u VAC Antwerpen Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-03-28 13u-16u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-05-16 13u-16u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-06-25 13u-16u Teams  
Functionele werkgroep Deze thematische werkgroep richt zich op het identificeren en in kaart brengen van de functionele noden en interacties . Na de data- en informatiewerkgroep zijn deze respectievelijke noden helder geworden. Deze functionele werkgroep bouwt hierop verder om de data- en informatie- uitwisseling tussen mensen en systemen, mensen onderling en systemen onderling te schetsen. De tweede thematische werkgroep vond plaats op 16 mei 2024. Context Initiatief In samenwerking met Mobiliteit en Parkeren Antwerpen en de Stad Antwerpen werkt VLOCA (Vlaamse Open City Architectuur) samen met OSLO (Open Standaarden voor Linkende Organisaties) aan een City of Things project genaamd "Citerra". Citerra staat voor 'City Environmental Regulations and Rights for Access' voor steden, gemeenten, bedrijven, burgers, verenigingen en overheden , en heeft als doel de link te leggen tussen de genoemde stakeholders en de lokale regelgeving. Het doel van Citerra is om alle regelgevingen te centraliseren en te uniformeren, waarbij de aanvragen voor vergunningen kunnen worden ingediend. De focus van dit City of Things traject ligt op vergunningen voor autoluwe zones of gebieden met cameratoezicht. Hoewel de Stad Antwerpen het project leidt, is het de bedoeling om dit initiatief breder te zien richting alle lokale besturen. Op dit moment is de informatie over verschillende gereglementeerde zones in de stad niet goed georganiseerd, wat het voor burgers en bedrijven moeilijk maakt om te begrijpen welke regels waar van toepassing zijn. Het handmatig invullen van persoonlijke gegevens bij herhaalde aanvragen leidt ook tot frustratie. Om dit te verbeteren, streeft het project ernaar gebruikers zelf hun profiel te laten beheren, inclusief het toevoegen van extra nummerplaten, en om gegevens automatisch in te vullen bij nieuwe aanvragen. Bovendien voldoet het project aan de Europese Commissie Directive over "Intelligent Transport Systems" door steden te verplichten Urban Vehicle Access Rights (UVAR) data naar het Europese Platform te uploaden, wat geautomatiseerd zal verlopen. VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. VLOCA-model De start van elk VLOCA-traject begint bij een VLOCA-model: ID Samenvatting Beschrijving UC1 UC1: Registratie Registratie UC2 UC2: Informatieplatform informatie platform en zoek opdrachten UC3 UC3: Profiel & Formulier aanvullen Profiel aan- en formulier invullen UC4 UC4: Indiening Indienen aanvraag UC5 UC5: Opvolging dossier opvolging dossier UC6 UC6: toekenningsproces toekenning, weigering, betwisting, advies aanvraag UC7 UC7: dossierbeheer beheer dossier (overzicht, toevoegingen, verlengingen, aanpassingen, herinneringen, …) UC8 UC8: Message Center CRM voor communicatie (uitgaande/inkomende, contact strategie en historiek) UC9 UC9: Helpdesk helpdesk & FAQ & Reviews UC10 UC10: betaalmodule betaalmodule en business model vinden en bouwen UC11 UC11: Monitoring Monitoring en analytische rapportering incl fraudedetectie UC12 UC12: Inzichten Rapporting BI Dashboards en Inzichten UC13 UC13: Duurzaamheid Van een piloot tot een 'operationeel' draaiende applicatie en platform Tijdens de vorige sessie bespraken we de onderstaande figuur die het proces weergeeft van het aanvraagformulier: Vandaag staan we stil bij het informatieplatform: Hierbij willen we scherp stellen wat de verwachtingen zijn over een platform. Brainstormsessie Het doel en de aanpak van de brainstormsessie worden hieronder beschreven. Tevens wordt de uitkomst van de brainstorm hierin samengevat. Doel Het doel van de brainstormsessie is het volgende: Zicht krijgen op welke data/informatie we nodig hebben om een antwoord te bieden aan de nood aan efficiëntie/tijdwinst en effectiviteit/optimalisering door middel van een centraal informatieplatform Oplijsten van databronnen waaruit je de informatie kan halen, welke applicaties en functieprofielen je nodig hebt Inzicht krijgen in wat je moet kunnen doen met de data Valkuilen identificeren Oefening 1+2 Instructies Bij deze oefeningen stonden we stil bij de volgende vragen: Welke data/informatie hebben we nodig om een antwoord te bieden aan de nood aan efficiëntie/tijdwinst en effectiviteit/optimalisering door middel van een centraal informatieplatform? Voorbeeld: - Wetgeving van lokale besturen 2. Uit welke databronnen haal je deze informatie? Welke data is reeds beschikbaar (gratis of betalend)? Welke moeten we zelf gaan verzamelen? Hoe doen we dit? Welke applicaties (tools die je gaat gebruiken) heb je nodig om de databronnen te sturen/ondersteunen? Welke functieprofielen heb je hiervoor nodig? Voorbeeld: - Wetgeving van een lokaal bestuur bevindt zich  in een lokaal intern systeem Output Data Databronnen Applicaties/tools Functieprofielen Bestaande vergunningen Standardisatie model/Uitbreidingen huidig model: voorwaarde van een goeie databron OSLO vendors/applicaties van de gemeenten: veel vendors van de gemeentes hebben deze info al gepubliceerd (assumptie) data hoe wordt omgegaan met oa. hulp diensten / stad gemeenten (zit in de reglementen) publicaties gemeentes (www) loket.lokaalbestur modelleerder met kennis besluiten / reglementen / OSLO welke steden hebben welke vergunningen vergunningenlijst per lok. bestuur centrale vindplaats: applicaties die info en besluiten van de verschillende gemeentes centralisseerd ( lopend traject) - lokale gemeentes zouden dit ook kunnen gebruiken en minder zwaar  ipv API individueel maar er blijven beperkte API's  juridische dienst - LB-en Contact gegevens van steden en gemeenten Besluiten/Regelgeving LDES: data ter beschikking stellen, op verchillende manieren query end point. Zorgt data data kan doorstromen Mobiliteits dienst - LB-en welke steden hebben welke systemen voor handhaving: steden hebben verdwijnpalen, andere gebruiken polities enzo - Kan ook zijn dat je badge nodig hebt naast vergunning LPDC: Vlaanderen (catalagus def per gemeente) agile team: po, pm, analist, dev,...) regels/voorwaarden voor vergunning/stad CRAB: adrespunt bepalen binnen polygoon Bouwblokken waarmee oslo data worden gestuurd - door digitaal vlaanderen ontwikkeld  business user (lokaal bestuur) GIS informatie autoluwe zones GIS databronnen: polygonen, sommigen straten vallen er net in of uit ->  validatie OSLO team standaard government venstertijden: ter info als je geen vergunning nodig hebt want je kan uw houden aan de venstertijden eGOV? - Wallet  Vrijer manier om data te consumeren Leveranciers aanvraagsystemen: integraties en koppeling voorzien welke steden hebben  autoluwe zones DIV (voertuigen) via MAGDA Beheerder/stad waar liggen de autoluwe zones Adressenregister /CRAB Database gaat reproduceren bij wijzigingen  automatisch.  bv adressen enkel de wijzigen krijg je door zonder API call  IT verantwoordelijke voor support EID/ITSme MAGDA Beheerder overkoepelend Ondernemersloket RRN via Magda IT20/IT19 (rijksregister op basis hiervan krijg je de domicile en huis) testusergroup Burgerprofiel KBO via Magda Kostprijs om vergunning aan te vragen soc. nr en geldigheid zorgverstrekker VIA MAGDA (automatische vergunningen) Burgerprofiel op header/notificatie / document niveau: aanvraag moet door goedkeuringproces ze een notificatie krijgen voor status en vergunning wordt opgeladen bij akkoord wat kost een vergunning? Vlaamse codex SOLID? Persoonlijke data kluis -> gdpr -> Aligneren met die vlaamse bouwblok Alternatieve Routes: visuele tip  LBLOD gepubliceerde reglementen en besluiten  (lokale belsuiten - machine leesbare kijken naar standaard - per bestuur gepubliceerd en Vlaanderen gaat dit ook verzamelen ) Simulatie tool Informatie in verschillende talen RIZIV standaardisering Overzicht regelgeving over gans Vlaanderen van de verschillende steden , europese, vlaamse, ... (Vlaamse codex) DIV (via magda) Citerra simulatie van wat wel of niet mag na invoering van tijd en plaats - op basis van aangegeven tijstip en locatie de relevante info krijgen signalisatie plan: voetgangersgebied - borden laten besluiten in gemeenteraad. Eersta stap om tot besluit komen waar komen de borden -> automatisch besluit  Machine readable policy: beleidsmatig best vertaald worden naar regels die door computer vertaald kunnen worden Doorlooptijd aanvrager + VTEs (volgorde van belangrijkheid voor process automatisatie te bepalen - werkkracht die achter een bepaald proces moeten worden gezet => om zo makkelijk te zien waar je tijdswinst kan halen door optimaliseren of automatiseren) overheid Visualiseren op basis van signalisatieplan (impact autoluwe zone) - maar vergunning pas toegekend als werken zijn uitgevoerd Toegang voor derde partijen zoals navigatie applicaties lokale vergunningen Abstracties database (voor kleinere steden/gemeentes niet makkelijk om API te voorzien) federaal? -> binnen ABB bezig om dit bechikbaar te maken voor lokale besturen . Lokale bron voor kleinere steden  & geconnecteerde delen (bv bewonersparkeren aantal vergunning is dynamsich - afhankelijk van de bewoners moet er parking voorzien worden en kan er geen vrije bewonerskaarten meer voorzien worden voor de bewoners van het app, bouwheer moet parking voorzien vooe gebouw ) identificeren -> automatisatie FOD FAS dummy aanvraagmodule: veel mensen willen oefenen voor ze een aanvraag officieel indienen. Kan ook via video's  authenticatie / authorisatie heb ik eigenlijk wel een vergunning nodig? of ben ik vrijgesteld? data space soorten vergunningen mobiliteit Aanvraag via nummerplaat of op aanvrager opvolgen? regel Wat is kost retributie bij handhaving Bulkaanvragen op basis van Asterix nummerplaten ( vaste serie van nummerplaten zoals politie bv) voertuiggegevens Discussie Besluitvorming over Vergunningen: Vaststellen van criteria voor vergunningsverlening en hoe deze criteria toe te passen om eerlijke en consistente beslissingen te waarborgen. Handhaving van Autoluwe Zones: Effectieve methoden voor handhaving, inclusief technologische systemen en menselijke handhaving, en hoe deze het beste kunnen worden geïmplementeerd en gecoördineerd. Automatisering van Aanvraagprocessen: Verminderen van administratieve lasten door het automatiseren van aanvraagprocessen en het verkennen van mogelijkheden voor efficiënte en gebruikersvriendelijke systemen. Toegang voor Derde Partijen: Overwegingen omvatten hoe informatie over autoluwe zones beschikbaar kan worden gesteld aan derde partijen zoals navigatie-apps, met aandacht voor privacy en veiligheid. Gebruiksvriendelijkheid van Aanvraagprocessen: Discussie focust op het verbeteren van de gebruiksvriendelijkheid van aanvraagprocessen om de drempel voor aanvragers te verlagen, mogelijk door middel van begeleiding en ondersteuning. Automatische Goedkeuring en Weigering van Vergunningen: Overwegingen betreffen de criteria en procedures voor automatische goedkeuring of weigering van vergunningen, en hoe dit kan bijdragen aan een efficiënter proces. Uniformiteit en Standaardisatie: Bespreking van de voordelen en uitdagingen van het standaardiseren van processen en informatie over autoluwe zones voor alle steden en gemeenten in Vlaanderen. Uitzonderingen en Flexibiliteit: Behandelen van uitzonderingen op het vergunningsbeleid en het integreren van flexibiliteit om maatwerk mogelijk te maken voor specifieke situaties. Noodzakelijke Databronnen: Er werd gesproken over het identificeren van databronnen die nodig zijn voor het vergunningenaanvraagproces, zoals gemeentewebsites, LBD (Lokale Producten Catalogus), Gis (Geografisch Informatiesysteem), e-government, Rijksregister, KBO (Kruispuntbank van Ondernemingen), CP (Contactpunt), etc. Automatisering van Vergunningsaanvragen: Er was discussie over het automatiseren van vergunningsaanvragen en hoe dit kan worden ondersteund door relevante databronnen, zoals het gebruik van machineleesbare besluiten en standaardisatie van processen. Signalisatieplannen en Besluitvorming: Er werd opgemerkt dat signalisatieplannen belangrijk zijn voor het bepalen van autoluwe zones en dat deze informatie moet worden gekoppeld aan besluitvormingsprocessen voor vergunningen. Lokale versus Federaal Databeheer: Er was discussie over het verschil in benadering tussen grote steden en kleinere gemeenten wat betreft het beheer van lokale vergunningendatabases en de mogelijke rol van federale instanties in het faciliteren van toegang tot deze data. Datamodellen en Lokale Centrales: Er werd gesproken over het ontwikkelen van datamodellen en lokale centrales om kleinere gemeenten toegang te geven tot relevante informatie, met een focus op het delen van gegevens tussen verschillende niveaus van bestuur. Applicaties en tools voor gegevensbeheer: Er wordt gesproken over verschillende tools en applicaties die worden gebruikt om gegevens te ondersteunen en te sturen, zoals Eldes voor linked data event streams. Centrale vindplaats voor informatie: Deze applicatie is bedoeld om informatie over besluiten van verschillende gemeenten te centraliseren en beschikbaar te stellen voor machines, mogelijk met behulp van gestandaardiseerde protocollen. Vendors en gemeentelijke applicaties: Er wordt verwezen naar de applicaties van zowel externe leveranciers als de gemeenten zelf, die mogelijk al informatie publiceren op gestandaardiseerde wijze. Gebruik van API's en centrale vindplaats: Er wordt besproken hoe een centrale vindplaats het gebruik van API's kan verminderen, maar toch mogelijk nog beperkte API-functionaliteit vereist voor specifieke taken. Burgerprofiel en notificaties: Er wordt gesproken over het gebruik van burgerprofielen en notificaties voor statusupdates van aanvragen of dossiers. Solid en persoonlijke datakluis: Er wordt overwogen hoe Solid en persoonlijke datakluisconcepten kunnen worden toegepast op de behandeling van persoonsgegevens, met inachtneming van GDPR-vereisten. Simulatietool en standaardisering: Er wordt gesproken over het gebruik van simulatietools en het belang van standaardisering in het proces. Oefening 3 Instructies Wat moet je kunnen doen met de data? Welke acties kan je identificeren qua databeheer? Voorbeeld: -Je brengt de wetgeving van de verschillende lokale besturen samen Output Databeheer & integratie overschrijven van unieke bron gegevens (met label aangepast): bv domicile manueel overschrijven en aangeven dat dit niet een authentieke bron maar nieuwe info is leesbare_txt generieke info_txt Voorwaarden_txt_xml Couleurlocal_parameters_txt_xml Attesten.pdf_xml types data die beschikbaar moeten zijn en samengevoegd moeten worden in een formulier samenvoegen van data in formulier en dan alles samen doorsturen. 1 API met alle mogelijke velden maar niet alles noodzakelijk ingevuld afh van vereisten stad ( 1 API met alle mogelijke velden (moet niet allemaal ingevuld zijn) en niet per leverancier) beheren van aanvragen en vergunningen (hergebruiken/editeren en deleten of archive) verlengen van aanvraag/vergunning oslo datamodel bestaande data capteren: 3 elementen door slimme lokaal bron te genereren bestaande data gestandaardiseerd herbruikbaar delen een omgeving waar lokale data aangemeld kan worden ifv citerra: verschillende toepassingen waar de vergunningen zitten ter beschikking stellen aan citerra (data vindplaats) besluitdata vertalen in machineleesbare data (verdere detaillering Voertuigen, 200 numemrplaat aanvragen leveranciers registreren in Citerra of op vind plaats zelf? Mogelijkheden * Behouden in applicaties en opvragen * Centraal behouden Citerra * uploaden wallet, solid * Ondernemersloket * Rechstreeks in eigen erp van leveranciers Bulk aanvragen in XML Bulkoplading moet mogelijk zijn bewaren van data voor meerdere aanvragen/opnieuw aanvragen van vergunning gemeente moet business rules kunnen updaten tijdelijk bewaren van data/onafgewerkte aanvraag payment gateway: centraal systeem betalingen - hoe 1 keer afrekening en juist doorbetale,n naar de verschillende steden, diensten QA (quality assurance) Data ownership ( bewerkingen die gebeuren moeten gelinkt worden aan de bewerker -> welke stad dienst heeft vergunning geweigerd: transparentie & opvolging) CMS met sync naar dependent & dependencies: vanuit centrale platform vergunning aangevraagd worden, zal er iets van database aan dit platform en sync moeten zitten/ BV leverancier en je moet door de 2 zones rijden, eerste goedkeuring en tweede weigering -> relevante info moet terug komen van 1 van de vragen. Dus er moet een link zijn - om de link te houden => Duidelijk vermelden aan aanvrager om dit mee te delen valideren volgens het data model (SHACL): als gemeente iets pubiceerd dans moet je nakijken of data correct is. tergukoppeling indieen validatie faalt Discussie Definiëren van benodigde data en acties: De discussie richtte zich op het identificeren van alle relevante data en acties die nodig zijn voor het informatieplatform. Beheren en hergebruiken van aanvragen en vergunningen: Gesprek over de benodigde functionaliteit voor het beheren van aanvragen en vergunningen, inclusief opties zoals aanpassen, verwijderen en archiveren. Integreren van verschillende soorten data: Overwegingen bij het integreren van diverse data in formulieren en het gebruik van een centrale API voor gegevensverzending. Valideren van data volgens een bekend datamodel: De discussie betrof het valideren van data volgens een vastgesteld datamodel dat consistent is voor lokale besturen. Vaststellen van data-eigenaarschap: Gesprek over wie verantwoordelijk is voor de data die op het platform staat om duidelijkheid te scheppen over verantwoordelijkheden. Opzetten van een payment gateway: Overwegingen bij het implementeren van een payment gateway voor efficiënte betalingen bij vergunningsaanvragen. Thematische vergunningsconcept van de Vlaamse overheid: Bespreking van het concept van thematische vergunningen en hoe dit kan worden toegepast voor automatische identificatie van vereiste vergunningen bij verschillende verplaatsingen. Overwegen van verschillende benaderingen voor authenticatie: Discussie over de mogelijke benaderingen voor authenticatie, met de nadruk op HTTP-technologie als een mogelijke optie met externe systemen. Oefening 4 Instructies Hoe gaan we om met de verschuiving van aanvragen die rechtstreeks verlopen via de website van de lokale besturen naar een overkoepelend medium? Wat zijn mogelijke valkuilen? Voorbeeld: - Integratie van verschillende systemen en databronnen kan technisch uitdagend zijn - Financiering verdeling over de verschillende lokale besturen Output Valkuilen teveel couleur locale, te weinig standaardisatie LLM (language model - machine leesbaar) is geen oplossing, kan als hulpmiddel gebruikt maar niet als tool, validator zelf AI voor reglementen kan een mw zijn , nog onderzoeken wat de mogelikheden zijn 'lokale invulling' vs automatisatie en kost: hoe meer vrijheid dat je toelaat hoe minder kans tot automatisatie waar trek je de lijn Scope Vlaanderen is beperkt (subsidie), generiek maken door bv aanvrager geeft aan of hij/zij al dan niet Vlaams is gesloten platform?: nog niet duidelijk of er 1 platform wordt gebouwd voor heel Vlaanderen of worden alle blouwblokken ter beschikking gesteld. Open platform waar iedreen kan integreren. Scope nog niet duidelijk Toeliching: scope autoluwe zone, nog open of het 1 platform wordt, platform waat alle vergunningen naast elkaar staan en 1 specifieke kunt aanvragen voor autoluwezone. Breder maken nog geen zicht maar mogelijkheden niet starten met een duidelijke scope en timing voor poc uptime platform moet maximaal zijn: moet kunnen voldoen aan piekdagen/uren als zondag bv integriteit van de databronnen niet-schaalbaarheid naar andere use-cases aanpassingen LPDC ivm parametrisatie door Vlaanderen nodig: hoeveel nummerplaten aanvragen per burger bv in een generieke formulier ztten dat kan ingevuld zijn per stad/gemeentes. Nu zijn het enkel tekstvelden nu niet beschikbaar Governance voor duurzaamheid van platform te vaak dynamische aanpassingen nodig nadien / stabiliteit : niet te veel wijzigingen in regels van steden te moeilijk dus eigen websites blijven: formulier te complex -> dan gaan ze toch naar de algemene stad site en gaat het niet gebruikt worden ( vraag komt van ondernemingen) stad/gemeente of leverancier van aanvraagsysteem die niet wil meedoen niet alle steden en gemeentes hebben een aanvraagsysteem Uitsluiting van bepaalde steden geeft minder waarde aan dit project cyber security financiering bouw of business model Uitdagingen: Datamodel, intelligentie van data iedereen meekrijgen commerci le belangen vs open data: veel bronnen aangehaald en deel ervan zijn open data of worden open data -> commerciele spelers meekrijgen. bv Parking die in autoluwe zone ligt lokale specificiteit vs generieke regelgeving opsec: operational security. End points voorzien voor handhaving voor ophalen en syncen van vergunningen gaan bepaalde zaken publiek zijn. bv qr code waar persoon makkelijk kan nagaan - OPSEC is deel waar wordt gekeken dat er info ook niet ge-expoded kan zijn. Info die je niet met concurrentie wilt delen onderhoudskost Discussie Lokale invulling versus automatisatie: Hoe lokale aanpassingen de automatisatie kunnen belemmeren omdat standaardisatie moeilijker wordt. Dit kan leiden tot hogere kosten voor automatisering. Scope van het platform: Er is onduidelijkheid over de reikwijdte van het platform. Moet het een centraal platform zijn voor alle vergunningsaanvragen in Vlaanderen, of eerder een open platform waar verschillende integratoren en oplossingen kunnen worden gebruikt? Financiering en businessmodel: Hoe wordt de financiering verdeeld en wat is het businessmodel voor de verschillende spelers? Dit omvat ook de vraag of het platform commerciële belangen moet dienen of juist moet focussen op open data. Integratie en schaalbaarheid: Het platform moet niet alleen voor autoluwe zones werken, maar ook schaalbaar zijn voor andere vergunningsaanvragen en gebruiksscenario's. Operationele veiligheid: Zorgen over de beveiliging van endpoints en het voorkomen van onbedoelde blootstelling van gevoelige informatie, zoals wie welke vergunningen aanvraagt. Governance en duurzaamheid: Het creëren van een duurzaam governancemodel voor het platform en ervoor zorgen dat het platform dynamische aanpassingen kan doorvoeren zonder de stabiliteit in gevaar te brengen. Inclusiviteit en acceptatie: Het belang van het betrekken van alle belanghebbenden om de waarde van het platform te maximaliseren en ervoor te zorgen dat het breed wordt geaccepteerd en gebruikt. Opname en Miro bord Miro bord Het Miro bord kan je consulteren via deze link . Opname De opname van deze sessie is te bekijken via deze link . Volgende stappen Wat na deze werkgroep? Verwerking van de input van de brainstorm oefening. Verder onderzoek en voorbereiding van de volgende thematische werkgroep. Publicatie op de Kennishub Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-02-27 13u-16u VAC Antwerpen Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-03-28 13u-16u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-05-16 13u-16u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-06-25 13u-16u Teams  
Technologie werkgroep Deze thematische werkgroep richt zich op het identificeren en in kaart brengen van de technologie die nodig is om het traject technisch werkbaar te maken. Onder technologie verstaan we hardware, software en hybride infrastructuur . In deze werkgroep kijken we samen welke bouwstenen nodig zijn om tot de oplossing(en) te komen voor de use cases die tijdens de vorige werkgroepen werden gedefinieerd. De Werkgroep staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . De derde thematische werkgroep vond plaats op 25 juni 2024. Context Initiatief In samenwerking met Mobiliteit en Parkeren Antwerpen en de Stad Antwerpen werkt VLOCA (Vlaamse Open City Architectuur) samen met OSLO (Open Standaarden voor Linkende Organisaties) aan een City of Things project genaamd "Citerra". Citerra staat voor 'City Environmental Regulations and Rights for Access' voor steden, gemeenten, bedrijven, burgers, verenigingen en overheden , en heeft als doel de link te leggen tussen de genoemde stakeholders en de lokale regelgeving. Het doel van Citerra is om alle regelgevingen te centraliseren en te uniformeren, waarbij de aanvragen voor vergunningen kunnen worden ingediend. De focus van dit City of Things traject ligt op vergunningen voor autoluwe zones of gebieden met cameratoezicht. Hoewel de Stad Antwerpen het project leidt, is het de bedoeling om dit initiatief breder te zien richting alle lokale besturen. Op dit moment is de informatie over verschillende gereglementeerde zones in de stad niet goed georganiseerd, wat het voor burgers en bedrijven moeilijk maakt om te begrijpen welke regels waar van toepassing zijn. Het handmatig invullen van persoonlijke gegevens bij herhaalde aanvragen leidt ook tot frustratie. Om dit te verbeteren, streeft het project ernaar gebruikers zelf hun profiel te laten beheren, inclusief het toevoegen van extra nummerplaten, en om gegevens automatisch in te vullen bij nieuwe aanvragen. Bovendien voldoet het project aan de Europese Commissie Directive over "Intelligent Transport Systems" door steden te verplichten Urban Vehicle Access Rights (UVAR) data naar het Europese Platform te uploaden, wat geautomatiseerd zal verlopen. VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. VLOCA-model De start van elk VLOCA-traject begint bij een VLOCA-model: ID Samenvatting Beschrijving UC1 UC1: Registratie Registratie UC2 UC2: Informatieplatform informatie platform en zoek opdrachten UC3 UC3: Profiel & Formulier aanvullen Profiel aan- en formulier invullen UC4 UC4: Indiening Indienen aanvraag UC5 UC5: Opvolging dossier opvolging dossier UC6 UC6: toekenningsproces toekenning, weigering, betwisting, advies aanvraag UC7 UC7: dossierbeheer beheer dossier (overzicht, toevoegingen, verlengingen, aanpassingen, herinneringen, …) UC8 UC8: Message Center CRM voor communicatie (uitgaande/inkomende, contact strategie en historiek) UC9 UC9: Helpdesk helpdesk & FAQ & Reviews UC10 UC10: betaalmodule betaalmodule en business model vinden en bouwen UC11 UC11: Monitoring Monitoring en analytische rapportering incl fraudedetectie UC12 UC12: Inzichten Rapporting BI Dashboards en Inzichten UC13 UC13: Duurzaamheid Van een piloot tot een 'operationeel' draaiende applicatie en platform Tijdens de eerste werkgroep bespraken we de onderstaande figuur die het proces weergeeft van het aanvraagformulier: Bij de tweede werkgroep stonden we stil bij het informatieplatform: Vandaag Brainstormsessie Het doel en de aanpak van de brainstormsessie worden hieronder beschreven. Tevens wordt de uitkomst van de brainstorm hierin samengevat. Doel Het doel van de brainstormsessie is het volgende Zicht krijgen op hoe het overkoepelde platform - het toekenningsproces kan verbeteren - de communicatie kan verbeteren voor alle partijen Identificatie van de valkuilen Oefening 1: Hoe kan het overkoepelde platform het toekenningsproces verbeteren? Instructies Bij deze oefeningen stonden we stil bij de volgende vragen: Hoe kan de gebruikerservaring van de toekenningsproces verbeterd worden voor zowel de ambtenaar en burger? Wat heb je hiervoor nodig? Welke stappen in het toekenningsproces kunnen geautomatiseerd worden? Welke stappen zijn essentieel? Voorbeeld: -Je aanvraag is niet volledig correct ingevuld en kan nog niet verwerkt worden -Verhuis van bedrijf naar andere stad, vergunning komt niet automatisch mee. -Aanvraag is toegekend, hierna ontvang je je  vergunning Output Discussie Oefening 2: Hoe kan het overkoepelende platform de communicatie verbeteren voor alle partijen? Instructies Hoe kan de gebruikservaring verbeterd worden via communicatie? Hoe kan het systeem aangepast worden aan de verschillen communicatiebehoeftes van de gebruiker. Wat is belangrijk voor operationele communicatie, marketing communicatie. Voorbeeld: -Je brengt de wetgeving van de verschillende lokale besturen samen Output Discussie Oefening 3: identificatie valkuilen Instructies Hoe gaan we om met de verschuiving van aanvragen die rechtstreeks verlopen via de website van de lokale besturen naar een overkoepelend medium? Wat zijn mogelijke valkuilen? Voorbeeld: - Integratie van verschillende systemen en databronnen kan technisch uitdagend zijn - Financiering verdeling over de verschillende lokale besturen Output Discussie Opname en Miro bord Miro bord Het Miro bord kan je consulteren via deze link . Opname De opname van deze sessie is te bekijken via deze link . Volgende stappen Wat na deze werkgroep? Verwerking van de input van de brainstorm oefening. Verder onderzoek en voorbereiding van de volgende thematische werkgroep. Publicatie op de Kennishub Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-02-27 13u-16u VAC Antwerpen Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-03-28 13u-16u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-05-16 13u-16u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-06-25 13u-16u Teams  
Data en informatie werkgroep: Machine Learning as a Service (MLaaS) Tijdens de eerste thematische werkgroep worden de data en informatienoden van de reeds geïdentificeerde use cases in kaart gebracht. De Werkgroep Data en Informatie staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . Vaste deelnemers zijn de leden van het VLOCA-trajectconsortium en stakeholders, die samen de data- en informatienoden in kaart brengen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen. De eerste thematische werkgroep rond 'Groen' vond plaats op 14 maart 2024. Context Initiatief De stad Roeselare beschikt reeds over verschillende machine learning algoritmes die data genereren op basis van fotomateriaal en is hiervoor in contact met verschillende partijen. Deze data wordt gebruikt in zowel operationele processen als bij het nemen van beleidsbeslissingen. Naast het voeden van eerder traditionele databanken stellen ze die intern ook ter beschikking via GEO loketten, en dit op een automatische manier. Deze kennis en ervaring willen ze verder uitbouwen en de algoritmes en processen tegelijkertijd ter beschikking stellen voor ieder bestuur, gaande van het kleinste lokaal bestuur tot bovenlokale overheden als Vlaanderen. Het concept van “machine learning as a service” laat de gebruiker om gebruik te maken van de data en de algoritmes zonder kennis te moeten uitbouwen van de technische achtergrond. Het moet als het ware een “dummy proof” platform worden waarbij men op een éénvoudige manier kan kiezen uit een overzichtelijke catalogus en kunnen “inpluggen” voor de processen die men nuttig acht. Door deze ontzorging kunnen meer besturen stappen zetten richting een sterker data gestuurde beleidsvorming en –voering. Met het streven naar het opschalen van bestaande machine learning processen, het uitrollen van nieuwe mogelijkheden en deze via een platform als een service ter beschikking te stellen van alle overheden willen ze niet alleen zorgen voor meer data op Vlaams niveau maar ook voor “massa productie” aan een betaalbare prijs. Groen inventarisering is een van de toepassingen binnen het MLaaS-project. In het bestuursakkoord van Roeselare werd de doelstelling opgenomen om 100.000 extra bomen te planten tegen 2025. Hiervoor was het nodig om zicht te krijgen op het bestaande aantal bomen. Om dit zo efficiënt mogelijk aan te pakken, wenste men in te zetten op datacaptatie via beeldherkenning. De eerste stap van de datacaptatie was het capteren van beelden en data. Een aantal methoden werden gebruikt: Luchtfoto’s 15cm/pixel (augustus 2020, EuroSense) RGB beelden InfraRood beelden Digital Surface Model (DSM) o.b.v. stereobeelden Digital Terrain Model (DTM) (LiDAR 40cm/pixel, 2014) Gebouwen vectormodel (shapefile, GRB) De tweede stap was de herkenning via machine learning. Hiervoor werd een proefzone van 2x2km (40cm/pixel beelden Vlaanderen) bepaald waarbij er zowel een manuele (door jobstudenten) als een machine learning inventarisering gebeurde. Tot slot werden de resultaten geanalyseerd: Er werd gekeken naar attributen zoals locatie, diameter van de boomkruin en hoogte van de bomen Verder werd de detectie van de bomen vergeleken vrijstaande bomen werden zeer goed geïdentificeerd (resultaat: 98.000 vrijstaande bomen) de identificatie van bosrijk gebied was moeilijk (oa door overlap van boomkruinen) Er werden slechts 1.145 bomen geïdentificeerd in het Sterrenbos (27 ha) vs een stadnaard bomendichtheid: 13.500 à 54.000 bomen (500 à 2.000 bomen/ha) De vervolgstappen bestaan uit de machine learning-data als basis te gebruiken voor een boominventaris binnen het kader van groenbeheer dit kan dan verder verrijkt worden met extra attributen (bvb boomsoort, leeftijd, beheer, snoei etc.) Hoe? op het terrein door middel van ESRI-apps door boomexperten StadLandSchap (provincie West-Vlaanderen) VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. Brainstormsessie Doel Het doel van de brainstormsessie is het volgende: Identificatie van de meerwaardecreatie Inzicht in wat je nodig hebt om de meerwaardecreaties te realiseren Beschrijven van mogelijkheden om de oplossing te verduurzamen Opsommen van valkuilen en potentiële principes waaraan de oplossing moet voldoen Oefening 1+2 Bij deze oefeningen stonden we stil bij de volgende vragen: 1) Waarom is groen inventarisering belangrijk? Laat ons uitgaan van ‘the worst case’: we doen het niet.. Wat zijn de gevolgen? Voorbeeld: We kunnen geen rapportering doen naar Vlaamse overheid/EU (subsidies?) 2) Wat heb je nodig om de geïdentificeerde meerwaardecreaties uit oefening 1 te realiseren? Lijst de acties op Voorbeeld: -Doel: we willen kunnen rapporteren naar Vlaanderen. Wat heb je hiervoor precies nodig? -Ik wil het aantal bomen in een bepaalde regio gedurende een bepaalde tijd visueel weergeven, deze vergelijken met een ijkpunt/objectief en een actieplan opmaken Overzicht Identificatie meerwaardecreatie Toegepast Zicht op evolutie kruinprojectie (in tijd, privaat/publiek, per wijk) -> evaluatie beleid + te nemen acties Foto's identificatie van boomkruinen van 2 periodes met elkaar vergelijken (zorgen dat die idd vergelijkbaar zijn) en de 'delta' te capteren tov een objectief/target. En de verschillen te rapporteren op geografische voor actiebeleid (vanuit Europa mag het niet negatief evolueren) implementeren en monitoring van 3-30-300 regel (= 30% kruinoppervlakte) = Natuurherstelwet (in oct 2023 goedgekeurd in EU) Infraroodbeelden (zomer beelden) en LIDAR data geen objectief zicht op werkvolume / kostprijs voor onderhoud (eigen beheer / uitbesteed) foto's analyseren op basis van AI om type beplanting en oppervlaktes/ lopende meters automatisch te genereren bestekken controleren voor onderhoud openbaar groen Klimaat adaptatie gebeurt via bomen => daarom focus op bomentellingen groenonderhoud ifv type bomen, struiken (snoeien ikv van kwetsbare zones broedseizoen vogels) zicht op wijzigingen in het bomenbestand (uitval (extra bomen te planten), conditie (medisch ingrijpen..) - ifv beheer ) herkenning en signaliseren van wijzigingen in de detectie van bomenbestand ineffici nt groenonderhoud (geen zicht op welke bomen waar staan)=> verkeerde plaatsen gestuurd (ook verkeerde prioritisatie) De periodes waar onderhoud niet mag gebeuren (bvb wegens broedseizoen vogels) met waar heeft dit vooral impact op. Beter inschatting van de kosten van groenonderhoud Verschillende types vegetatie ; health status, ... karteren en op basis hiervan cijfers berekenen m.b.t. - status groen;- welke fractie heeft onderhoud nodig en wanneer (meerjarenplan opmaken) Burgerparticipatie: Waar staan bomen in mijn buurt, welke boom kan ik helpen verzorgen Welke bomen zijn kwetsbaar, waar staan ze orthofoto's en infrarood van meerdere periodes. Hoeveel groen is er in mijn gemeente/wijk om zo CO2 sequestratie in te schatten + rapportage eu De gezondheid van het bomenbestand inkaart brengen (via orthofoto en infrarood) via vliegtuig of drone orthofoto's en infrarood van meerdere periodes van zomer tot zomer (winter beelden zijn hierbij niet echt relevant) trends kunnen uithalen (uniformiseren van inventarisatie en analyses) In sommige gevallen ook Mobile mapping data nodig de natuurherstelwet eist tegen 2030 geen achteruitgang van groen in de stad Infraroodbeelden (zomer beelden) NDVI index = proxy voor gezondheid van de bomen effici nte handhaving gerooide bomen zonder vergunning detectie wijziging bomenbestand op privaat domein, gekoppeld aan kapvergunningen Correlaties detecteren (bijv impact op luchtkwaliteit) data standaardiseren om data te kunnen linken (obv locatie?) en vergelijken. Toegankelijk maken van de data een boom/struik op een bepaalde locatie blijkt telkens opnieuw dood te gaan (ongeschikte locatie / soort boom) monitoring evolutie gezondheid (conditie) van bomen/struiken o.b.v. soort boom / locatie v/d boom via jaarlijkse foto analyses Sociale discrepantie in een stad (sommigen hebben meer bomen/groen dan andere) => hoe kunnen we dit 'nivelleren' Detectie van groene longen in verstedelijkt gebied en hun spreiding (tegen hittestress, verbetering leefkwaliteit) Lokaliseren van bomen en groen op luchtfoto's Open data (voor burgers te informeren): waar zijn de groene zones in de stad, al dan niet met speeltoestellen, hoe is deze ingericht... uitzetten tov andere basiskaarten (vb GRB - gebouwen en wegen voor verharding) uitzetten tov eigen interne databronnen (vb speelpleinen) Correlatie van evolutie bomenbestand met andere omgevingsfactoren vaststellen (bebouwing, verharding, luchtvervuiling, wateroverlast, al dan niet vergunde kap=>handhaving) Detectie van bomen en volume/kruinen van de bomen met daarbij het opbouwen van tijdreeksen om evoluties in de tijd kunnen vaststellen + vergelijken met centrale of eigen databronnen verrijken met andere databronnen, bebouwing, lunchtkwaliteit, wateroverlast,... invasieve (woeker)planten verdringen bomen/struiken pro-actieve detectie van invasieve planten o.b.v. luchtbeelden dronebeelden (=hyperspectrale camera's, want normale 3 kleuren camera's zijn niet voldoende om dit te kunnen capteren) Geen zicht op de verhardingsgraad binnen een AOI (Area of Interest) Kost van graafwerken (in een verharde plaats is kostelijker dan berm bvb) Land cover classificatie kan helpen om de verhardingsgraad te inventariseren + monitoren en de impact van acties te begroten Kan eventueel gebruikt worden voor taxatie (=beloning bij ontharding) ontharding ikv van vergunningsvoorwaarden analyseren -> handhaving 2 luchtfoto's analyseren voor en na handhaving van voortuinen die 'verhard' werden in het verleden => binnen het jaar ook 'winter' foto's mogelijk (zijn zelfs gemakkelijker omdat de bomen niet in de weg staan) => GIM : Belmap/perceel's kenmerken/verharding vanuit winterfoto's gedaan doorlaatbare beton vs niet doorlaatbare beton kunstgras vs echt gras <= via IR foto's Discussie De evolutie van kruin projectie: as is situatie vergelijken met een objectief Is de meest objectieve methode om het groen bestand in een stad te gaan monitoren Indien je een trend wil analyseren is het belangrijk om in acht te nemen dat machine learning ook evolueert doorheen de tijd en dat deze sterker wordt in het herkennen van bomen. Wanneer je deze dan op een ouder luchtbeeld toepast, kan het zijn dat de resultaten verschillend zijn met een ouder machine learning versie. Dankzij de nieuwe Europese wetgeving, nl de natuurherstelwet, is het verplicht om aan monitoring te doen en mag de evolutie uiteraard niet negatief zijn. Het bomenbestand of de kruinprojectie mag er met andere woorden niet op achteruit gaan. Het is belangrijk dat dit op zowel privaat als publiek domein gemonitord wordt. Daarnaast is er nood aan een trend te identificeren zodat er een aangepast beleid kan uitgestippeld worden. Voor het toepassen van de natuurherstelwet heb je een uitstekend monitoringsysteem nodig Groenonderhoud: gericht preventief onderhoud (al dan niet) gaan doen (ifv snoeiperiodes, broedseizoen, staat van groen etc) Signaalfunctie: signalisatie wijzigingen en detectie boombestand In een foto van 2023 wordt een boom geïdentificeerd die er niet meer is op een foto van 2024, dan wordt een signaal gegeven Normaliter wordt bij de groendienst bijgehouden welke bomen vervangen (moeten) worden maar bij bvb stormschade is het niet altijd duidelijk welke bomen afgezaagd werden en waar Dit zou een soort van fail safe kunnen zijn voor de groendienst om na te kijken of ze op alle locaties waar bomen verdwenen zijn, er ook effectief nieuwe bomen aangeplant worden in het volgende plantseizoen. Dit is vooral nuttig in het geval van conditiebepaling van een boom dat dit kan gesignaleerd worden zodat een boomverzorger op pad gestuurd kan worden pm een visual tree assessment uit te voeren. Het is eenvoudiger om met machine learning een bomenbestand te gaan inventariseren dan een volledige groen inventarisatie omdat het groen zich net onder de kruinen bevindt en dus heel wat groen niet zichtbaar is door middel van luchtbeelden. Is een valkuil voor het automatisch automatiseren van groen. De bomen hebben daarnaast de grootste impact op de groene stedelijke infrastructuur wat ervoor zorgt dat je klimaatbestendiger wordt. Klimaat adaptatie gebeurt met andere woorden voornamelijk via bomen. Dit verklaart de focus. Mobile mapping data = camera op auto gemonteerd waardoor je niet alleen informatie van bovenaf maar ook in 3-D kan opmeten Soms kan de kruin van een boom gezond lijken maar is er schade aan de stam. Dit kan je niet zien op luchtfoto's. Het beste signaal is een infrarood signaal dat pixels gaat tellen, of er minder blad is etc: dit is de holy grail van machine learning voor bomen. De NDVI-index (=Landsat Normalized Difference Vegetation Index) geeft een inzicht in de gezondheidstoestand van een boom. Geeft chlorofyl gehalte in groen vegetatie aan. Kan je enkel in de zomer doen wanneer vegetatie in bloei staat Essentieel om trendanalyse te kunnen doen Je hebt infrarood beelden nodig om vegetatie van niet-vegetatie te onderscheiden. Alles boven de 3m van vegetatie = een boom. Zo worden de algoritmes opgemaakt. In de zomer hebben de bomen geen bladeren waardoor identificatie moeilijker wordt. Identificatie van invasieve planen: is dit gemakkelijker te detecteren in de winter dan? GIM: De sensoren en resolutie die momenteel ter beschikking zijn, zijn momenteel onvoldoende om aan dergelijke identificatie te gaan doen bij GIM. Dit is eerder iets voor in de toekomst. Dit is puur een algoritme dat draait, hier komt geen AI aan te pas. Benny: langs de front zijde zou het wel mogelijk zijn. Als je ervoor zorgt dat je je data op een goede manier ontvangt, dan kan je daarmee trendanalyse gaan doen zonder dat het het in een AI moet gaan gieten. Je kan machine learning gebruiken om je data op een gestructureerde manier binnen te halen en indien je dit regelmatig doet, volgens vaste afspraken met beeldmateriaal volgens vaste algoritmes, dan kan je deze nog verder optimaliseren. GIM: Machine learning kan helpen om op voorhand in te schatten of een boom er al dan niet gezond uit ziet. Vervolgens kan je VI of andere berekeningen toepassen op je kanalen. Dit is de eerste stap. Vervolgens heb je een stap waarbij je een machine learning gaat toepassen. Tot slot heb je nog je BI en analytics waarmee je statistische of geografische verschillen mee kan identificeren. Dit is dan meer een data engineering vraagstuk. Benny: het project heeft an sich geen AI. De focus ligt op machine learning. Dit is de technische scope. Terecht dat er aangegeven wordt dat het draait om een script maar het is wel een script met een detectie. Het is dus een machine learning die dat script gegenereerd heeft. GIM: je kan automatische verwerkingsketen opzetten in 3 stappen: 1) je krijgt beelden binnen van een bapaald type waarvoor je indexen maakt 2) je kan een AI algoritme aanmaken (wat niet nodig is voor alle use cases) 3) je berekent de verschillen, regio's, statistieken. Op die manier heb je een volledige procesketen die je in je maintenance tool, rapportage tool voor Europa of management review kan inpluggen. Mogelijkheid om drone aan te kopen om lage luchtfoto's te nemen om exoten in kaart te brengen in duinen en repen. alles hangt af van de camera die in drone steekt: indien dit een hyperspectrale camera bevat (= weerkaatsing licht kan in groot aantal kanalen geregistreerd worden), dan kan die een gedetailleerde beschrijving maken van de objecten die hij inventariseert. Indien je echter een camera gebruikt die enkel in het groot groen en blauw informatie capteert, dan zal dit niet mogelijk zijn. Indien je moet graven door een verhard oppervlak of in een verharde berm: verschillende kost Kan mogelijk bijdragen aan betere inschatting kosten bij bvb Fiber roll-out Linken taxatie/beloning aan ontharding Handhaving: bomen die onrechtmatig gerooid worden zonder vergunning voornamelijk in voortuinen problematiek verharding vaak keuze van lokale besturen om niet meer te gaan handhaven indien je kort op de bal kan spelen ne binnen het jaar kan handhaven dan kan dit de zaak veranderen bvb kunstgras en al dan niet doorlaatbare beton: te detecteren met infrarood maar anders niet te onderscheiden => indien wijziging en signaalfunctie = controleren ter plaatse en handhaven Oefening 3 Bij deze oefening keken we naar manieren om de voorgestelde oplossing duurzaam te implementeren: Hoe kunnen we groen inventarisering duurzaam implementeren? -Welke frequentie en accuraatheid zijn hiervoor nodig? -Hoe kunnen AI en ML bijdragen tot het verduurzamen van de oplossing? -Welke expertise hebben we nodig? -Hoe kunnen we de kosten delen? -Zijn er applicaties die noodzakelijk zijn om de oplossing draaiende te houden? => zorgen dat de groen inventaris up to date gehouden wordt? Overzicht Verduurzamen oplossing Expertise: - Groenbeleid/groenbeheer Datascience  GIS, ML/AI => Frequentie is afhankelijk van welke monitoring frequentie nodig heeft Beter 1 type opname dat voor vele toepassingen kan worden gebruikt dan meerdere opnames/beelden (kiostprijs drukken) Frequentie: max. 1 x jaar, min 1x per legislatuur (6 jaar) Kosten : Drone >> vliegtuig >> satelliet beelden Datascience expertise pro-actief om bij 'crisis' situatie te kunnen handelen Data engineering (ETL + GIS) expertise Kosten: groepsaankoop organiseren. Bv 1 vlucht voor hele regio/provincie (bvb Leiedal, Limburg met drone excl. Voeren, 2euros per inwoner per jaar) foto's gezamenlijk aankopen (volume kortingen) foto's hergebruiken voor verschillende algoritmes --> centraal overzicht op een "marktplaats" met samples en kostprijs "hergebruik" licentie aankopen met intercommunales Niet elk soort beeld is bruikbaar voor alle use cases Kost delen: foto's zoveel mogelijk hergebruiken intern, algorithme zoveel mogelijk extern delen financiering - uniformiseren van modellen zodat Vlaanderen/ provincie een pakket kan aanbieden waar lokale besturen kunnen op intekenen Private spelers zijn misschien ook geinteresseerd zoals infrabel ed meer Kosten delen: aanbieden als een service (voor de runningcost) (pay for use) ML-algoritmes delen (documentatie rond welke output het algoritme levert: inhoudelijk + nauwkeurigheid (+ scores per algoritme x beeldmateriaal door afnemers) AWV Federaal niveau ? zeer kritisch evalueren welk type foto's (resolutie / type camera's)  nodig zijn voor welk type analyse Matrix usecase vs frequentie en accuraatheid Exploitatie kosten: - hosting; - ML running cost; - support of ML expert;  - onderhoud algoritmes Samenwerking tussen instanties voor dezelfde use case => build once apply frequently van de algoritmes Samenwerking over verschillende use case zodat kan voortgebouwd worden op basis code ML algoritme een algoritme voor resolutie / beeld x kan niet zonder meer toegepast worden op resolutie / beeld y Data storage delen (local/cloud): Storage as a Service => brondata (foto's, lidar etc van verschillende jaargangen), opgeleverde ruwe data  (bomenbestand, groeninventaris...), afgeleide data(?) beelden ook interessant voor manuele analyses bij besturen indien voldoende hoge kwaliteit/resolutie Kosten voor Desktop GIS of Cloud applicatie delen (open source alternativen) Ondersteuning/support delen voor Desktop GIS/Cloud applicaties Discussie De grootste bezorgdheid bij lokale besturen is de kostprijs van de vluchten voor luchtfoto's. Wanneer het al niet evident is voor een centrumstad als Kortrijk, dan zal dit zeker het geval is voor kleinere besturen. Er moet gekeken worden om zo kostenefficiënt mogelijk een groot aanbod te genereren. Het is belangrijk om beeldtypes en opnames te gaan identificeren die zo ruim mogelijk gebruikt kunnen worden. Ook de frequentie bepalen in functie van het beschikbare budget is primair. Een groepsaankoop organiseren zou ook interessant kunnen zijn waarbij voor bijvoorbeeld een hele regio een vlucht uitgevoerd wordt ipv op het niveau van een lokaal bestuur. In Limburg hebben ze de volledige provincie in beeld gebracht. Hiervoor was een prijsvoorstel op voorwaarde dat voldoende lokale besturen zouden deelnemen. Deze kost kwam op 2 euro per inwoner per jaar. Voor een stad als Hasselt met 80.000 inwoners kom je dan aan een bedrag van 1.160.000 euro per jaar. De kostprijs zal doorslaggevend zijn indien je geen groepsaankopen doet. Zeer interessante beelden die heel gedetailleerd zijn: kroonvolume, stamomtrek etc. Enkel verschillende soorten waren niet haalbaar. Op luchtfoto's kan je tot op 5-7 cm. Dit geeft enorme meerwaarde. De verwerking is natuurlijk dan wel duurder Een drone is interessant voor kleinere oppervlaktes maar eens je volledige steden in beeld wil brengen is dit niet meer kostenefficiënt. Alternatief: in begin, midden en einde legislatuur gaan monitoren ifv natuurherstelwet. Hier kan je al heel wat informatie uit halen. Is beter dan niets. Het moet betaalbaar blijven. Dit is grote valkuil vandaag. De kostprijs zou kunnen dalen bij ontwikkeling van technologie en veranderingen op de markt. Dit kan de frequentie dan verhogen. In functie van de vorige oefening voor elke use cases bekijken welke frequentie we nodig hebben voor welke data. Sommige data zijn beschikbaar op jaarbasis. Bekijken wat haalbaar is. Dronebeelden, luchtbeelden, satellietbeelden: hier zien wij potentieel in. Indien je in een groot volume kan aankopen voor een grotere regio, dan kan dat frequenter gebeuren. Nederland heeft strategie ontwikkeld waarbij ze zich niet enkel baseren op foto's maar deze ook aanvullen met satellietbeelden. Dit hebben we momenteel nog niet in België of Vlaanderen. Kan interessant zijn. Satellietbeelden en crisisomstandigheden: belangrijk om te anticiperen want soms is het te laat om nog een aanvraag te doen. Belangrijk om er bij de tasking rekening mee te houden. Foto's kunnen op 'marktplaats' geplaatst worden waar je ze kan verhuren en waarmee je je kosten kan dekken? Kan je door middel van handhaving aan financiering doen? Waarschijnlijk niet. De inkomsten uit handhaving zullen de kosten niet dekken. Misschien zijn er wel andere spelers buiten de lokale besturen geïnteresseerd in dergelijke foto's bvb Infrabel of nutsmaatschappijen. Indien er geen privacygevoelige zaken op staan of private domeinen te blurren, kan dit de kostprijs drukken. Kost splitsen tussen aankopen of verzamelen van foto's en de operationele kosten Oefening 4 Tot slot werden potentiële valkuilen geïdentificeerd en, op basis hiervan, formuleerden we principes waaraan de oplossing moet voldoen: Voorbeeld: •Self-service zonder goede training kan een risico vormen •Afhankelijkheid van leverancier •Interoperabiliteit van de oplossing •Betrouwbaarheid, en dus ‘vertrouwen’ in de output en dashboard cijfers •Stabiliteit, en dus ‘continuiteit’ van de metrieken in de rapporten en dashboards Overzicht Valkuilen Principes Kostprijs via externe partij de analyse uitvoeren (ze moeten die zelf niet uitvoeren) kleinere gemeentes hebben een beperkte kennis en weten ook niet altijd waar ze terecht kunnen (+hoge kostprijs) Expectation Management : Scope van het MLaaS-platform deint uit richting BI/Analytics i.p.v. afleveren datasets, waardoor verwachtingen te hoog worden gesteld en er teveel debat gevoerd moet worden over hoe je de data wil inzetten en wat je ermee wil gaan doen.Inpsiratie via het platform kan wel, kant en klare analytics is heel at moeilijker gezien linken met andere (interne) bronnen. Limieten van ML : niet alles kan, maar kan ook om bvb 'gaten' of 'anomalien' Te breed gaan in functionaliteit In eerste instantie enkel MUST HAVES uitwerken = 'noden' van lokale besturen (direct toepasbaar lokaal met budget, capaciteit, direct resultaat kunnen opleveren) VB : Invasieve Exoten : sommige lokale besturen zijn daar nog niet mee bezig, dus ze gaan daar niet direct iets mee gaan doen. BAK Bodem AfdekkingsKaart (3/30/300 ?) = bomenbestand brengt niet in kaart, gewoon groen, bebouwd, => niet voldoende of we op vlak van groen gaan we vooruit of niet) de marktplaats (community) valt stil - te weinig bekendheid / potentieel te laag = Marketing (via partner zoals Leiedal, ABB, bvb.) kwaliteit van beelden (bijv bij bewolkt weer) verwachtingen ML-algoritmes technisch tgo inhoudelijke experten niet op dezelfde lijn (bvb vertrouwen in de resultaten, documentatie en co-creatie) transparantie over kwaliteit van de resultaten, ML-algoritme otwikkelingsstatus..., ondersteuning (interne) data scientist of duidelijke documentatie), standaardisatie van beelden en algoritmes Om correct vergelijk mogelijk te maken in de tijd: - Zelfde type beelden - Zelfde periode - Zelfde Ai/ML toepassing zelfs lentebeelden zijn niet vergelijkbaar met zomerbeelden (sommige bomen bloeien later of vroeger) Standaardisatie van beeldmateriaal vanuit 'Vlaanderen' om vergelijking mogelijk te maken Bij wie zit IP van ontwikkeld algorithme Niet het juiste beeld met de juiste kwaliteit voor de use case Security vereisten proces IT security standaarden / principes toepassen ML/AI blijft een model benadering => Geen 100% correctheid / volledigheid continu teit van leveranciers te garanderen (stopzetten deelactiviteiten zoals opname beelden, ontwikkeling algoritmes, support...) Transparantie, bedrijfsvoering (om bvb faillissementen of veranderende werkmethodes op tijd te capteren), gebruikte technieken, documentatie, kennisopbouw intern houden, centraliseren Elk model is use case / beeld specifiek => verwachtingsbeheer Ook input/validatie nodig om het model te trainen false negatives en false postiives) Nauwkeurigheid voor handhaving => eerder een signaalfuncties om ter plaatse te controleren Eerder een 'reactieve' bomenbeleid => is dat wel een direct toepasbaar use case ? aantallen is moeilijker, eerder via oppervlakte van kruinen Discussie Het zou interessant kunnen zijn om voor de data-analyse te kunnen rekenen op een externe partij. Bijvoorbeeld, onlangs werd de stadsmonitor gelanceerd waarbij er data over kruinprojectie moest geanalyseerd worden. Voor kleinere gemeentes kan het interessant zijn om de analyse uit te besteden wanneer ze niet over de nodige expertise beschikken. Benny: Het afleveren van machine learning datasets lijkt haalbaar maar je kan niet verwachten dat je een kant en klaar BI analytics zal hebben rond verschillende thema's. Oppassen voor verkeerde verwachtingen. De analyses voor de stadsmonitor zijn analyses tot op wijkniveau, niet meer. Voor een kleinere gemeente kan dit weliswaar voldoende zijn. In de diepte analyses gaan uitwerken is een ander verhaal. De scope is hier eerder beperkt tot het afleveren van datasets op basis van machine learning. Die kan je binnentrekken op je eigen platform of Power BI en zorgt ervoor dat deze zelfde kwaliteit en kenmerken hebben waardoor je er analyses op kan doen. Je hebt er zelf nog wel werk aan. Machine learning kan niet kant en klaar afgeleverd worden. De machine learning zien wij iets als ondersteunend in databeheer. Je hebt heel wat extra attributen nodig. Het is belangrijk om te werken op de noden van de lokale besturen en een product afleveren dat direct toepasbaar is in de werking. Er zijn heel wat zaken al benoemd die nice to have/know zijn maar wat ga je daar dan mee doen en heb je capaciteit of budget om er iets mee te doen, dat is nog onduidelijk. Best focussen we eerst op de zaken die direct implementeerbaar zijn en die ook direct resultaat geven. Dit geeft ook de garantie dat het zal gebruikt worden en doorheen de tijd geüpdatet worden. Het bestrijden van invasieve exoten: lijkt interessant om te weten waar deze haarden zich bevinden bestrijding staat momenteel nog in zijn kinderschoenen. Er moet budget en capaciteit voorzien worden om hiermee aan de slag te gaan. Is enkel op lange termijn interessant. Marktplaats leeft enkel als er veel vraag & aanbod is Marketing van marktplaats zou kunnen opgenomen worden door partner die regionale context goed kent bvb regionale landschappen zoals in West-Vlaanderen gebeurt door Leiedal. Zij organiseren groepsaankopen voor opnames van luchtbeelden en hebben contacten binnen alle besturen in hun regio. Duidelijk communiceren over potentiële output van machine learning Documentatie wordt cruciaal: moet voor eindgebruiker en afnemer duidelijk zijn zonder dat je technisch profiel bent. Ook mbt creatie: iedereen van in het begin erbij betrekken zodat de verwachtingen duidelijk zijn en ze kunnen input geven over de manier van berekenen etc. Je kan AI of machine learning toepassen op beelden die in het verleden genomen worden en hierop analyses doen belangrijk is om zoveel mogelijk parameters constant te houden om een correcte vergelijking te kunnen doen Als je beelden neemt met een drone of met een sattelier en daarop AI of machine learning loslaat, dan zal je tot verschillende resultaten komen wat voor vergelijkingen maken moeilijk wordt. Er kan al een verschil zitten tussen beelden in verschillende seizoenen. De opnames van de beelden moeten zo gelijkaardig mogelijk zijn. Hierbij kan een draaiboek helpen. Standaardisatie is belangrijk, een soort OSLO voor beeldmateriaal. Wanneer je met een externe leverancier werkt moet je ervoor zorgen dat er transparantie is over hoe dat bedrijf werkt om bvb bij een faillissement vast te zitten. Nauwkeurigheid bij handhaving moet voldoende zijn Eerder signaalfunctie die op terrein moet gecontroleerd worden. Enkel obv detectie van machine learning of AI kan geen handhaving gebeuren. Trendanalyses zijn mogelijk op voorwaarde van dat je goede data hebt Benny: doel van dit project is trendanalyse kunnen doen op hoge resolutie beelden Tot op vandaag is er geen objectieve manier om op een grootschalig niveau bomen te gaan monitoren op vlak van gezondheid. Dit gebeurt momenteel op basis van visuele controles en ervaring maar er is geen systematische benadering. Vele lokale besturen hebben momenteel nog een reactief bomenbeleid, met andere woorden, als er een boom omwaait dan zal men ter plaatse gaan om te remediëren dus de vraag is ook of deze use case direct toepasbaar zal zijn. Op termijn hopelijk wel. Aantal zaken zal de lokale besturen echter dwingen om actief data te gaan verzamelen: Natuurherstelwet Hemelwater verordering Objectief weergeven van sociale ongelijkheid (rijke buurt = meer groen) Wat is de visie omtrent het gebruik van de JaarBAK (Jaarlijkse bodemafdekkingskaart Vlaanderen) van Digitaal Vlaanderen versus de noden die we vandaag bespreken? Bomen zijn het belangrijkste aspect voor inzichten in het groen in de stad omdat zij alle ecosystemen leveren die wij interessant vinden voor klimaatadaptatie van de stad: captatie van CO2, fijnstof afname, verfrissing, verluchting etc. Dit kan je berekenen op basis van het kruin volume en kruin projectie. De JaarBAK bevat een algemene laag groen maar het zegt niets over de waarde van het groen. Het brengt de locatie van de bomen van een stad niet in kaart maar geeft enkel algemeen zicht op de bodemafdekking. Ht gaat niet op detailniveau, wat wel nodig is om een trend te detecteren. Op basis van deze trend kunnen bijvoorbeeld stedelijke verordeningen/richtlijnen uitgevaardigd worden die bepalen dat waardevol groen maximaal moet behouden worden. Deze analyse willen we doen op stads-en wijkniveau, maar ook op private en publieke grond. Problemen kunnen worden geïdentificeerd en acties geformuleerd. De kroonbedekking is een nieuwe GIS-laag die gebruikt wordt voor ecosysteemdiensten die berekeningen kunnen doen en monitoring. Vroeger had je manuele inventarisatie = asset management. Nu zijn het twee aparte werelden die idealiter bij elkaar komen door bijvoorbeeld monitoring via quickscan en terwijl zoeken in de GIS-punten file. Het algoritme zou automatisch de link moeten leggen tussen de twee datasets. Het probleem is dat tegen een inventaris klaar is (met manuele inventarisatie), deze al verouderd is. Ik geloof niet meer in dit systeem. Beter is een quickscan en dan gericht aan bomen met een problematiek werken. Benny: ik zie het als een en-en verhaal. Een manuele inventarisering blijft nodig maar je kan hulpmiddelen inzetten om die zo goed mogelijk up to date te houden. Hierbij kan machine learning een ondersteunende rol spelen. Daarnaast kunnen, door middel van machine learning, trends gedetecteerd worden op een meer geaggregeerd niveau die je kan analyseren. Voor de detail analyse kan je een bijkomende visuele analyse doen. Er zal nooit een exacte technische link kunnen gelegd worden tussen machine learning detectie en een inventarisatie die rijker zou moeten zijn. Machine learning algoritmes testen op accouraatheid op basis van manuele inventarisatie Is gebeurd in Roeselare. Veel velden zijn statisch bvb boomsoort, fruitbomen of niet etc. Enkel controles tijdens beheersingrepen. Databeheer zo licht mogelijk houden: enkel wat echt mogelijk bijhouden - wijzigingen bvb Opname en Miro bord Miro bord Het Miro bord kan je consulteren via deze link . Opname De opname van deze sessie is te bekijken via deze link . Volgende stappen Wat na deze werkgroep? Verwerking van de input van de brainstorm oefening. Verder onderzoek en voorbereiding van de volgende thematische werkgroep. Publicatie op de Kennishub Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-03-14 9u-12u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-04-16 9u-12u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-05-15 13u-16u Teams Thematische werkgroep 4 Technologie werkgroep 2024-06-21 9u-12u Teams  
Thematische werkgroep 2 MLaaS: Wegen De tweede thematische werkgroep rond MLaaS 'Wegen' vond plaats op 16 april 2024. Context Initiatief De stad Roeselare beschikt reeds over verschillende machine learning algoritmes die data genereren op basis van fotomateriaal en is hiervoor in contact met verschillende partijen. Deze data wordt gebruikt in zowel operationele processen als bij het nemen van beleidsbeslissingen. Naast het voeden van eerder traditionele databanken stellen ze die intern ook ter beschikking via GEO loketten, en dit op een automatische manier. Deze kennis en ervaring willen ze verder uitbouwen en de algoritmes en processen tegelijkertijd ter beschikking stellen voor ieder bestuur, gaande van het kleinste lokaal bestuur tot bovenlokale overheden als Vlaanderen. Het concept van “machine learning as a service” laat de gebruiker om gebruik te maken van de data en de algoritmes zonder kennis te moeten uitbouwen van de technische achtergrond. Het moet als het ware een “dummy proof” platform worden waarbij men op een éénvoudige manier kan kiezen uit een overzichtelijke catalogus en kunnen “inpluggen” voor de processen die men nuttig acht. Door deze ontzorging kunnen meer besturen stappen zetten richting een sterker data gestuurde beleidsvorming en –voering. Met het streven naar het opschalen van bestaande machine learning processen, het uitrollen van nieuwe mogelijkheden en deze via een platform als een service ter beschikking te stellen van alle overheden willen ze niet alleen zorgen voor meer data op Vlaams niveau maar ook voor “massa productie” aan een betaalbare prijs. Dit alles kadert een groter geheel rond het City dashboard dat Roeselare enkele jaren geleden opgestart is. Hierbij is men gestart met het verzamelen van mobiele beelden en luchtbeelden. Deze data heeft men verzameld en verwerkt in een City dashboard. Uit dit dasboard kan heel wat informatie uit gehaald worden, waaronder ook informatie rond wegen waarrond we vandaag zullen brainstormen. Wegen inventaris De focus van deze toepassing binnen het MLaaS-project is het volgende: monitoring kwaliteit wegmarkeringen monitoring kwaliteit wegdek Nazicht wegmarkeringen vs verkeersborden plannen & budgetteren herbelijning wegen plannen & budgetteren herstel/heraanleg wegen Het onderzoek richt zich momenteel op het gebruik van luchtbeelden voor het detecteren en analyseren van wegmarkeringen. In een volgende stap worden satellietbeelden gebruikt. Verder wordt machine learning wordt toegepast om beelden te analyseren en relevante informatie te extraheren. Uiteraard is de beeldkwaliteit van groot belang voor de resultaten van de algoritmes. Roeselare werkt samen met GIM die algoritmes ontwikkelen en deze ook testen op beelden van verschillende kwaliteit. Resultaten van tests met verschillende beeldmaterialen zijn veelbelovend met goede herkenning van standaardsymbolen en wegmarkeringen. Er is veel potentieel voor het gebruik van eenvoudige orthofoto's voor het detecteren en analyseren van wegmarkeringen. We onderzoeken momenteel de limieten van verschillende soorten beeldmateriaal, waaronder luchtfoto's en satellietbeelden, voor nauwkeurige detectie. Daarnaast richten we ons op het identificeren van extra types wegmarkeringen en symbolen, evenals het beoordelen van de kwaliteit van het wegdek volgens OCW-normen en andere criteria. Dit omvat ook het opzetten van monitoringssystemen om de kwaliteit van het wegdek te bewaken en analyses uit te voeren voor operationeel beheer. Roeselare is van plan om hun activiteiten uit te breiden naar andere gemeenten, waaronder Brugge, Knokke-Heist, enzovoort. Het ML as a Service platform (MLaaS) dat ze ontwikkelen zal verschillende functies omvatten: Het opladen of bestellen van beeldmateriaal, Het selecteren van het juiste machine learning proces, Het uitvoeren van het proces en het downloaden van de resulterende data. VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. VLOCA-model ID Samenvatting Beschrijving UC1 UC1: beleidsacties datagedreven wegen beleidsacties gebaseerd op inzichten UC2 UC2: Dashboard Performantie beleidsacties ifv beleidslijnen, meten is weten UC3 UC3: DWH Wegen Datawarehouse of Dataspace met alle historische en geprojecteerde data mbt wegen UC4 UC4: BI Rapportering, Analyse op trends en Data Science op de verrijkte data UC5 UC5: (manuele) Opmetingen Het opladen van reeds gemeten wegen attributen om zo het beeld in gans Vlaanderen te vervolledigen stap per stap UC6 UC6: AI ML automatische metingen Gebruik van AI Machine Learning om via bvb foto's de wegmarkeringen, haar kwaliteit alsook wegdek materiaal en kwaliteit te identificeren UC7 UC7: Helpdesk & Monitoring Contact info bij vragen, FAQ, feedback op het platform en zijn werking, inclusief het monitoren van het platform UC8 UC8: kwaliteit feedback Kwaliteit en andere attributen van zowel de opgeladen data als de modellen UC9 UC9: Onderhoudsplanning Het kunnen opstellen van proactieve en preventieve acties, lees onderhoud, om 'defecten' te vermijden UC10 UC10: Duurzaamheid Afhankelijkheid van technologie en leveranciers Brainstormsessie Doel Het doel van de brainstormsessie is het volgende: Identificatie van de meerwaardecreatie Inzicht in wat je nodig hebt om de meerwaardecreaties te realiseren Beschrijven van mogelijkheden om de oplossing te verduurzamen Opsommen van valkuilen en potentiële principes waaraan de oplossing moet voldoen Oefening 1+2 Bij deze oefeningen stonden we stil bij de volgende vragen: 1) Waarom is een ML voor wegen (wegmarkeringen en wegdek) belangrijk? Laat ons uitgaan van ‘the worst case’: we doen het niet.. Wat zijn de gevolgen? Voorbeeld: Slechte wegmarkeringen kunnen voor gevaar zorgen 2) Wat heb je nodig om de geïdentificeerde meerwaardecreaties uit oefening 1 te realiseren? Lijst de acties op Voorbeeld: -Adhv foto’s kan ik de staat van het wegdek/wegmarkeringen idenficeren en acties plannen om deze te repareren -Aan preventie doen dmv door AI gededecteerde defecten op de wegen Overzicht Identificatie meerwaardecreatie Acties Beter inschatting van de onderhoudskosten (vb. hoeveel liter verf) Inventarisatie van de oppervlakte wegmarkeringen Bepalen hoeveel liter verf nodig beter/pro-actief plannen van onderhoudswerken (kosten reduceren door efficient plannen) = hoe vroeger hoe goedkoper (damage is groter bij langer wachten) Tijdsreeks analyse van de wegen inventarisatie m.b.t. staat van het wegdek/wegmarkering (extra type ML om predictief de defecten te identificeren) Regelmatig onderhoud is kosten efficiënter dan te laat onderhouden wegen risico op schadeclaims o.w.v. slechte wegkwaliteit (defecten aan wagens) =>  stad kan aangeklaagd worden en zijn zijn ervoor verzekerd. (historische) inventaris met beeldmateriaal als staving van de aan/afwezigheid van wegmarkering risico op betwistingen bij ongevallen t.g.v. onduidelijke wegmarkeringen controle wegmarkering vs verkeersbord vs reglementen mobiliteit Pothole monitoring (preventief, mitigatie) in winter maanden Foto's in de wintermaanden via sat beelden Bulten Detectie tijdens zomer maanden (preventief & mitigatie) Omleiding veilige route voor speciaal transport (bvb glastransport) ook bij burgerverkeer afhankelijk van de ernst van het probleem Juiste markering op de juiste plaats m.b.t. verkeershandhaving (verkeersbord <> wegmarkeringen, of <> 'reglementen' databank van de lokaal bestuur, of dat de markering nog niet overeenkomt met de reglementering die gewenst is) Analyse relatie tussen wegen en markeringen (met datum) controle facturatie onderhoud markeringen (hoeveel vierkante meters, aantal stuk = prijs per stuk of per vierkante meter of lopende meter alsook per kleur) inschatting van kwaliteit verf, leverancier, machine Na combineren met verkeerstellingen (bvb telramen, camera's,...) (en weer, type wegdek/ondergrond) en vergelijken met andere wegen (benchmarking) Predictief onderhoud Monitoring overeenkomst verschillende wegelementen (vb verkeersbord en wegmarkering, wegdek in slechte staat en waarschuwingsverkeersbord...) ifv opbouwen van verschillende weggerelateerde basisinventarissen op juiste locaties Aan de hand van de inventarisatie kwaliteit wegdek kan er een prioriteitenprogramma opgesteld worden ikv onderhoud wegen Optimalisatie/prioritisatie planning van het onderhoud Zoektocht naar aanwezige putdeksels  / aansluitputten (voor waterleiding, gas, glasvezel,enz.) / rioolputjes (ronde of rechthoekige) ook voor de brandweer, bij infrastructuurwerken of onderhoud Slechte' belijning zorgt er voor dat weggebruikers verkeerd rijden => kan een tool zijn in mobiliteitsplan bijv? Evolutie verkeersveiligheid en/of -drukte in de stad nav reële (tijdsreeksen) of conceptuele (Digital Twin) aanpassingen = 'mobiliteit' Volledige up-to-date basisinventaris van wegelementen en verkeerstellingen (via Camera's en Telramen) andere toepassing: tellen van geparkeerde wagens/ vrachtwagens => ruimtelijke planning/'overlast' Verkeersmodellen die rekening houden met extra parameters zoals wegmarkeringen, staat van het wegdek, verkeersborden… percentage bezetting openbare parkeerplaatsen (via markeringen geteld) en afleiden (via communicatie) bij hoge bezetting naar verder gelegen parkeergebieden Discussie Belang van tijdig onderhoud: Er werd besproken dat het wachten met het uitvoeren van onderhoud aan wegen kan leiden tot grotere schade, wat uiteindelijk meer kosten met zich meebrengt. Kostenbesparing door regelmatig onderhoud: Regelmatig onderhoud werd als kostenefficiënter beschouwd dan het laten verwaarlozen van wegen. Voorspellend onderhoud: Er werd gesproken over het gebruik van tijdreeksanalyse en machine learning om voorspellingen te doen over de staat van wegen en wegmarkeringen, waardoor onderhoud proactief kan worden uitgevoerd. Risico's op schadeclaims: Er werd gewezen op het risico van schadeclaims als gevolg van slechte werkkwaliteit en wie hiervoor verantwoordelijk is. Monitoring van wegmarkeringen: Discussie over het gebruik van monitoring, zoals het nemen van foto's in de wintermaanden, om de kwaliteit van wegmarkeringen te controleren en schade te voorkomen. Identificatie van weggerelateerde elementen: Er werd gesproken over het identificeren en inventariseren van verschillende elementen in het wegdek, zoals putdeksels en aansluitputten. Gebruik van data voor mobiliteitsplanning: Het idee om data over wegmarkeringen, verkeersveiligheid en verkeersdrukte te gebruiken bij het opstellen van mobiliteitsplannen en het beheren van verkeer. Technologieën zoals AI en computer vision: Het gebruik van kunstmatige intelligentie en computervisie om wegmarkeringen en wegmaterialen te analyseren, onregelmatigheden te detecteren en prioriteiten te stellen voor onderhoud. Oefening 3 Bij deze oefening keken we naar manieren om de voorgestelde oplossing duurzaam te implementeren: Hoe kunnen we ML voor wegen (wegmarkeringen en wegdek) duurzaam implementeren? -Welke frequentie en accuraatheid zijn hiervoor nodig? -Hoe kunnen AI en ML bijdragen tot het verduurzamen van de oplossing? -Welke expertise hebben we nodig? -Hoe kunnen we andere organisaties laten participeren in de kosten? -Zijn er applicaties die noodzakelijk zijn om de oplossing draaiende te houden? Overzicht Verduurzamen oplossing Toelichting aanleveren ML-output (=verwerkte data obv foto's), zodat dit geïntegreerd kan worden op een eigen BI/GIS-analytics platform en gecombineerd kan worden met andere beschikbare data binnen de organisatie stabiel bronmateriaal  m.b.v. exacte spec's (beelden en ML-algoritmes) AI & aardobservatie expertise binnen de lokale overheden/intercommunales Beeld materiaal geschikt voor de verschillende use cases Raamovereenkomst voor foto's, databronnen, dataplatform en bijhorende diensten Transparantie over kosten / duidelijk model (vb wie gaat wat betalen ? wie is de owner ? wie gaat de aankopen doen ? Storage en rekenkracht ? wie heeft de lead voor verdere groei van het platform ?) Intellectual property van wie ? Hoe incentiveren ? hosting platform, beelden, AI /ETL modellen, runtime (prijs per uur van processing => efficiente 'tiling' van de foto's) Datamodellen, uniformiteit = herbruikbaarheid en opschaling mogelijkheid voor andere steden/gemeenten over de type data heen (vb databank moet op dezelfde manier werken voor datatype x als datatype y, compatibiliteit tussen de verschillende modellen) GeoICT, Geodata & AI expertise voor het opzetten van het platform, leveren van de modellen, geografische post-processing van de AI output Soort marketplace voor applicaties, modellen, data (wet overheidsopdrachten => als overheid mag je niet zomaar in zee gaan met één leverancier zonder 'raamovereenkomst' anders via besteding/bestek) Intercommunale kan dit wel in hun eigen werkingsgebied ? Bibliotheek van raamovereenkomsten (je moet die nominatief vermelden die potentieel/met budget die ze daaraan willen spenderen kunnen meedoen) maintenance van het platform Discussie Behoefte aan Data Integratie: Integratie van machine learning output met het bestaande Business Intelligence (BI) Analytics Platform en andere beschikbare data binnen de organisatie. Platform Nodig voor Data-Integratie: De noodzaak van een platform waarop alle data kunnen worden geïntegreerd en gecombineerd, mogelijk in een data warehouse. Stabiel Materiaal Vereist: Belang van het leveren van stabiel materiaal, zonder de ambitie om alles op het platform te doen, maar met de garantie van consistentie. Transparantie over Kosten: Discussie over het duidelijk maken van kostenmodellen en -berekeningen, inclusief verborgen kosten. Intellectuele Eigendomsrechten: Overwegingen over de beloning en bescherming van het intellectueel eigendom van algoritmes en machine learning modellen. Efficiënt Beheer van Data: Noodzaak van efficiënt beheer van data, inclusief tiling van foto's voor kosteneffectieve verwerking en opslag. Uniformiteit in Datastructuur: Belang van uniformiteit in datastructuur voor herbruikbaarheid, opschaling en compatibiliteit tussen verschillende modellen en data. Marketplace voor Applicaties en Modellen: Idee van het opzetten van een marketplace voor applicaties en machine learning modellen, mogelijk geregeld via overheidsopdrachten. Overheidswetgeving en Raamovereenkomsten: Noodzaak om te voldoen aan overheidsopdrachtwetgeving en mogelijkheid van raamovereenkomsten voor het gebruik van modellen en applicaties. Onderhoud van het Platform: Onderhoud van het platform, inclusief technologische evoluties en ondersteuning van gebruikers. Oefening 4 Tot slot werden potentiële valkuilen geïdentificeerd en, op basis hiervan, formuleerden we principes waaraan de oplossing moet voldoen: Voorbeeld: •Self-service zonder goede training kan een risico vormen •Afhankelijkheid van leverancier •Interoperabiliteit van de oplossing •Betrouwbaarheid, en dus ‘vertrouwen’ in de output en dashboard cijfers •Stabiliteit, en dus ‘continuiteit’ van de metrieken in de rapporten en dashboards Overzicht Valkuilen Principes wat gebeurt er als er wegenwerken in uitvoering zijn. Wijziging van wegprofiel/markering. Duur der werken 1à2 jaar. Wat geeft het systeem aan? wegenwerken database (vb link met GIPOD, maar die is niet volledig) projectzones definieren (over die periode zal er werken zijn, of waren er werken op die plaats) risico op vendor lock-in (te weinig leveranciers van beelden / ML-algoritmes, leveranciers die wegvallen) spec's scherp definiëren als basis (beeldmateriaal + ML-algoritmes + combinatiemogelijkheden) efficiënte (via optimalisatie bvb tiling&clipping van de foto's) AI processing chain => impact op running kost algoritmes geöptimaliseerd voor de use case spagetti verhaal Standardisatie modellen metadata, datasstructuur. Goed nadenken over de opzet van het systeem (data, modellen) om zo voldoende standardisatie te hebben. OSLO is op een bepaalde niveau, maar in praktijk ga je fijnere niveau nodig hebben, en daar is ook standaardisatie nodig beeldmateriaal  / algoritmes zijn onvoldoende stabiel, waardoor trendanalyses niet mogelijk zijn beperkte budgetten versnippering wet overheids-opdrachten (probleem van raamovereenkomsten) om te schalen naar de andere steden. representativiteit van de resultaten (evolutie van de technologie zorgt voor verbetering van resultaten of is het werkelijk verbeterd?) Te hoge verwachtingen => AI geeft geen 100% nauwkeurigheid Voldoende frequente opnames voor de verschillende use cases (invloed van weersomstandigheden,  provider afhankelijke aspecten (vb. vaste opname frequentie om trends analyse te kunnen doen) diversiteit / evolutie aan ML algoritmes en de gebruikte technologie (alles "inplugbaar" in één platform?) : via python, arcgis suite met bijhorende addons en plugins,... Discussie Gebrek aan standaardisatie: Het ontbreken van standaardisatie in gegevensformaten en processen kan problemen veroorzaken bij de integratie van verschillende systemen en het delen van informatie. Beperkte budgetten: Budgetbeperkingen kunnen de ontwikkeling en implementatie van een effectief monitoring- en onderhoudssysteem belemmeren. Versnippering van middelen: Het risico bestaat dat elk bestuursniveau zijn eigen systemen en oplossingen implementeert, wat kan leiden tot versnippering van middelen en inefficiëntie. Risico op vendor lock-in: Afhankelijkheid van een beperkt aantal leveranciers voor beeldmateriaal en machine learning-algoritmen kan het risico op vendor lock-in vergroten. Onvoldoende frequentie van opnames: Als de frequentie van opnames niet voldoende is, kan dit leiden tot onnauwkeurige analyses en trendvoorspellingen. Impact van weersomstandigheden: Weersomstandigheden kunnen de kwaliteit en frequentie van opnames beïnvloeden, wat de nauwkeurigheid van analyses kan verminderen. Evolutie van technologieën: Technologische vooruitgang kan leiden tot verbetering van resultaten, maar ook tot nieuwe uitdagingen, zoals veranderende algoritmes en veroudering van beeldmateriaal. Gebrek aan diversiteit in technologieën: Afhankelijkheid van een beperkt aantal machine learning-algoritmen en technologische oplossingen kan de diversiteit en veerkracht van het systeem beperken. Opname en Miro bord Miro bord Het Miro bord kan je consulteren via deze link . Opname De opname van deze sessie is te bekijken via deze link . Volgende stappen Wat na deze werkgroep? Verwerking van de input van de brainstorm oefening. Verder onderzoek en voorbereiding van de volgende thematische werkgroep. Publicatie op de Kennishub Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-03-14 9u-12u Teams Thematische werkgroep 2 Technologie werkgroep 2024-04-16 9u-12u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-05-15 13u-16u Teams  
De tweede thematische werkgroep rond MLaaS 'Marktplaats' vond plaats op 15 mei 2024. Context Initiatief De stad Roeselare beschikt reeds over verschillende machine learning algoritmes die data genereren op basis van fotomateriaal en is hiervoor in contact met verschillende partijen. Deze data wordt gebruikt in zowel operationele processen als bij het nemen van beleidsbeslissingen. De opzet van het project is om een platform te bouwen dat toegankelijk is voor steden en gemeenten. Op dit platform wenst Roeselare en aanbod te publiceren van beeldmateriaal en data om beleidsdoelstellingen te ondersteunen zoals inventaris wegmarkeringen op het grondgebied, inventaris vegetatie op het grondgebied en inventaris van wegdekmaterialen en de kwaliteit ervan. Dit biedt een aantal voordelen, nl: Schaalvoordeel Lagere kostprijs Relatief frequente beschikbaarheid van recente data Minder afhankelijk van technische kennis & expertise (beeldresolutie, algoritmes, etc) Laagdrempelige toegang tot deze informatie Met het streven naar het opschalen van bestaande machine learning processen, het uitrollen van nieuwe mogelijkheden en deze via een platform als een service ter beschikking te stellen van alle overheden wensen de initiatiefnemers niet alleen zorgen voor meer data op Vlaams niveau maar ook voor “massa productie” aan een betaalbare prijs. Dit alles kadert een groter geheel rond het City dashboard dat Roeselare enkele jaren geleden opgestart is. Hierbij is men gestart met het verzamelen van mobiele beelden en luchtbeelden. Deze data heeft men verzameld en verwerkt in een City dashboard. Het project bestaat uit 3 pijlers: Beeldmateriaal In de eerste fase ligt de focus op het verzamelen van input. Hierbij worden de noden/mogelijkheden rond het gebruik van luchtbeelden in kaart gebracht op basis van beeldresolutie, prijs en frequentie van beeldbeschikbaarheid. In een volgende fase volt de analyse data verwerking. Hierbij wordt een matrix opgesteld van alle mogelijke soorten luchtbeelden die beschikbaar zijn met telkens de voor-en nadelen per beeldsoort. Machine learning algoritmes In de eerste fase van deze pijler wordt input verzameld. Hierbij worden de noden in kaart gebrecht rond de gevraagde machine learning algoritmes. Het uitgangspunt hierbij is een bestaande lijst binnen stad Roeselare met de volgende onderwerpen: wat zou er mogelijk moeten zijn via machine learning algoritmes, uitbreiden en aftoetsen met andere deelnemende besturen (andere noden), nagaan wat er reeds bestaat op de markt. Daarnaast is het belangrijk om de technische noden per algoritme te bepalen: inputvereisten van het beeldmateriaal en toelaatbare foutenmarge van het algoritme moet vastgelegd worden. Output zoals kaarten, databank voor de inventaris, GEO loket, BI dashboard etc maken hier ook deel van uit. De tweede fase is gericht op de aanbesteding. Hierbij wordt bepaald op welke manier het algoritme kan ontwikkeld of hergebruikt worden. Tijdens de derde en laatste fase gaat men over naar de realisatie van het algoritme en de verwerking van de data. Platform Momenteel hebben de initiatiefnemers een high level concept voor ogen. Het is belangrijk dat dit concept vertaald wordt naar functionele en technische vereisten en dat er vorm gegeven wordt aan de architectuur van het platform. Daarnaast moet er een businessmodel voor het gebruik van het platform gecreëerd worden. Hierbij moet men stilstaan bij de volgende vragen: wie zijn de gebruikers, hoe krijgen ze toegang, wat kunnen ze kopen, wat met het licentiemodel, duidelijkheid rond pay per use, pay per login, pay per area etc. VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. VLOCA-model Momenteel hebben we reeds 2 werkgroepen achter de rug, telkens met een verschillende focus. Bij de eerste werkgroep stonden we stil bij groen inventarisering: En bij inventarisering wegkwaliteit: Vandaag leggen we de focus op het gedeelte rond marktplaats. Hierbij hoort een nieuw VLOCA-model: ID Status Samenvatting Beschrijving UC1 Voorstel UC1: Marktplaats Mgt Marktplaats Management die moet zorgen voor kwaliteitsvolle inhoud, veiligheid en 'fairness' op het platform UC2 Voorstel UC2: Registratie & login Registratie van gebruikers die toegangen (willen) hebben op het platform ifv hun toegekende rechten UC3 Voorstel dr Bouwplatform as a service die gebruikers toelaat om hun modellen zelf te bouwen op het platform UC4 Voorstel UC4: Run aaS Run as a service die gebruikers toelaat om een gekozen model uit de bibliotheek te draaien op hun eigen input data UC5 Voorstel UC5: Bibliotheek Modellen Bibliotheek van modellen die toegang verleent aan machine learning modellen (algoritmen) evt tegen betaling UC6 Voorstel UC6: Model Governance Model Governance die bepaalt wie wat mag aanpassen, wie rechten heeft voor wat, enz. UC7 Voorstel UC7: Helpdesk & Feedback Helpdesk bij issues alsook feedback kunnen geven over de services, kwaliteit modellen of haar documentatie, enz UC8 Voorstel UC8: Betalingen Betalingen kunnen uitvoeren op het platform met facturatie mogelijkheden UC9 Voorstel UC9: CRM Communicatie met bouwers, eigenaars en gebruikers van modellen/algoritmes UC10 Voorstel UC10: Samenvatting UC10: Beschrijving Waarom hebben we nood aan een marktplaats? Uit de vorige 2 werkgroepen kwamen er verschillende valkuilen naar boven waaronder: een gebrek aan lokale expertise en budgetten een complexiteit aan 'generieke' raamovereenkomsten een problematiek van de beeldmaterialen die al dan niet passend zijn voor de aangeboden algoritmes De marktplaats zou potentieel een oplossing kunnen bieden voor deze 3 valkuilen. In de sessie van vandaag reflecteren we over de centrale rol die een marktplaats inneemt tussen leverancier & klant en beeldmateriaal & algoritme: essentieel hierbij is de vraag hoe we de leverancier naar de klant brengen en hoe we diegene die een model gebouwd heeft, naar de stad die er op dat moment nood aan heeft. De tweede focus is de link tussen het beeldmateriaal en het algoritme. Je kan een algoritme hebben maar niet noodzakelijk het juiste beeldmateriaal en omgekeerd. Een slimme marktplaats zou de leveranciers en de klanten bij elkaar kunnen brengen en kan de link tussen een algoritme en beeldmateriaal kunnen optimaliseren. In de huidige situatie gaan leveranciers/producenten en klanten/consumenten rechtstreeks met elkaar in contact. Door een marktplaats te installeren, verloopt dit proces gecentraliseerd. Op deze marktplaats vinden producenten en consumenten alle informatie terug en kunnen ze diensten vergelijken. Het gaat voor alle duidelijkheid niet enkel over private leveranciers maar ook lokale besturen die reeds een model gebouwd hebben, krijgen de mogelijkheid om dit te delen met anderen. Daarnaast is het een misvatting om te veronderstellen dat beeldmateriaal en algoritmes eenvoudig gecombineerd kunnen worden. Het is niet zo simpel als een "drag and drop"-systeem waarbij je een willekeurig algoritme op een willekeurige foto toepast en de verwachte output krijgt. Het idee dat een algoritme altijd accuraat werkt met elk soort beeldmateriaal klopt niet. In werkelijkheid werken bepaalde algoritmes alleen goed met specifieke types van beeldmateriaal. Bijvoorbeeld, een algoritme dat ontworpen is voor satellietbeelden zal mogelijk niet goed functioneren met dronebeelden, en kan dan verkeerde resultaten opleveren. Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn om te voorkomen dat verkeerde beslissingen worden genomen of verkeerde data wordt gebruikt. Het doel van vandaag is tweeledig : ten eerste is het doel dat de slimme marktplaats kan adviseren welk beeldmateriaal bruikbaar is met welk algoritme, en omgekeerd welk algoritme geschikt is voor een bepaald type beeldmateriaal. Dit voorkomt dat gebruikers, zoals steden, een algoritme aanschaffen dat niet compatibel is met hun beschikbare beeldmateriaal. De marktplaats moet als een makelaar functioneren die compatibele producten koppelt, zodat je weet welke beeldmaterialen werken met welke algoritmes. Het systeem moet intelligent genoeg zijn om verkeerde combinaties te voorkomen. Zodra je een bepaald beeldmateriaal kiest, zouden alleen de compatibele algoritmes beschikbaar moeten zijn. Het doel is om een slimme marktplaats te ontwikkelen die kan adviseren welk beeldmateriaal bruikbaar is met welk algoritme en omgekeerd. Dit voorkomt dat gebruikers, zoals steden, een algoritme aanschaffen dat niet compatibel is met hun beschikbare beeldmateriaal. De marktplaats moet als een makelaar functioneren, compatibele producten koppelen, en ervoor zorgen dat verkeerde combinaties worden vermeden. Zodra je een bepaald beeldmateriaal kiest, zouden alleen de compatibele algoritmes beschikbaar moeten zijn. Daarnaast is het belangrijk te erkennen dat bepaalde algoritmes soms gefinetuned moeten worden om optimaal te werken met nieuw of verschillend beeldmateriaal. Bijvoorbeeld, als er nieuwe versies van foto's binnenkomen of foto's uit een andere regio worden gebruikt, moet het algoritme mogelijk worden aangepast. De marktplaats kan hierbij helpen door aan te geven hoe het beeldmateriaal verwerkt moet worden om geschikt te zijn als input voor een algoritme, zoals het aanpassen van het formaat. Samengevat, de marktplaats heeft twee hoofdtaken: Het koppelen van beeldmateriaal aan de juiste algoritmes op basis van de gewenste output. Het ondersteunen van fine-tuning door aan te geven of er aanvullende dataverwerking nodig is, en deze verwerking ook aan te bieden. Het systeem moet bidirectioneel werken: niet alleen beeldmateriaal aan algoritmes koppelen, maar ook aanbevelingen geven voor welk beeldmateriaal en welke algoritmes geschikt zijn voor specifieke use cases. Hierdoor kunnen gebruikers altijd de meest geschikte combinatie vinden. De focus ligt op de ontwikkeling van een slimme marktplaats die efficiënt kan adviseren welk beeldmateriaal bruikbaar is met welk algoritme en omgekeerd. Hierbij willen we de technische aspecten, zoals hoe data wordt opgeslagen of via API's toegankelijk wordt gemaakt, vandaag grotendeels buiten beschouwing laten. De nadruk ligt op de intelligentie achter de schermen: hoe bepalen we welke data aan welke algoritmes gekoppeld moet worden? Daarnaast zijn er andere belangrijke aspecten van de marktplaats om te overwegen, zoals marketing, klantwerving, het financiële aspect, en juridische kwesties. Het is essentieel om een balans te vinden tussen het aantrekken van klanten en leveranciers. Zonder klanten zijn leveranciers niet geneigd hun producten op de marktplaats te zetten, en zonder producten zijn er geen klanten. Dit kip-of-ei-probleem vereist een strategische aanpak in marketing en sales om exponentiële groei te stimuleren. Het financiële aspect omvat vragen over het kopen of huren van data, en het juridische aspect behandelt de verantwoordelijkheden en geschillen, zoals wat te doen als de gekochte data niet aan de verwachtingen voldoet. Al deze elementen moeten goed beheerd worden om een succesvolle en functionele marktplaats te creëren. Buiten de scope van deze bespreking vallen: De technische details van data-opslag en API-toegang. Specifieke implementaties van het platform. Infrastructuurbeheer en schaalbaarheid van het platform. Technische beveiligingsmaatregelen. Gedetailleerde operationele procedures en onderhoud. Door deze aspecten buiten beschouwing te laten, kunnen we ons volledig richten op het ontwikkelen van de slimme en strategische onderdelen die de kern vormen van een succesvolle marktplaats. Brainstormsessie Doel Het doel van de brainstormsessie is het volgende: Intelligente link leggen tussen beelden en algoritmes Identificatie van de meerwaardecreatie Inzicht in wat je nodig hebt om de meerwaardecreaties te realiseren Beschrijven van mogelijkheden om de oplossing te verduurzamen Opsommen van valkuilen en potentiële principes waaraan de oplossing moet voldoen Oefening 1 Bij deze oefeningen stonden we stil bij de volgende vragen: 1) Geef een paar (concrete) voorbeelden van issues 2) Hoe zouden we dit intelligenter kunnen maken? 3) Geef een paar voorbeelden die dit concept al realiseren Overzicht Issues Acties om het slimmer te doen werken Voorbeelden die dit concept al realiseren dronebeelden zijn niet dezelfde als sattelietbeelden ArcGIS Living Atlas of the World https://livingatlas.arcgis.com/en/browse/?q=deep%20learning#q=deep+learning&d=2 de leverancier van beeldmateriaal van een vorige vlucht is niet meer operationeel in ons gebied en spec's v/d foto's wijzigen een matrix met vergelijkbaar beeldmateriaal voorzien (o.b.v. objectieve kenmerken zoals resolutie, hoogte v/d camera, kleurbanden RGB/Infrarood/...) en zo een alternatief beeldmateriaal voorstellen ArcGIS Marketplace https://www.esri.com/en-us/arcgis-marketplace/overview Leveranciers van beelden die enkel partners toelaten op de beelden te werken verplichten dat leveranciers van algoritmes, algoritmes aanbieden die beeld leverancier agnostisch zijn en enkel rekening houden met belangrijke beeld specs (zoals type beeld materiaal; resolutie) Up42 approach Leveranciers van beelden leveren ook vaak de algorimes. Hoe overtuig je ze om dit te splitsen. afspraken/contracten maken waarbij er een 'fee' per gebruik v/h algoritme/beeld naar de leverancier(s) van gaat https://www.djustconnect.be/nl/ConnectShop verplichten dat beeld leveranciers toelaten dat andere algoritmes op hun beelden worden lostgelaten (ze nemen dan ook geen verantwoordelijkheid voor de verwerking). Hier hangt ook een IP aspect aan vast => wie is eigenaar van de beelden? stel: 3 firma's die beelden aanleveren aan de 'slime marktplaats' bij n firma zijn slechts enkele klanten => werk je dan met op voorhand vastegelegde prijzen? wat als de firma zich terugtrekt uit dit project (wegens gebrek aan klanten) => hebben de klanten dan recht op de beelden die al waren aangeleverd? Tijd van het jaar: Zomer vs Winter algoritmes (groen/bomen) Algoritmes zijn getraind op een set van beelden en werken dus inderdaad alleen hierop. Tenzij ze hertraind worden. zien we dat ook als onderdeel hiervan ? Hoe garanderen dat algoritmes werken op verschillende type beelden (drone, sat, MobileMapping) => een algoritme per type data een must? op een home- of statuspagina van de marktplaats een soort van actuele toestand weergeven van de beschikbare algoritmes en beschikbare beeldmaterialen. Op die manier wordt er weergegeven wat wel en niet mogelijk is qua vragen of output Versionering van de algoritmes : hoe overzichtelijk houden ? opkuis van oude niet meer relevante items Hoe kunnen we vertrouwen cre ren tussen data leveranciers en de marktplaats? Een onafhankelijk clearing house opzetten Athumi - Het Vlaams Datanutsbedrijf verschil in "theoretische" spec's (technisch zoals camera, resolutie, ...) vs de realiteit (ander lichtinval, bewolking, ..) automatische objectieve kwaliteitscontroles / scores op beeldmatriaal voorzien (validatie) analoog zoals bv. "monitoring datakwaliteit" van brondata i.f.v. DWH ontwikkelingen (bv. afdwingen van geldige rijksregisternrs, GRAR-adressen, wanneer dit niet door de brontoepassing gevalideerd wordt) Stockage van resultaten incl. historiek => datamodel van marktplaats moet hierop zijn afgestemd of waar wordt deze stockage verondersteld te gebeuren? Beelden klaarmaken voor verwerking in verschillende algoritmes is niet altijd hetzelfde => integratie pre-processing steps in de marktplaats? Hoe ga je om met verantwoordelijkheden op het einde van het verhaal? Slechte data? Slecht algoritme? Slechte integratie/applicatie/ visualisatie? Data lineage van beslissingen (je neemt een beslissing, van waar, en hoe ben je tot die beslissing gekomen) Wat gaan we doen met de feedback loop (reviews, welke deel van de beslissing was correct, wat niet). Deze kan heel waardevol zijn voor de algoritme leverancier Kunnen ook enkel beelden aangekocht worden. en in eigen toepassingen gebruikt worden Krijgen algoritme bouwers toegang tot grote sets om te trainen Hoe continuiteit garanderen? Zowel blijven supporteren van bestaande als doorontwikkelen of verbeteren van algoritmes hoe organiseer je het wervingsproces voor (nieuwe) beelden en algoritmes? Hoe zorg je er voor dat het platform relevant blijft door een grotere 'menukaart' van algoritmes aan te bieden aan de eindgebruikers? Gebruiksrechten van satellietbeelden zijn beperkt tot welbepaald aantal gebruikers (licentie pricing) => hoe hiermee omgaan? Doelstelling uberhaupt om in deze marktplaats. sat. beelden integreren? 1) Met een intermediaire sat. beeld leverancier werken waarmee offline kan worden ge nterageerd om de beelden te bestellen (in dat geval specifieke data space voor dit soort data voorzien in de marktplaats) 2) Een component voorzien die de bestelllingen met de verschillende sat. leveranciers kan voorzien Kunnen algoritmes koppelen met resultaten van andere algoritmes. bv boom x is al herkend, kan deze al als input gebruikt worden bij start volgende algoritme een bepaalde use case is nog niet uitgewerkt met bestaande algoritmes. Kan dit op aanvraag? Rechtstreeks met leverancier contact opnemen of bij voldoende vragen (requests) door het platform in de markt zetten? Discussie Data Science en Beeldverwerking Intelligente link tussen beelden en algoritmes is essentieel. Problemen zoals incompatibiliteit van beeldmateriaal met algoritmes en noodzaak voor fine-tuning van algoritmes werden besproken. Voorbeelden gevraagd van concrete problemen en oplossingen in beeld- en algoritme-integratie. Belang van een intelligent systeem om ondeskundig gebruik van data en algoritmes te voorkomen. Intelligente Marktplaats Idee van een slimme marktplaats voor koppeling van klanten, leveranciers, data, en algoritmes. Voorbeelden van bestaande intelligente marktplaatsen gezocht ter inspiratie. Praktische Voorbeelden en Uitleg Uitleg over hoe een Miro-bord gebruikt kan worden voor brainstormen en noteren van issues. Verschillende manieren om interactief en visueel te werken met de input van alle deelnemers. Problemen en Oplossingen Voorbeelden van technische problemen: compatibiliteit van algoritmes met verschillend beeldmateriaal, afhankelijkheid van specifieke leveranciers, seizoensgebonden verschillen in beeldmateriaal, versioning van algoritmes. Voorstellen voor oplossingen: goede datacatalogus, automatische detectie van data-algoritme compatibiliteit, versioning overzicht, neutrale clearing house, integratie preprocessing stappen in de marktplaats, feedback loops voor algoritmes, etc. Juridische en Contractuele Zaken Beperkingen in gebruiksrechten van beeldmateriaal en licentieproblemen. Juridische vragen over eigendom en gebruik van beeldmateriaal en algoritmes. Belang van duidelijke afspraken en contracten, inclusief fee-per-gebruik modellen en IP-aspecten. Beheersaspecten en Vertrouwen Vertrouwen tussen data leveranciers en marktplaats. Oplossingen zoals onafhankelijke clearing houses en gedetailleerde metadatabeschrijvingen. Feedback en Continuïteit Belang van een feedback loop voor continue verbetering van algoritmes. Manieren om algoritmes te trainen met gebruikersfeedback en andere gegevensbronnen. Technische Integratie en Ondersteuning Noodzaak voor een geïntegreerde omgeving voor data en algoritmes. Voorbeelden van bestaande platforms zoals de Esri Living Atlas en andere marketplaces die als model kunnen dienen. Discussie over centrale vs. gedeelde marktplaatsen en hoe data en algoritmes over verschillende platforms kunnen worden uitgewisseld. Oefening 2 + 3 In deze oefening gaan we op zoek naar meerwaardecreatie: Wat zijn de specifieke voordelen van dit platform voor potentiële klanten en leveranciers van groen en wegen? Waarom zouden leveranciers en potentiële klanten bereid zijn om bij te dragen aan zo een platform ? Lijst de verschillende redenen op en geef ook aan voor wie dit interessant kan zijn. Voorbeeld: -Steden die zelf geen data scientist hebben, kunnen gebruik maken van dit Marktplaats platform. -Steden kunnen hun eigen oplossingen ook op de marktplaats zetten voor andere steden ervolgens gaan we de waardecreatie toepassen: Wat heb je nodig om de geïdentificeerde meerwaardecreaties uit de voorgaande oefening te realiseren? Lijst de acties op Voorbeeld: -Betrouwbaar en gemakkelijk om terug te vinden wat je zoekt=> voorstelling leveranciers, catalogus van ML met bijbehorende beelden,… -Dankzij de veelvoud van aanbod worden de prijzen normaal gezien naar beneden gedrukt. Overzicht Identificatie meerwaardecreatie Acties stimulatie voor meer uitwisseling naar verschillende gebruikers bron van inspiratie voor het oplossen van specifieke problemen (niet opnieuw warm water uitvinden) laagdrempelige toegang (=met voorbeelden, zoekopdrachten, begeleiding,...) eenvoudige, snelle manier om data en bestaande modellen te kunnen vinden en gebruiken combinatie met open data aangeboden door steden (ganse quadruple helix) kennisdeling tussen lokale besturen bv: recepten: deze dataset met dit algoritme geven een goed resultaat voor het bepalen van de boompopulatie op het grondgebied (hiermee geven we de kwaliteit van de link tussen een algoritme en de dataset) benchmarken met de resultaten van andere gemeenten (zowel data/algoritme, alsook de output zelf) welke output data willen we uberhaupt publiceren (politiek gevoelig,...) Dashboard dat van de output kan worden gebouwd, dan ook op de marktplaats staan. Mogelijkheid bieden om de verwerkte data ook beschikbaar te stellen (delen met) aan andere klanten van het platform om hen zo toe te laten om te benchmarken met hun resultaten koppeling met andere intitiatieven (zoals blauwgroen ?) via datavindplaats ? Hergebruik van data (een keer aankopen en veel mee doen) overzicht van wie in mijn stad reeds die data of algoritme gekocht ? gebruikt ? aanbestedingsproblematiek - klopt dit ? voor grotere bedragen misschien toch via een aanbesteding ? Marktplaats wordt aankoopcentrale ? Algoritme expertise veel breder inzetten (door meer data) Waar nu vaak het een eenmalige grote, dure inspanning is zonder continu teit , de kans om een delta/evolutie te zien historisch. Instapdrempel lager door de prijs die lager zal liggen => motivatie om meer foto's te maken en publiceren Instapdrempel lager door de lagere technische achtergrond die niet meer nodig is. kwaliteitsverbetering data en producten door markt transparantie afstemming aanbod naar vraag door ontwikkeling van algoritmes voor populaire use-cases Marktplace space ? Leveranciers moeten geen eigen marktplaats ontwikkelen; maar kunnen hun MLaaS aanbod makkelijker aanbieden. Alleen is de vraag, hoeveel marktplaatsen gaan er komen? Regels op Vlaams, Belgisch, internationaal niveau? Agentschappen kunnen exclusief hun data of algoritme op de marktplaats zetten. Andere steden kunnen hun ervaringen met trajecten: welke beelden met welke algoritmes en resultaten delen (en eventueel kosten) Als algoritme leverancier is de setup reeds voorzien waarmee je algoritmes dienen te connecteren (input; resultaten) => processingruimte, alsook de resultaat moeten stockeren zullen door de marktplaats op zich genomen worden ipv door de leverancier Mogelijkheid tot groepsaankopen. Naburige steden kopen beelden samen aan. (vliegtuig alleen voor 1 stad laten vliegen is hoge kost). Vlaanderen ? Discussie Stimulatie van kennisuitwisseling: Er is gesproken over het belang van gebruikersrecensies en feedback om kennisuitwisseling tussen steden te bevorderen. Probleemoplossing en inspiratie: Discussie over het gebruik van de marktplaats als bron van inspiratie voor het oplossen van specifieke problemen, zoals boomtellingen. Lagere instapdrempel: Gesprek over het belang van een lage instapdrempel voor het gebruik van de marktplaats, inclusief eenvoudige zoekopdrachten en duidelijke gebruiksvoorwaarden. Open data en samenwerking: Overwegingen over hoe de marktplaats kan worden geïntegreerd met bestaande open data-initiatieven en dashboardfunctionaliteiten voor betere samenwerking. Benchmarking en kwaliteit: Besproken hoe benchmarking met resultaten van andere gemeenten kan bijdragen aan transparantie en kwaliteitsverbetering van de aangeboden data en modellen. Groepsaankopen en kostenbesparing: Discussie over de mogelijkheid van groepsaankopen via het platform om kosten te delen en te besparen. Juridische overwegingen en raamcontracten: Overwegingen over juridische aspecten, zoals de mogelijkheid van raamcontracten om individuele aanbestedingsprocedures te vermijden. Voordelen voor leveranciers: Gesprek over hoe de marktplaats voordelen biedt aan leveranciers door hen te ontheffen van de noodzaak om een eigen marktplaats te ontwikkelen. Gegevens en algoritmen: Besproken hoe leveranciers algoritmen eenvoudig kunnen aanbieden en integreren via de marktplaats, met gebruikmaking van bestaande infrastructuur. Marktplaats als marketingtool: Overwegingen over hoe de marktplaats kan fungeren als een effectieve marketingtool voor steden en bedrijven. Oefening 4 In deze oefening werden potentiële valkuilen geïdentificeerd en, op basis hiervan, formuleerden we principes waaraan de oplossing moet voldoen: Voorbeeld: Self-service zonder goede training kan 'gevaarlijk' zijn Garanties op de kwaliteit ? Interoperabiliteit van de oplossing Betrouwbaarheid, en dus ‘vertrouwen’ in de data en modellen Stabiliteit, en dus ‘continuiteit’ van data en modellen, wordt het continue geupdate Goede helpdesk Overzicht Valkuilen Chaos Verschillende algoritmes, kunnen verschillende resultaten opleveren met een verschillende kwaliteit.  Hoe kwaliteits garantie voorzien? doorlooptijd onderschatten (bv. periode "van plannen aankoop tot levering beeldmateriaal" bv. inplannen zomervlucht) Hoe continuiteit garanderen? Zowel blijven supporteren van bestaande als doorontwikkelen of verbeteren van algoritmes Er geen effectieve ontkoppeling komt tussen leverancier en algoritme. Hoe garanderen dat de gebruiker het bos nog ziet doorheen de bomen? Risico op chaos in aanbod ; pricing principes en hieraan gekoppelde platform setup incl. datamodel ontbrekende algoritmes of datasets doen eindgebruikers weggaan van het platform gebrek aan basiskennis bij bepaalde gebruikers => de stap zetten om mee in dit proces te stappen niet nemen of op de lange baan schuiven toch belangrijk dat er voldoende deelnemers zijn: hoe meer deelnemers hoe groter  de kans op goede  kennisdeling en (hopelijk) hoe lager de prijs eindgebruiker loopt verloren in de marktplaats, of weet niet goed waar te beginnen of wat te vragen/kopen slechte documentatie / metadata dus fouten naar afnemers Principes Goede UI en moderatie bij succes Test & acceptatie proces alvorens men mag aanbieden? - Proof of Concept met gewaardeerde eindgebruikers (vraag van leverancier en/of platform naar afnemer) Betaversies Nieuwe algoritmes hebben nog geen feedback/validatie Early access oproepen tot groepsaankoop tijdig lanceren op het platform onafhankelijke beoordeling door experten in het platform adhv test en acceptatie of Proof of Concept (zie hierboven?) Grondige pré-analyse van wat er zal worden aangeboden en hoe Community  Terugkoppeling "request" mogelijkheden in of minstens via het platform basic trainingsmateriaal voor de marktplaats vorozien, en/of een FAQ pagina community van gebruikers  om kennis te delen Discussie Training en kennisuitwisseling: Er is gesproken over de noodzaak om trainingen te bieden over het gebruik van de data en modellen op de marktplaats, om fouten te voorkomen en de juridische verantwoordelijkheid te begrijpen. Kwaliteitsgaranties: Discussie over hoe kwaliteitsgaranties kunnen worden geboden voor zowel data als algoritmen, om te voorkomen dat gebruikers betalen voor iets dat niet naar behoren werkt. Gebruiksvriendelijkheid en ondersteuning: Overwegingen over het belang van een goede gebruikersinterface, een helpdesk en documentatie om gebruikers te begeleiden en te ondersteunen. Continuïteit en updates: Gesprek over hoe de marktplaats moet zorgen voor de continuïteit van de aangeboden data en modellen, inclusief ondersteuning voor nieuwe versies en updates. Community en samenwerking: Het belang van een actieve community werd benadrukt, waar gebruikers kennis kunnen delen, feedback kunnen geven en samenwerken aan nieuwe ontwikkelingen. Aanbod en vraag: Discussie over hoe het aanbod op de marktplaats kan worden gestimuleerd, inclusief het faciliteren van verzoeken van gebruikers en het betrekken van leveranciers bij het ontwikkelen van nieuwe oplossingen. Innovatie en toegang: Overwegingen over hoe de marktplaats innovatie kan faciliteren door ook Early Access aan te bieden voor nieuwe algoritmen in ontwikkeling, en hoe dit kan worden gefinancierd, mogelijk via crowdfunding of investeringen van gebruikers. Transparantie en verantwoordelijkheid: Besproken werd hoe transparantie over de ontwikkelingsfase van algoritmen kan helpen bij het nemen van beslissingen en het beperken van risico's voor gebruikers. Promotie en adoptie: Het belang van effectieve promotie van de marktplaats werd benadrukt, samen met strategieën om gebruikers te overtuigen deel te nemen en bij te dragen aan het succes van het platform. Oefening 5 Tot slot keken we naar manieren om de voorgestelde oplossing duurzaam te implementeren: Hoe kunnen we een duurzaam en schaalbaar businessmodel opzetten voor het aanbieden van dit platform aan leveranciers & potentiële klanten bv. andere gemeenten? Marketing & sales: vraag en aanbod stimuleren Future proof maken, zodat het ook oplossingen biedt voor toekomstige problemen (innovatie van data garanderen). Wat zijn potentiële inkomstenstromen en prijsmodellen die we kunnen overwegen voor het aanbieden van dit platform aan externe partijen? Wie betaalt de beheerders van het platform? Welke expertise hebben we juist nodig? Absolute link modellen met databronnen Overzicht Verduurzamen oplossing voorstudie: welke datasets meest gezocht + koppeling met speerpunten eens contact opnemen met de provincie Limburg. Zij hebben een project van inventarisatie van groen (en andere objecten) lopen voor bijna alle Limburgse gemeenten => zij kunnen hoogstwaarschijnlijk nog aandachtspunten aanreiken, dankzij hun ervaring - Initiatief van Nuhma, S-Lim en MyCSN Welke rol kan Athumi hier spelen? Markt analyse => hoeveel klanten worden er realistich verwacht; voor welke use cases; wat is hun bereidheid tot betalen? - Prijs model bepalen en dit afwegen tegen kosten - zowel klanten als leveranciers inzicht in wat ze mogen verwachten - cfr. LODE project transparantie geven aan de gebruikers over het totale kosten plaatje van de marktplaats: kost vd beelden, vd algoritmes, kost van data-opslag, beheer/onderhoud infrastructuur, etc Mogelijke outputkoppeling met met andere Vlaamse, federale projecten zoals LEKP, burgemeestercovenant, helpdesk FAQ Link met verenigingen of zeer 'thematisch' gebonden Sales, business developer Juridisch advies certificaat als data intermediaries https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/data-governance-act-explained Discussie Voorstudie en datasets: De noodzaak om een voorstudie uit te voeren om te bepalen welke datasets het meest gezocht zijn, en om deze te koppelen aan speerpunten of focusgebieden, zoals bepaald door Smart Vlaanderen en de Provincie Limburg. Marktanalyse en kostenplaatje: Atomik kan een rol spelen in het uitvoeren van een marktanalyse om realistische verwachtingen te bepalen over het aantal klanten en hun bereidheid om te betalen. Het is ook belangrijk om transparantie te bieden aan gebruikers over het totale kostenplaatje van de marktplaats, inclusief kosten voor beelden, algoritmen, data-opslag, beheer en infrastructuur. Samenwerking en koppelingen: Door samen te werken en te koppelen met andere Vlaamse en federale projecten zoals LKP en het Burgemeestersconvenant, kan de marktplaats worden versterkt en uitgebreid. Er moet een kruisbestuiving plaatsvinden om de marktplaats verder te ontwikkelen en om sales en marketingactiviteiten te ondersteunen. Helpdesk, FAQ en juridisch advies: Het opzetten van een helpdesk en een FAQ-sectie is belangrijk voor gebruikersondersteuning. Juridisch advies moet ook worden overwogen, samen met het verkrijgen van certificering als data-intermediair, om het vertrouwen van zowel dataleveranciers als gebruikers te vergroten. Opname en Miro bord Miro bord Het Miro bord kan je consulteren via deze link . Opname De opname van deze sessie is te bekijken via deze link . Volgende stappen Wat na deze werkgroep? Verwerking van de output van de brainstorm oefening. Desk research Publicatie op de Kennishub Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-03-14 9u-12u Teams Thematische werkgroep 2 Technologie werkgroep 2024-04-16 9u-12u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-05-15 13u-16u Teams  
Data en informatie werkgroep: Slimme stadsdistributie Tijdens de eerste thematische werkgroep worden de data en informatienoden van de reeds geïdentificeerde use cases in kaart gebracht. De Werkgroep Data en Informatie staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . Vaste deelnemers zijn de leden van het VLOCA-trajectconsortium en stakeholders, die samen de data- en informatienoden in kaart brengen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de data- en informatiearchitectuur verder aan te vullen. De Data en informatie werkgroep vond plaats op Fout: ongeldige tijd. . Deelnemers Organisatie Deelnemer Agentschap Binnenlands bestuur (VLOCA) Fabian de la Meilleure Laurien Renders Paul De Wilde Alain Glickman Stad Hasselt Kim Bos Michèle Martens Stad Leuven Marij Lambert Bpost Wim Rosseel Buki Owa Alain Van Daele FEBETRA Isabelle De Maegt VIL Domien Stubbe VOKA Wim Pannecoucke TLV Frederic Keymeulen KU Leuven Instituut voor Mobiliteit Carolien Lavigne MyCSN NV Jan Geukens Aanleiding en Context Initiatief Het City of Things project Slimme stadsdistributie vanuit stad Hasselt gaat over de transitie naar een leefbare en veilige binnenstad. Hierbij moet enerzijds rekening gehouden worden met autovrije/autoluwe delen, maar anderzijds zijn er ook grote behoeften naar steeds meer logistieke stromen in de binnenstad. Dit laatste is een effect van snelle leveringen die men tegenwoordig als maar liever ziet gebeuren alsook de sterke groei in e-commerce welke geboost is door COVID-19. Het resultaat van deze groei in logistieke stromen zorgt dat de leefbaarheid in de stad onder druk komt te staan. Om gerichte acties te kunnen nemen, moet men zicht krijgen op leveringen die in de binnenstad gebeuren, dit geeft ruimte om te kijken naar een data gedreven innovatie. Er zijn heel wat globale mobiliteitsdoelstellingen die ook van toepassing zijn voor stadsdistributie. Zo kijkt men enerzijds naar het verminderen van negatieve effecten zoals emissies en overlast. Anderzijds kijkt men dan naar het versterken van positieve effecten, zoals het verhogen van verkeersveiligheid, stimuleren van duurzaam ondernemerschap. Om dit te kunnen bereiken wordt gekeken naar slimme oplossingen. VLOCA Vloca-principes Om te beginnen werden de VLOCA-principes toegelicht: VLOCA staat voor: Transparantie: alle ontwikkelingen en verworven kennis wordt transparant op de kennishub geplaatst, voor iedereen bereikbaar met zelfs de mogelijkheid om zaken aan te vullen; Schaalbaarheid: de use cases vormen steeds het startpunt van de analyse waarbij er steeds rekening gehouden wordt hoe men los van een bepaalde technologie een oplossing kan uitgewerkt worden; Technologisch agnostisch: VLOCA houdt niet vast aan één bepaalde technologie. De use cases vormen het startpunt en hierbij wordt nagedacht hoe er los van een bepaalde technologie een oplossing kan uitgewerkt worden; Gebruikersgericht: oplossingen worden uitgedacht in functie van het standpunt van de eindgebruiker; Interoperabel: de oplossingen kaderen nooit in slechts één project maar zijn bruikbaar voor huidige en toekomstige trajecten; Duurzaamheid: de oplossingen die gegenereerd worden zijn niet enkel bruikbaar op korte termijn, maar ook voor de toekomst. Proces Binnen VLOCA vertrekt men steeds vanuit de use cases die in de vorige sessies geïdentificeerd en gevalideerd werden. Daarnaast konden ook een aantal datanoden gedistilleerd worden. De opzet van de eerste thematische werkgroep is om de datanoden en informatiestromen verder in kaart te brengen en te capteren wat de metagegevens zijn. Daarnaast worden ook de andere gegevens die gekoppeld zijn aan data en informatiestromen-en bronnen geïdentificeerd. De volgende stap in het proces is de verwerking van deze informatie in de architectuur. Hierbij maken we effectief de brug van de business naar de IT zijde. Werkgroepen Tot nu toe hebben we de opstartvergadering en de business werkgroep tezamen met OSLO georganiseerd. Vanaf nu gaan we elk onze eigen weg (maar tegelijk ook weer niet). Hoewel de komende werkgroepen los van elkaar plaatsvinden, is er een constante uitwisseling van informatie tussen OSLO en VLOCA om een complementaire uitkomst te garanderen. Samenvatting vorige werkgroep Het verslag van de vorige werkgroep met een overzicht van alle use cases en concepten kan je hier terugvinden. Oefeningen werkgroep Toelichting use-cases Vooraleer we in de oefeningen konden duiken, werden de twee use cases waarop we zouden werken, toegelicht. De eerste use case was gericht op 'registratie, toegang, monitoring en reservatie'. Deze werd geselecteerd uit de volgende lijst: Samenvatting Beschrijving UC1: Registratie Bedrijf Aanmaken van een nieuwe registratie als organisatie/onderneming om vanaf nu via login/paswoord alle gegevens niet meer opnieuw te moeten invoeren, alsook de kentekens, vrachtwagens en chauffeurs te kunnen registreren en linken aan mijn organisatie. UC2: Aanvraag Levering Een visuele applicatie (='Dashboard') waar de vervoerder een reservatie/registratie, om de binnenstad binnen te rijden, kan aanvragen en ifv het flankerend beleid al dan niet toestemming krijgt om de gevraagde route te kunnen gebruiken. Alternatieve 'routes' (welke wagen, tijdstip, geografische route, enz) worden ook voorgesteld. UC3: Beleids Cockpit uitvoering Het flankerend beleid moet kunnen ingevoerd worden in de 'cockpit' zodat elke aanvraag (= registratie) ifv de gevraagde routes, maar ook de type wagen, ed meer de toegestane routes kan beslist en gevisualiseerd worden via een algoritme die een 'nudging' mogelijk maakt om bvb naar een levering te streven die conform het beleid is en/of geoptimaliseerd kan worden. UC4: Toegang Binnenstad De binnenstad kan toegankelijk gemaakt worden (via paaltjes of via een ANPR camera) voor degenen die een registratie conform het beleid hebben gedaan van de levering. UC5: Monitoring Dashboard De steden krijgen een 'monitoring dashboard' die het volledige vrachtverkeer (registraties, sensoren, camera's data, ANPR, Toegangscontrole,...) grafisch en in cijfers weergeeft om zo een beter beleid te kunnen vormen, evalueren, simuleren en aanpassen. UC6: Reservatie domeinen De vervoerder/handelaar/leverancier moet een laad- en losplaats kunnen 'reserveren' , gelinkt met bestaande software die reeds eventueel bestaat, om zeker te zijn dat de levering zo optimaal zou kunnen verlopen. (Betaling ? : misschien ifv EURO normen van de (vracht)wagen) UC7: Matchmaking Door alle verzamelde data, , zoals beladingsgraad, afmetingen, drops, enz.,alsook de 'registratie' aanvragen, kan de 'waste' in de transport worden weggewerkt door de 'lege'/'beschikbare' volumes te benutten door andere vervoerders, handelaars en leveranciers. UC8: Open Data Alle data die uiteindelijk gecapteerd worden moet kunnen opengesteld worden om zo de ganse quadruple helix de mogelijkheid te bieden om 'Value Added Services' te kunnen bouwen op die data. UC9 : CRM Database Alle contact gegevens om de gebruikers van de tool te kunnen contacteren met 'informatie' of 'customized' berichten met alle optin en optouts alsook 'voorkeuren' van informatie. UC10 : Helpdesk Een helpdesk (live, FAQ, chatbot,...) De tweede use case betrof 'beleidscockpit uitvoering en matchmaking'. Deze werden geselecteerd uit de volgende lijst: Samenvatting Beschrijving UC1: Registratie Bedrijf Aanmaken van een nieuwe registratie als organisatie/onderneming om vanaf nu via login/paswoord alle gegevens niet meer opnieuw te moeten invoeren, alsook de kentekens, vrachtwagens en chauffeurs te kunnen registreren en linken aan mijn organisatie. UC2: Aanvraag Levering Een visuele applicatie (='Dashboard') waar de vervoerder een reservatie/registratie, om de binnenstad binnen te rijden, kan aanvragen en ifv het flankerend beleid al dan niet toestemming krijgt om de gevraagde route te kunnen gebruiken. Alternatieve 'routes' (welke wagen, tijdstip, geografische route, enz) worden ook voorgesteld. UC3: Beleids Cockpit uitvoering Het flankerend beleid moet kunnen ingevoerd worden in de 'cockpit' zodat elke aanvraag (= registratie) ifv de gevraagde routes, maar ook de type wagen, ed meer de toegestane routes kan beslist en gevisualiseerd worden via een algoritme die een 'nudging' mogelijk maakt om bvb naar een levering te streven die conform het beleid is en/of geoptimaliseerd kan worden. UC4: Toegang Binnenstad De binnenstad kan toegankelijk gemaakt worden (via paaltjes of via een ANPR camera) voor degenen die een registratie conform het beleid hebben gedaan van de levering. UC5: Monitoring Dashboard De steden krijgen een 'monitoring dashboard' die het volledige vrachtverkeer (registraties, sensoren, camera's data, ANPR, Toegangscontrole,...) grafisch en in cijfers weergeeft om zo een beter beleid te kunnen vormen, evalueren, simuleren en aanpassen. UC6: Reservatie domeinen De vervoerder/handelaar/leverancier moet een laad- en losplaats kunnen 'reserveren' , gelinkt met bestaande software die reeds eventueel bestaat, om zeker te zijn dat de levering zo optimaal zou kunnen verlopen. (Betaling ? : misschien ifv EURO normen van de (vracht)wagen) UC7: Matchmaking Door alle verzamelde data, , zoals beladingsgraad, afmetingen, drops, enz.,alsook de 'registratie' aanvragen, kan de 'waste' in de transport worden weggewerkt door de 'lege'/'beschikbare' volumes te benutten door andere vervoerders, handelaars en leveranciers. UC8: Open Data Alle data die uiteindelijk gecapteerd worden moet kunnen opengesteld worden om zo de ganse quadruple helix de mogelijkheid te bieden om 'Value Added Services' te kunnen bouwen op die data. UC9 : CRM Database Alle contact gegevens om de gebruikers van de tool te kunnen contacteren met 'informatie' of 'customized' berichten met alle optin en optouts alsook 'voorkeuren' van informatie. UC10 : Helpdesk Een helpdesk (live, FAQ, chatbot,...) Aanpak Het verloop van de oefening is als volgt: Deelnemers worden doorverwezen naar een miro bord (de link naar dit bord kan je hier terugvinden), selecteren een blauwe post-it en schrijven databronnen op De facilitator van de werkgroep clustert deze databronnen samen onder één gemeenschappelijke noemer Per databron worden eerst de metadata samen gecapteerd, vervolgens de kenmerken van de data Use case 1 Om te beginnen werd er bekeken welke databronnen men kon onderscheiden. Deze databronnen werden vervolgens door de facilitator en in onderling overleg geclusterd. Hierbij een overzicht van de vernoemde databronnen: Cluster Databronnen Opmerkingen Cluster 1 Voertuiggegevens DIV Cluster 2 OVAM voor afvalstoffen Cluster 3 Sensoren bij parkeerplaatsen IOT-sensoren in de stad (luchtkwaliteit, parkeersensoren,...) Cluster 4 ANPR data - politie Vergunningen zitten bij de gemeente maar controle nummerplaat bij politie voor ANPR data Cluster 5 Inname openbaar domein (databanken zoals Spotbooking) GiPOD (IoD) Wanneer zijn welke delen van de stad niet toegankelijk? Parkeer-rechtendatabank Reservatie van parkeerplaatsen voor verhuis bv Cluster 6 traffic management systemen van de stad Parkeergeleidingssystemen van de stad (bv. Yunex) Cluster 7 GIS Parkeerzones in de stad Cluster 8 telecombedrijven (proximus bvb) floating car data voor druktemeting/routegeleiding Cluster 9 KBO Cluster 10 data (identificatie) voor authenticatie organisatie/ondernemig Boeking (agenda) voorkeurroutes vrachtwagens en bestelwagens leverzones en levertijdstippen Vergunning (autorisatie) ANPR whitelist (vergunningen) Cluster 11 (voorkeurs)data van handelaren/burgers (manuele ingave?) Type goederen, voorkeuren, etc Levervoorkeuren klanten (groen transport/in hubs/tijdsvensters) Cluster 12 CRM-databank Voor registratie van bedrijven In de volgende oefening werden een aantal vragen gesteld over de metadata: Wat is de naam van de databron Wie is de eigenaar van de data Welke gegevens zijn in de data verwerkt/beschikbaar In welke formaten worden de data opgeslagen en opgehaald Om de hoeveel tijd is er nieuwe data beschikbaar (data frequentie en data recentheid) Wat is de dekkingsgraad van de data Hoe wordt de data opgehaald (bv API – push/pull, webhook,. De deelnemers konden vervolgens alle databronnen, (blauwe post-its) die tijdens de vorige oefening gedefinieerd werden, in het Miro bord plakken om de vragen te beantwoorden. Dit leverde de onderstaande tabel op: Metadata Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Cluster 5 Cluster 6 Cluster 7 Cluster 8 Cluster 9 Cluster 10 Cluster 11 Cluster 12 Naam van de databron Voertuig-gegevens DIV Voertuig gegevens OBU Sensordata Data transporteurs GIS/ parkeerzones KBO Levervoorkeuren handelaars burgers Inname openbaar domein vergunningen Voorkeursroutes Floating car Eigenaar van de data FOD Mobiliteit Gewesten/ Viapass Stad of gemeente zelf transporteurs, leveranciers, klanten (mix) Stad of gemeente zelf FOD Economie Handels(wijk)verenigingen Stad of gemeente zelf Stad of gemeente zelf Stad of gemeente zelf (IoD, zwaar vrachtvervoer) Dataprovider of dataset aangekocht door gemeente Politie Stad of gemeente (via enquêtes of stadsbreed CRM) of via burgerprofiel Transporteurs - route optimalisatiesystemen TomTom, Waze, Google Welke gegevens zijn allemaal in de data verwerkt/ beschikbaar? nummerplaat gewichten euronorm … Eigenaar voertuig nummerplaat Euronorm voertuig Totaal toegelaten gewicht voertuig Type sensor, actuele status, context van de sensor, data observations bedrijfsafhankelijk, maar: leveradressen, type goederen, e-cmr's, laadlijsten, chauffeur, type voertuig, transportplanning,… Ondernemingsnummer Adres Naam … verzendings- en leveringsplan van laad & los plaatsen. Of hoe de inventaris zal worden getransporteerd, welke en hoeveel transportmiddelen men wenst te gebruiken, welke route verplicht te nemen, … adres, aantal IoD's, reden inname, Lijst van categorieën die vergunning mogen aanvragen (recht op toegang = juridisch kader/reglement) type zone (30, 50, 70), doorrij hoogte van trajecten, obstakels, LEZ, Schoolomgevingen Gemiddelde doorreis tijden van bepaalde tracé's, actuele congestie op verkeersassen Nummerplaat Tijdstip registratie zone Zie ook Telraam (type voertuig dat voorbij rijdt) geldigheidsduur (specifieke datum of voor 1 jaar of meer), aantal vergunningen per bedrijf Maatstaven voor optimalisatie zoals volledige en tijdige leveringen, transport afstanden en tijden, aantal zones te doorkruisen, … parkeerdata: tijdstip IN/OUT (+ overstay), geolocatie (bij sensoren met SIM-kaart) nummerplaat Sensor & IoT inzichten, historische financiële, operationele, ... data inzichten, ... Voor welke zone In welk formaten worden de data opgeslagen en opgehaald? JSON bedrijfsafhankelijk: CSV, excel, op papier (cmr),… geopackage pdf en jpg Excel geoJSON, polygon Om de hoeveel tijd is er nieuwe data beschikbaar? (data frequentie en data recentheid) Bij inschrijving van het voertuig of wissel nummerplaat Bij registratie van nieuwe voertuigen bij tolinner (bv. Satellic) Real time constante veranderingen, maar belangrijkste is op het punt dat de planning gemaakt wordt (dagelijks, mogelijks méér dan eens) Real time Stad of gemeente is verantwoordelijk om gegevens op te laden in IoD - GiPOD Realtime gegevens worden ingeput bij registratie voertuig voor kmheffing bij een serviceprovider historische data Wat is de dekkingsgraad van de data? alle BE voertuigen (quid buitenlandse voertuigen?) alle voertuigen onderhevig aan de kmheffing > 3,5 t zowel Belgische als buitenlandse alle info van het bedrijf Alle ondernemingen in BE Op stedelijk niveau Bij Waze kunnen specifieke area's geselecteerd worden Hoe wordt de data opgehaald? (bv API - push/pull, webhook, ...) Streaming protocol intern gebruik nu. API mogelijk (must have voor grote bedrijven), maar ook manuele ingave nodig voor kleine bedrijven Webhook? Wellicht API based - pull Kenmerken van de data Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Cluster 5 Cluster 6 Cluster 7 Cluster 8 Cluster 9 Cluster 10 Cluster 11 Cluster 12 Is GDPR van toepassing (zijn er persoonlijke gegevens aanwezig in de data) en waarom? De link voertuig-eigenaar is beschermd door GDPR. Mogelijk is de bruiikbare data erg beperkt Afhankelijk van type sensor (Camera, geluid, ANPR, ... zijn GDPR gevoelig) ja: adressen en namen van klanten, chauffeur Is de data betrouwbaar? (bv. zijn de sensoren betrouwbaar bij regenweer)? Afhankelijk van type sensor ja, als in: dit is de data die het transportbedrijf aangeeft voor zijn ladingen. Intern kan een planner natuurlijk 'sjoemelen' In welke mate is de data vindbaar? Fair principe 1: Goed beschreven en geïndexeerd en metadata kunnen doorzocht worden afhankelijk van bedrijf tot bedrijf, welk programma ze hebben In welke mate is de data toegankelijk? Fair principe 2: Het is duidelijk of en hoe je toegang kunt krijgen tot de (meta)data en op te halen via standaardprotocollen niet echt toegankelijk: bedrijven willen niet zomaar hun data afgeven. Daarnaast ook duur om dit te regelen (API inbouwen, extra tijd voor planner in registratie,...) In welke mate is de data interoperabel? Fair principe 3: Metadata zijn zo beschreven dat machines ze kunnen interpreteren en het is duidelijk hoe die (meta)data zich tot andere (meta)data verhouden bedrijfsafhankelijk In welke mate is de data beschikbaar voor (her)gebruik? Het is duidelijk hoe data gebruikt en hergebruikt mogen worden en ze zijn rijkelijk voorzien van kenmerken zeer onduidelijk: geen toestemming van bedrijf, in conflict met GDPR (?), klantgegevens zijn ook eigendom van de klant (en mogen niet zomaar gedeeld worden),… Use case 2 Voor de tweede use case ging men op dezelfde manier te werk als voor de eerste: databronnen werden geïdentificeerd, door de facilitator geclusterd en vervolgens werden de vragen met betrekking tot de metadata en de kenmerken van de data beantwoord. Dit leverde de volgende twee tabellen op: Cluster Databronnen Opmerkingen Cluster 1 Voertuig specificaties i.f.v. vrachten Vrachtgoed + verpakking Radioactiviteits detectie (ook bij vorige use case) RA afval ziekenhuizen bv beladingsgraad bij vertrek (of vrije ruimte) Cluster 2 (Simulatie)modellen voor bv. emissies/type voertuig Cluster 3 Voorkeurs routes Bestemming (leverpunt) Transport schedules / timeframes Cluster 4 Transportvergunning Eigen goederen vervoeren of derden / Europese regelgeving Vergunningen: juridisch kader (reglement) vanuit LB Tijdsvensters voor leveringen opgelegd door de stad Vergunningen: zones met restricties Cluster 5 Evenementenkalender (IoD) Cluster 6 Reistijd Transport kosten Transport berekeningen op real-time transport data Cluster 7 Dataset business rules / beslissingsboom "Slimme Stadsdistributie" (te ontwikkelen) CRM Slimme Stadsdistributie: wie krijgt beloning? Cluster 8 Scholen: schooluren GIS: schoolstraten Cluster 9 Outbound transport naar klant Externe orders en zendingen Inbound transport naar (tijdelijke)  opslagplaats Cluster 10 Zelfde databronnen als use case 1? voorkeuren handelaars/burgers Metadata Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Cluster 5 Cluster 6 Cluster 7 Naam van de databron Voertuigen en ladingen Leveringsvoorwaarden Evenenemten IOD CRM/ beslissingsboom/ algorithme Simulatie data Voorkeursroute/ levering Real time data leveringen Eigenaar van de data Transport firmas Stad of gemeente zelf Stad of gemeente zelf open data? Handelsverenigingen Stad of gemeente zelf Stad of gemeente zelf LSP's Welke gegevens zijn allemaal in de data verwerkt/ beschikbaar? Ladingskarakteristieken: aard en gewicht lading, volume vrachtgoed Weersverwachtingen? (Sneeuw) duur (start en einde) zones/tijdstippen/voertuigen met restricties (tijdelijk of permanent) emissie per km per voertuigtype SLA Ophalen van (externe) transport data zoals bestellingen uit (externe) CRM systemen, zendingen, routes, locaties, picked en picking lijsten, afspraken, soort laad werk, ... uit (externe) transport systemen, diverse inzichten uit BI en AI systemen, enz. Voertuig karakteristieken: voertuigtype, euronorm, laadvermogen Locatie: Adres? Straatsegment? Parkeerplaats? gegevens scholen typische beleveringsprofielen per soort handelszaak Vervoerder afspraken Reden inname vracht(goed) met restricties Klanten afspraken In welk formaten worden de data opgeslagen en opgehaald? json Om de hoeveel tijd is er nieuwe data beschikbaar? (data frequentie en data recentheid) Bij wijzigingen van voertuigen / verschillende types ladingen Wat de transportvergunningen betreft, elke dag Stad of gemeente is verantwoordelijk om gegevens op te laden in IoD - GiPOD Realtime (near) Real-time (near) Real-time Wat is de dekkingsgraad van de data? België Hoe wordt de data opgehaald? (bv API - push/pull, webhook, ...) Streaming protocol Kenmerken van de data Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Cluster 5 Cluster 6 Cluster 7 Is GDPR van toepassing (zijn er persoonlijke gegevens aanwezig in de data) en waarom? Is de data betrouwbaar? (bv. zijn de sensoren betrouwbaar bij regenweer)? In welke mate is de data vindbaar? Fair principe 1: Goed beschreven en geïndexeerd en metadata kunnen doorzocht worden In welke mate is de data toegankelijk? Fair principe 2: Het is duidelijk of en hoe je toegang kunt krijgen tot de (meta)data en op te halen via standaardprotocollen In welke mate is de data interoperabel? Fair principe 3: Metadata zijn zo beschreven dat machines ze kunnen interpreteren en het is duidelijk hoe die (meta)data zich tot andere (meta)data verhouden In welke mate is de data beschikbaar voor (her)gebruik? Het is duidelijk hoe data gebruikt en hergebruikt mogen worden en ze zijn rijkelijk voorzien van kenmerken Vraag & antwoord en volgende stappen Vragen De opname van deze sessie is te bekijken via de onderstaande link. Volgende werkgroepen Indien u graag zou willen deelnemen aan één van de aankomende werkgroepen, kan u hieronder een overzicht van de workshops terugvinden en u ook zo inschrijven. De datum van de tweede thematische werkgroep zal binnenkort gecommuniceerd worden en vindt plaats via Microsoft Teams. Inschrijvingslink volgt. Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2023-01-11 13u30-16u30 Digitaal Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2023-02-28 09u00-12u00 Digitaal  
Business werkgroep VlocaTraject/REVOLT Tijdens de eerste sessie, de “business werkgroep”, duiken we in de use cases. Eerder werden er al een aantal use-cases geformuleerd door het kernteam. Deze werden verwerkt in het VLOCA-model. Het doel van deze sessie is om de use-cases te valideren, eventueel bijkomende use-cases te formuleren en de scope van het project af te bakenen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen. Context Initiatief Europa en Vlaanderen zetten nu meer dan ooit in op klimaat- en energiedoelstellingen. Lokale besturen engageren zich via het burgemeesterscovenant om hun steentje bij te dragen. Bedrijven blijken een moeilijke doelgroep te zijn om in dit verhaal te betrekken. Er zijn al verschillende maatregelen ondernomen om bedrijven aan te moedigen om meer te investeren in hernieuwbare energie, maar toch blijft veel potentieel onbenut. Bedrijven hebben onvoldoende zicht op hun huidig verbruiken of op de besparingen die deze investeringen hen kunnen opleveren. Met REVOLT willen we bedrijven op lokale bedrijventerreinen inzicht geven in hun energieproductie en –verbruik door het opzetten van een energieplatform met real-timedata. Het doel is om energie-efficiëntie te bevorderen en het aandeel hernieuwbare energie te verhogen. Het platform moet het mogelijk maken om als gebruiker berekeningen en simulaties te maken op basis van de gecapteerde data en de actuele energiemarktprijzen. Daarnaast is het slim aansturen van het verbruik een belangrijke toepassing die zal resulteren in een lagere energiefactuur voor de bedrijven. Het doel is om bedrijven te ontzorgen en gemeenten te ondersteunen in het behalen van hun klimaat- en energiedoelstellingen. VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. OSLO Het doel van OSLO is om de datastromen semantisch te modelleren en de structuur van de data te standaardiseren in de context van lokale economie. Hierbij zal de focus gelegd worden op het verbeteren van de gegevensuitwisseling tussen lokale handelaars, horeca ondernemers en beleidsmakers. Met OSLO wordt er concreet ingezet op semantische en technische interoperabiliteit. De vocabularia en applicatieprofielen worden ontwikkeld in co-creatie met o.a. Vlaamse administraties, lokale besturen, federale partners, academici, de Europese Commissie en private partners (ondertussen meer dan 4000 bijdragers). Extra informatie en een verzameling van de datastandaarden zijn te vinden op volgende links: https://overheid.vlaanderen.be/oslo-wat-is-oslo en https://data.vlaanderen.be/ Brainstormsessie Het doel en de aanpak van de brainstormsessie worden hieronder beschreven. Tevens wordt de uitkomst van de brainstorm hierin samengevat. Doel van de brainstormsessie Het doel van de brainstormsessie is het volgende: De missie, visie en doelstellingen van het project, zoals geformuleerd in het VLOCA-model, valideren en feedback capteren De use cases, zoals geformuleerd in het VLOCA-model, valideren en feedback capteren Noot: aangezien er ondertussen gekozen werd een bestaande EMS-oplossing, werd door de initiatiefnemers besloten om het zwaartepunt te verleggen naar de lokale besturen: het omschrijven van PI’s/KPI’s die door lokale besturen gebruikt kunnen worden en die meten hoe succesvol de inspanningen op een bedrijventerrein zijn. het vorm geven van een dashboard. Dit kan een theoretisch model blijven, aangezien het bouwen van een extra dashboard niet in scope zit. het verder ondersteunen van het draaiboek, dat een lokaal bestuur toelaat om dezelfde operaties op andere locaties met succes uit te voeren. Missie, visie en doelstellingen Gezien de aangepaste scope, werd aan de deelnemers gevraagd om de reeds geformuleerde missie, visie en doelstellingen te herbekijken en na te denken over de vraag 'hoe ga je zo lokale besturen ondersteunen'? Missie Wat willen we bereiken? "Ontzorgen van bedrijven door advies en real time data te bezorgen om energie-efficiëntie te bevorderen, netinfrastructuur belasting te verminderen, en het aandeel hernieuwbare energie te verhogen in bedrijventerreinen" Discussie : Vergemakkelijken communicatie met bedrijven = platform om gemakkelijker omdat hier de gemeente een actieve rol gaat spelen alsook mee investeert open dat deuren (om het niet top-down op te leggen gekregen) De industrie/bedrijven is een moeilijk te bereiken sector binnen het kader van het behalen van de klimaatdoelstellingen Indien er een platform zou bestaan waarbij de gemeente inzicht krijgt in het verbruik, kan dit als startbasis gebruikt worden om in gesprek te gaan met de bedrijven. Voordeel voor lokale besturen? Over welk niveau van overheid spreken we? = op provinciaal niveau ook? Krijg ik als lokale overheid dezelfde rechten als terreinbeheerder? = toegang tot data Ward: we merken op het terrein dat er iets/iemand nodig is om overzicht te bewaren/managen. De bedrijven staan niet met mekaar in contact. Een overkoepelende rol kan weggelegd zijn voor een lokaal bestuur of bvb WVI. De vraag is wel of bedrijven die data willen delen. Idealiter is alle data van Fluvius vrij beschikbaar voor de overheid om daarmee aan de slag te gaan Sommige bedrijven verkiezen dat een overheidsinstelling bvb WVI vanaf een bepaald moment niet meer aan tafel zit mbt het delen van (financiële) data omwille van wantrouwen tav overheid. Er is wel een rol weggelegd voor een overheid maar tot op een bepaald punt. Voor bedrijven is het volgende essentieel: indien er een business case is, bvb het garanderen van bedrijfscontinuïteit, dan is het interessant voor bedrijven om een actieve rol te gaan spelen in het project. Bedrijfscontinuïteit is onder andere zekerheid over een stabiele energietoevoer en, bijgevolg, hun productieproces. Net congestie kan een gevaar voor blackout, dus niet attractief voor de bedrijven om zich daar te vestigen. Zij worden minder gemotiveerd door het behalen van de klimaatdoelstellingen. Het gaat eerder over het financiële plaatje waarbij bedrijven de afweging maken van het delen van data in ruil voor advies. Hiervoor moet een overeenkomst afgesloten worden. Een win-win is essentieel. Voor lokale besturen is de 'win' enerzijds financieel: bedrijventerreinen zijn nu eenmaal een bron van inkomsten door middel van belastingen maar zorgen ook voor werkgelegenheid. Daarom is het belangrijk om in te zetten op de aantrekkelijkheid van de bedrijventerreinen. Bvb in Nederland is er op sommige momenten geen stroom beschikbaar op bedrijventerreinen, uiteraard verlies je dan bedrijven op die locatie. Anderzijds hebben lokale besturen hun klimaatdoelstellingen die ze moeten behalen, dit is een politiek element. Efficiënter inrichten (bvb windturbine, uitbreiding, zonnepanelen,...) nieuwe bedrijventerreinen op het grondgebied van de gemeente Complementair verbruik van bedrijven op elkaar afstemmen WVI als bedrijventerrein beheerder: bij nieuwe projecten rekening houden met data die zou kunnen verzameld worden via dit project en aan de hand hiervan, efficiënter inrichten van nieuwe bedrijventerreinen Door de integratie van energie efficiëntie bij de bedrijven komen er opportuniteiten voor de burgers. Goedkoop laden ipv premium price. De besturen krijgen maw hulp van de bedrijven binnen het vraagstuk van de energietransitie bvb zaterdag middag kan de overschot kan goedkoper aan de burger voorgesteld wordt) Goedkoper laden door energie overschot van bedrijven in publieke laad-infrastructuur ter beschikking stellen ipv dat bedrijf overschot op de markt moet brengen (tegen een kost) Alternatief: energie zelfs gratis ter beschikking stellen Een lokaal bestuur heeft weinig impact op het energieverbruik bij bedrijven. Door Revolt kan energie efficientie en hernieuwbare energie ondersteund worden door het lokaal bestuur bij bedrijven Lokale besturen kunnen hun publieke gebouwen evengoed aansluiten = herbruikbaarheid van het platform voor andere gebouwen enz. EMS systeem zoals momenteel gebruikt wordt door bedrijven, kan ook door lokale besturen gebruikt worden Alle inzichten die verworven worden via dit project, kunnen ook toegepast worden op publieke infrastructuur, net zoals het gebruikte systeem. Behalen klimaatdoelstellingen (aanzet om te gaan van highlevel ambities, naar meer KPI en data gedreven inzichten mbt klimaat doelstellingen Inzicht in verbruik bedrijventerreinen (trends om te zien of de capaciteit te vergroten binnen 5 jaar) en mogelijke productie hernieuwbare energie Wie het meeste verbruikt/produceert Het verbruik doorheen de tijd monitoren: wie, wanneer, hoeveel Inzichten krijgen om beslissingen te nemen (voor bedrijven, lokale overheden) Mbt toekomstvisie van het bedrijf: adhv data bepalen waarin investeren, Fluvius hierbij betrekken naar capaciteitsnood etc Klimaatactieplan: cijfers CO2 uitstoot zegt niet veel maar als je er acties aan moet koppelen, heb je inzichten nodig in het verbruik/productie Meerwaarde bieden aan bedrijven (gebruik platform) voor bijdrage aan klimaatdoelstellingen (klimaatplan, EPC niet residentiële gebouwen) - ze moeten bijdrage leveren aan hernieuwbare energie voor bedrijven: inzicht in (piek) verbruik Lokale economie steunen door energie efficiëntie = uitbreiding van de parken, meer werkgelegenheid = betere lokale economie Te gebruiken voor gemeentelijk patrimonium? Mogelijk wel in concurrentie met Terra = herbruikbaarheid (slim sturen niet via Terra?) Alle informatie Fluvius kan je in Terra opladen, mogelijkheden Terra zijn weliswaar beperkt Door de energievraag en het verbruik van bedrijven te optimaliseren, kan de belasting op de lokale netinfrastructuur verminderd worden (= fluvius) Door energie slim te sturen => minder pieken => minder nood aan verhoging capaciteit van het net Duurzame bedrijven en groene bedrijvenparken kunnen de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van een regio verhogen. Dit trekt niet alleen nieuwe bedrijven en talenten aan, maar verbetert ook de kwaliteit van leven voor de lokale bevolking. Visie Wat is de bestaansreden? "Europese en Vlaamse klimaat-en energiedoelstellingen moeten gehaald worden, ook voor bedrijven op bedrijventerreinen. Ondertussen blijkt dat er veel onbenut potentieel ligt wegens weinig inzichten in de mogelijkheden en twijfels bij de ROI van zulke projecten. Dit komt grotendeels door gebrek aan (realtime) data. Indien meer data beschikbaar zou zijn, dan zijn bedrijventerreinen een ideale plaats om energie te delen, verdelen en produceren." De deelnemers van de werkgroep argumenteerden dat deze vraag overlapte met de vraag rond de 'missie'. De visie werd niet besproken. Doelstellingen Wat is het doel van het project? "Een energie platform dat zowel inzichten geeft om beslissingen te nemen die efficiënte en duurzame energieproductie- en gebruik ondersteunt, alsook toestellen direct kan aansturen om automatisch die efficiëntie en duurzaamheid te garanderen" Discussie: %verbruik van eigen geproduceerde hernieuwbare energie op het bedrijventerrein moet stijgen en onmiddellijk op het terrein zelf verbruikt worden (efficiëntie). Voor het aanwenden van een overschot moet dan een business case gebouwd worden. Geïnstalleerd vermogen van hernieuwbare energie moet stijgen, ook al zijn die 120% bvb maar kan die overschot naar een bedrijf die tekort heeft => een positieve business case voor extra zonnepanelen % van hun volledig gebruik op jaarbasis tov eigen geproduceerde energie => streven naar 100% of meer Energie sturing heeft niet tot doel om energieverbruik te doen dalen maar eerder om er efficiënt mee om te gaan Doelstelling: via de oplossing niet alleen bedrijven maar ook de overheid ondersteunen adhv het verzamelen en ter beschikking stellen van data Use cases Gezien de gewijzigde scope werd besloten om een nieuw VLOCA-model met bijhorende use cases te bouwen. Deze zullen bij de volgende werkgroep voorgelegd worden voor feedback. Opname en Miro bord Miro bord Het Miro bord kan je consulteren via deze link . Opname De opname van deze sessie is te bekijken via deze link . Volgende stappen Wat na deze werkgroep? Verwerking van de input van de brainstorm oefening. Verder onderzoek en voorbereiding van de volgende thematische werkgroep. Publicatie op de Kennishub Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-03-21 10u-13u VAC Brugge Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-05-21 9u-12u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-06-18 9u-12u Teams  
Business werkgroep VlocaTraject/ThermAi Tijdens de eerste sessie, de “business werkgroep”, duiken we in de use cases. Eerder werden er al een aantal use-cases geformuleerd door het kernteam. Deze werden verwerkt in het VLOCA-model. Het doel van deze sessie is om de use-cases te valideren, eventueel bijkomende use-cases te formuleren en de scope van het project af te bakenen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen. Heb jij interesse, specifieke noden, expertise of andere belangen bij dit traject? Klik hier om je in te schrijven. Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-09-10 9u-12u VAC Brugge Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-10-10 9u-12u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-11-05 9u-12u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-12-03 9u-12u Teams  +
Business werkgroep Slimme Markten Tijdens de eerste sessie, de “business werkgroep”, duiken we in de use cases. Eerder werden er al een aantal use-cases geformuleerd door het kernteam. Deze werden verwerkt in het VLOCA-model. Het doel van deze sessie is om de use-cases te valideren, eventueel bijkomende use-cases te formuleren en de scope van het project af te bakenen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen. Heb jij interesse, specifieke noden, expertise of andere belangen bij dit traject? Klik hier om je in te schrijven. Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-09-26 13u-16u VAC Leuven Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-10-21 13u-16u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-11-21 13u-16u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-12-19 13u-16u Teams  +
Business werkgroep VlocaTraject/SHOK Tijdens de eerste sessie, de “business werkgroep”, duiken we in de use cases. Eerder werden er al een aantal use-cases geformuleerd door het kernteam. Deze werden verwerkt in het VLOCA-model. Het doel van deze sessie is om de use-cases te valideren, eventueel bijkomende use-cases te formuleren en de scope van het project af te bakenen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen. Heb jij interesse, specifieke noden, expertise of andere belangen bij dit traject? Klik hier om je in te schrijven. Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-09-12 13u-16u VAC Antwerpen Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-10-15 13u-16u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-11-12 13u-16u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-12-10 9u-12u Teams  +
Werkgroep: VlocaTraject/SHOK SHOK SHOK (Slimme Handel en events met Openbare Kasten) richt zich op het verduurzamen van energieverbruik op markten, evenementen en standplaatsen door slimme elektriciteitsoplossingen te implementeren. Op dergelijke locaties wordt veel energie verbruikt voor verlichting, verwarming en voedselbereiding, waarbij lokale besturen traditioneel de energie voorzien en via een vast tarief factureren. Door de stijgende energievraag en energieprijzen komt dit model onder druk te staan, want gebruikers hebben geen inzicht in hun verbruik, wat besparing ontmoedigt en de kosten voor de stad en burger verhoogt. Via dit project onderzoekt men een slimme elektriciteitsoplossing: marktkramers kunnen een stopcontact activeren, waarna hun exacte verbruik automatisch wordt gefactureerd. Dit model wordt getest op een openbare markt en kan later worden uitgebreid naar evenementen, kermissen, buurtfeesten en bouwprojecten. VLOCA VLOCA, een programma van het Agentschap Binnenlands Bestuur, biedt een architecturale blauwdruk om zowel strategische als operationele doelen van lokale besturen te ondersteunen, waardoor zij weloverwogen beslissingen kunnen nemen, risico's effectiever kunnen beheren en betere resultaten kunnen behalen. Een belangrijke focus ligt op het integreren van alle digitale bouwstenen om lokale besturen optimaal te ondersteunen tijdens hun digitale transformatieproces.   Opzet van de werkgroep Met deze werkgroep willen we een generiek model ontwikkelen voor de facturatie van persoonlijk elektriciteitsverbruik in de openbare ruimte, dat toepasbaar is voor verschillende lokale besturen. We willen een aanpak verkennen die energieverbruik transparanter en duurzamer maakt, met behulp van slimme meet- en facturatiemethoden. Tijdens deze werkgroep zullen we input verzamelen van lokale besturen die al ervaring hebben met soortgelijke systemen en best practices kunnen delen, maar ook van deelnemers die inspiratie zoeken om zelf een soortgelijke oplossing te implementeren. Door ervaringen en kennis te bundelen, willen we de belangrijkste stappen en uitdagingen in kaart brengen en waardevolle inzichten verkrijgen die het project richting kunnen geven en de haalbaarheid vergroten. Heb jij interesse, specifieke noden, expertise of andere belangen bij dit traject? Klik hier om je in te schrijven. Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-09-12 13u-16u VAC Antwerpen Thematische werkgroep 1 Werkgroep 2024-12-19 9u-12u Teams  
Data en informatie werkgroep: Slimme Markten Tijdens de eerste thematische werkgroep worden de data en informatienoden van de reeds geïdentificeerde use cases in kaart gebracht. De Werkgroep Data en Informatie staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . Vaste deelnemers zijn de leden van het VLOCA-trajectconsortium en stakeholders, die samen de data- en informatienoden in kaart brengen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen.Heb jij interesse, specifieke noden, expertise of andere belangen bij dit traject? Klik hier om je in te schrijven. Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-09-26 13u-16u VAC Leuven Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-10-21 13u-16u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-11-21 13u-16u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-12-19 13u-16u Teams  +
Data en informatie werkgroep: VlocaTraject/ThermAi Tijdens de eerste thematische werkgroep worden de data en informatienoden van de reeds geïdentificeerde use cases in kaart gebracht. De Werkgroep Data en Informatie staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . Vaste deelnemers zijn de leden van het VLOCA-trajectconsortium en stakeholders, die samen de data- en informatienoden in kaart brengen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen.Heb jij interesse, specifieke noden, expertise of andere belangen bij dit traject? Klik hier om je in te schrijven. Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-09-10 9u-12u VAC Brugge Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-10-10 9u-12u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-11-05 9u-12u Teams Thematische werkgroep 3 Technologie werkgroep 2024-12-03 9u-12u Teams  +
Data en informatie werkgroep: VlocaTraject/REVOLT Context Initiatief Europa en Vlaanderen zetten nu meer dan ooit in op klimaat- en energiedoelstellingen. Lokale besturen engageren zich via het burgemeesterscovenant om hun steentje bij te dragen. Bedrijven blijken een moeilijke doelgroep te zijn om in dit verhaal te betrekken. Er zijn al verschillende maatregelen ondernomen om bedrijven aan te moedigen om meer te investeren in hernieuwbare energie, maar toch blijft veel potentieel onbenut. Bedrijven hebben onvoldoende zicht op hun huidig verbruiken of op de besparingen die deze investeringen hen kunnen opleveren. Met REVOLT willen we bedrijven op lokale bedrijventerreinen inzicht geven in hun energieproductie en –verbruik door het opzetten van een energieplatform met real-timedata. Het doel is om energie-efficiëntie te bevorderen en het aandeel hernieuwbare energie te verhogen. Het platform moet het mogelijk maken om als gebruiker berekeningen en simulaties te maken op basis van de gecapteerde data en de actuele energiemarktprijzen. Daarnaast is het slim aansturen van het verbruik een belangrijke toepassing die zal resulteren in een lagere energiefactuur voor de bedrijven. Het doel is om bedrijven te ontzorgen en gemeenten te ondersteunen in het behalen van hun klimaat- en energiedoelstellingen. VLOCA VLOCA, de Vlaamse Open City Architectuur, is een initiatief van het Agentschap Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid. De hulp van VLOCA aan lokale besturen start bij het scherpstellen van duidelijke, verstaanbare use cases en loopt door tot de aanbestedingsfase van het project. VLOCA vormt op deze manier een duidelijke brug tussen de beleidsdoelstellingen van het lokale bestuur en de technische laag waarin de oplossingen beschreven en geïmplementeerd worden. We stellen de juiste vragen en verzamelen de noden en behoeften van alle stakeholders (lokale besturen, kenniscentra, bedrijven en burgerorganisaties). Door een gestructureerde aanpak en verwerking van deze informatie wordt de ontwikkeling van herbruikbare bouwblokken, standaarden en normen gestimuleerd die van Vlaanderen één grote interoperabele slimme regio kunnen maken. De opgedane kennis en ervaring wordt ontsloten via een kennishub waarop onder andere draaiboeken, architectuur componenten en modellen ter beschikking gesteld worden voor alle andere lokale besturen en stakeholders. Revolt proces De focus van dit project is gericht op twee voordelen: het aantrekkelijker maken van bedrijvenparken voor meer vestigingen, wat economische groei en werkgelegenheid stimuleert, en het verminderen van het gebruik van niet-hernieuwbare energie door zoveel mogelijk hernieuwbare energie lokaal te produceren en verbruiken. De presentatie bespreekt verschillende use cases die lokale overheden kunnen gebruiken om bedrijven aan te trekken en duurzame energie te stimuleren. Voor het aantrekken van bedrijven op lokale bedrijventerreinen kan men bijvoorbeeld goedkopere elektriciteit aanbieden door slimme energiebeheer- en groepsaankoopstrategieën. Dit helpt ook bij het egaliseren van energieverbruikspieken, wat overbelasting van het netwerk voorkomt. Overheden kunnen ook hernieuwbare energieproductie stimuleren, bijvoorbeeld door zonnepanelen en batterijen te plaatsen, of door overschotten aan energie tussen bedrijven te delen. Daarnaast kunnen energiecoöperaties worden bevorderd en kunnen lokale besturen advies en simulaties aanbieden om beter energiemanagement te ondersteunen. De focus ligt zowel op het verhogen van de ratio van hernieuwbare energie ten opzichte van het totale verbruik als op het verhogen van de absolute hoeveelheid hernieuwbare energie. Het VLOCA-model omvat acht use cases die gericht zijn op het stimuleren van de productie en het verbruik van hernieuwbare elektriciteit en het aantrekken en behouden van bedrijven op bedrijventerreinen. Het model is datagedreven en vereist een Business Intelligence (BI) systeem voor het verkrijgen van de nodige data. Dit systeem moet rapporten, dashboards, inzichten en predictieve analyses bieden. Een data warehouse is essentieel voor het opslaan van gedetailleerde informatie om de verschillende use cases te realiseren en beleidsdoelstellingen te bewijzen. Het model werkt van rechts naar links: eerst worden beleidsdoelstellingen vastgesteld, vervolgens de benodigde use cases, daarna de benodigde databronnen, en ten slotte de benodigde tools en rollen om alles te implementeren. We richten ons op het onafhankelijk en flexibel opbouwen van een Energy Management System (EMS) en onderzoeken wat nodig is op het gebied van BI. Het doel is een flexibel en op maat samengesteld EMS te creëren. Tevens focussen we op het efficiënter en goedkoper maken van energieverbruik, wat overlap en aanvulling biedt aan de initiatieven van Revals. Brainstormsessie Het doel en de aanpak van de brainstormsessie worden hieronder beschreven. Tevens wordt de uitkomst van de brainstorm hierin samengevat. Doel identificeren van inzichten benodigdheden om inzichten te realiseren identificatie van valkuilen en principes opsommen van manieren om de oplossing te verduurzamen Oefening 1+2 Instructies Formuleer actie gerichte inzichten die bijdragen tot het behalen van de klimaatdoelstellingen: “Lokaal reduceren van verbruik van niet-hernieuwbare energie.” Lijst de verschillende inzichten op en geef ook aan voor wie dit interessant kan zijn. Voorbeeld: - Injectie tijdens de piekuren is te groot Wat heb je nodig om de geïdentificeerde inzichten uit oefening 1 te realiseren? Welke data heb je nodig? Welke data is reeds beschikbaar (gratis of betalend)? Welke moeten we zelf gaan verzamelen? Hoe doen we dit? Uit welke databronnen haal je deze informatie? Welke applicaties (tools die je gaat gebruiken) heb je nodig om de databronnen te sturen/ondersteunen? Welke rollen en functies hebben we nodig? Welke expertise, hardware & software hebben we juist nodig? Voorbeeld: -Injectievolumes/h en verbruikvolumes/h die je haalt uit de EMS van de leverancier en Fluvius. Output Identificatie inzichten Data Databronnen Applicaties/tools Functieprofielen sluimerverbruik: in de nacht gebruikt, piekverbruik productie en verbruiksdata EMS Door EMS heb je inzicht in je energieverbruik en kan je energie reduceren Verbruiksdata Verbruiksdata  Gezamenlijk met bedrijven en overheden zorgen voor een geoptimaliseerd groene (zit nu volledig bij leverancier & bedrijven)  energiestroom Opgewekte groene stroom per regio Contracten van leverancier, staat info over  % hoeveel groen is . Focus, vraag overheid  om Deze naar voor schuiven productie en verbruiksdata 24-uurs data Fluvius en andere meters op relevant subniveau je wil inzicht in de mate waarbij je bedrijfsprocessen invloed hebben op klimaatdoelstellingen het EMS toont de elektrische stromen, ook over de bedrijven heen je wil via EMS inzicht krijgen in gezamenlijke investeringen om injectie verder te vermijden Identificeren van gelijktijdigheid van energieverbruik Om dit realtime te doen moet er kopmeting geplaatst worden in elk gebouw/bedrijf. In het ander geval heb kan je na toestemming van de eigenaar van het energiecontract de AMR data opvragen bij Fluvius. Deze verbruiksdata is telkens dag na het effectieve verbruik beschikbaar. Eigen energiemeters of Fluvius Meest aangewez en duurzame bron en buffer inzetten op elk moment AI inzetten om proactief te werk te gaan weersvoorspellingen energieprijzen KMI  Kunnen niet-duurzame bronen uitgefaseerd worden overschot injectie in weekend proberen te valoriseren productiedata In kaart brengen van stuurbare assets en de stuurbaarheid ervan (hoe flexibel mag ik ze inzetten) Door het plaatsen van submeter kan er per stuurbare asset verbruiksprofiel opgemaakt worden. Door de gebouw/bedrijfs eigenaar te bevragen kan de flexibiliteit beschreven worden. Verbruiksprofiel bepalen door gebruik te maken van EMS systeem. Per asset kan steekkaart opgemaakt worden met relevante informatie : • Verbruiksprofiel • Geïnstalleerd vermogen • Flexibiliteit • … Energiemakelaar of Energiemanager aandeel hernieuwbare energie in tussenseizoen en winter verhogen ifv de energievraag. Hierdoor: stimuleren meer HE (Hernieuwbare energie) (en batterijen) productie en verbruiksdata over verschillende seizoenen heen Discussie Inzicht in energieverbruik (EMS) Belangrijk punt : Door een energiebeheersysteem (EMS) krijg je inzicht in energieverbruik, inclusief sluimer- en piekverbruik. Discussie : Er werd besproken hoe sluimerverbruik in het EMS wordt geanalyseerd en of dit in een andere kolom thuishoort. Het inzicht in energieverbruik helpt bedrijven om energie te reduceren en slim te sturen, wat past binnen klimaatdoelstellingen. Samenwerking voor geoptimaliseerde groene energiestroom Belangrijk punt : Samenwerking tussen bedrijven en overheden om een geoptimaliseerde groene energiestroom te realiseren. Discussie : De nadruk ligt op het verminderen van niet-hernieuwbare energie en het aanbieden van groene energiestroom via samenwerking. Het belang van lokale productie en het stimuleren van leveranciers door overheden werd benadrukt. Data-gedreven optimalisatie van energiestroom Belangrijk punt : Het gebruik van data voor gezamenlijke inspanningen en optimalisatie van groene energie. Discussie : De mogelijkheden van datagedreven inzichten, zoals leveranciersdata en contracten, om energiestromen te optimaliseren werden besproken. Contracten en informatie over het percentage groene energie zijn cruciaal. Lokale productie en gebruik van energie Belangrijk punt : Inzicht in zelfgeproduceerde hernieuwbare energie en het verhogen van lokaal gebruik. Discussie : Lokale productie van energie, zoals zonnepanelen, en het gebruik daarvan binnen bedrijven werden besproken. Het belang van lokaal geproduceerde groene energie in plaats van alleen groen stroomcertificaten werd benadrukt. Gezamenlijke investeringen en energiestromen Belangrijk punt : EMS toont elektrische stromen over bedrijven heen en helpt bij gezamenlijke investeringen om injecties te vermijden. Discussie : Het inzicht in gezamenlijke energiestromen en gelijktijdigheid van verbruik helpt bij toekomstige investeringen. De waarde van gezamenlijke inzichten en investeringen werd besproken. Invloed van bedrijfsprocessen op klimaatdoelstellingen Belangrijk punt : Inzicht in hoe bedrijfsprocessen invloed hebben op klimaatdoelstellingen. Discussie : Dit werd als belangrijk gezien om individuele bedrijfsprocessen te optimaliseren binnen de klimaatdoelstellingen. Inzetten van duurzame bronnen en buffers Belangrijk punt : EMS moet de meest duurzame bronnen en buffers op elk moment inzetten. Discussie : Het gebruik van EMS om duurzaamheidsdoelen te bereiken door slimme inzet van bronnen en buffers werd besproken. Proactief gebruik van AI Belangrijk punt : Gebruik van AI voor proactief energiebeheer. Discussie : AI kan helpen bij het voorspellen en optimaliseren van energieverbruik, rekening houdend met weersvoorspellingen en standaard gebruikspatronen. Uitfaseren van niet-duurzame bronnen Belangrijk punt : Het verminderen en uitfaseren van niet-duurzame energiebronnen. Discussie : Bedrijven willen niet-duurzame installaties zoals gas als back-up behouden, maar verder zoveel mogelijk elimineren. Valoriseren van energieoverschotten Belangrijk punt : Overschotten in energie, vooral in het weekend, moeten worden gevaloriseerd. Discussie : Manieren om energieoverschotten economisch te benutten, zoals door batterijopslag of laadpalen, werden besproken. De economische motivatie voor bedrijven om meer hernieuwbare energie te gebruiken werd benadrukt. In kaart brengen van stuurbare assets Belangrijk punt : Identificatie van stuurbare assets en hun flexibiliteit om ze optimaal in te zetten. Discussie : Het belang van inzicht in stuurbare assets binnen bedrijven en hoe ze flexibel kunnen worden ingezet voor energiebeheer werd besproken. Ook de technische en procesmatige beperkingen van deze assets kwamen aan bod. Oefening data: Inzicht in energieverbruik en piekverbruik: Data: Productie- en verbruiksgegevens. Databronnen: Er is nog geen specifieke databron geïdentificeerd. Discussie: Er was discussie over de noodzaak om de juiste databron te vinden voor nauwkeurige gegevens. Het was onduidelijk welke databron het meest geschikt zou zijn om de benodigde informatie te leveren. Bronnen van data voor productie en verbruikers: Data: Gegevens van Fluvius (24-uurs data) en eigen gemeten data, indien beschikbaar een bestaand EMS-systeem. Discussie: De discussie ging over het combineren van meerdere databronnen om een vollediger en nauwkeuriger beeld te krijgen van het energieverbruik. Er was ook bezorgdheid over de consistentie en betrouwbaarheid van deze verschillende bronnen. Gegevens over opgewekte groene stroom per regio: Data: Opgewekte groene stroom en verbruiksgegevens per regio. Databronnen: Fluvius 24-uurs data en andere relevante meters. Discussie: Er werd gedebatteerd over de noodzaak om regionale gegevens te verzamelen om een beter inzicht te krijgen in de spreiding en efficiëntie van groene energieproductie. De uitdaging was om deze gegevens nauwkeurig en tijdig te verzamelen. Realtime inzicht in elektrische stromen: Data: Realtime gegevens over energieverbruik. Databronnen: AMR-data (opvraagbaar bij Fluvius na toestemming eigenaar energiecontract), eigen energiemeters. Discussie: Er was discussie over de vereiste toestemming om AMR-data te verkrijgen en de frequentie waarmee deze gegevens beschikbaar worden gesteld (dag na effectief verbruik). Dit bracht uitdagingen met zich mee voor het realiseren van realtime inzichten. Weervoorspellingen en energieprijzen: Data: Weersvoorspellingen en energieprijzen. Databronnen: KM (mogelijk KMI), andere meteorologische bronnen. Discussie: De discussie richtte zich op de impact van weersvoorspellingen en energieprijzen op het energiebeheer. Er werd benadrukt dat accurate en up-to-date weersvoorspellingen cruciaal zijn voor een effectief energiebeheer. Inzicht in stuurbare assets: Data: Verbruikersprofielen van stuurbare assets. Databronnen: Gegevens via submetering en bevraging van gebouw- of bedrijfseigenaren. Discussie: Er werd gediscussieerd over de nauwkeurigheid en het detailniveau van de verbruikersprofielen. De noodzaak om gebouw- of bedrijfseigenaren te bevragen voor aanvullende gegevens werd ook besproken, evenals de potentiële uitdagingen hierbij. Seizoensgebonden hernieuwbare energieopwekking: Data: Productie- en verbruiksgegevens over verschillende seizoenen. Databronnen: Fluvius, eigen meters. Discussie: De discussie ging over het belang van seizoensgebonden analyse voor energiebeheer. Het was belangrijk om te begrijpen hoe de energieopwekking varieert tussen de seizoenen en welke impact dit heeft op het energieverbruik en -beheer. Oefening 3 Instructies Welke zijn de valkuilen waar we volgens jou rekening mee moeten houden? Formuleer enkele basisprincipes waaraan de oplossing moet voldoen Voorbeeld: •Self-service zonder goede training kan 'gevaarlijk' zijn •Afhankelijkheid van leverancier •Interoperabiliteit van de oplossing •Betrouwbaarheid, en dus ‘vertrouwen’ in de data •Stabiliteit, en dus ‘continuïteit’ van data, wordt het continue geüpdatet Output Valkuilen Principes Deelneming van andere bedrijven  ontbreken van semantische of technische interoperabiliteit Misinterpretatie van data  wijziging in wetgeving/beleid HE kan duurder worden als elektriciteit duurder wordt belast: bijvoorbeeld heffing EV's, heffing laadpalen Afhankelijk worden van één gekozen platform (EMS) Zelf eigenaar blijven van je energiedata zodat je deze aan meer dan één dataplatform kan ter beschikking stellen. afhankelijkheid van energiemarkt energie wordt 'te' goedkoop tov eigen opwekking kostprijs Niet willen nadenken over de mogelijkheid om assets flexibel in te zetten. Elke beperking om assets flexibel te mogen inzetten challengen Discussie Deelname van andere bedrijven: Valkuil: Hoe zorg je ervoor dat verschillende bedrijven blijven deelnemen? Discussie: Er werd besproken hoe belangrijk het is om bedrijven gemotiveerd te houden en te zorgen dat ze blijven deelnemen aan het project. Zonder actieve deelname van alle partijen kan het project falen. Ontbreken van semantische of technische interoperabiliteit: Valkuil: Gebrek aan standaardisatie in data-uitwisseling. Discussie: Er is een werkgroep met OSLO gepland om dit probleem aan te pakken, maar het is nog niet volledig uitgevoerd. Het belang van semantische interoperabiliteit werd benadrukt om misverstanden en inefficiënties te voorkomen. Misinterpretatie van data: Valkuil: Fouten in de interpretatie van gegevens kunnen leiden tot verkeerde acties of inzichten. Discussie: Het risico van verkeerde interpretatie van data werd besproken, evenals de noodzaak van duidelijke en nauwkeurige gegevens om betrouwbare beslissingen te kunnen nemen. Wijzigingen in wetgeving en beleid: Valkuil: Veranderingen in energiebeleid of belastingstructuren kunnen grote gevolgen hebben. Discussie: Er werd gesproken over hoe wijzigingen in wetgeving, zoals hogere belastingen op hernieuwbare energie, de financiële haalbaarheid van projecten kunnen beïnvloeden. Het ontbreken van een taxshift kan bijvoorbeeld een negatieve invloed hebben. Afhankelijkheid van één gekozen platform: Valkuil: Afhankelijkheid van een enkel EMS (Energy Management System) platform. Discussie: De afhankelijkheid van een gekozen platform kan problemen veroorzaken als dat platform beperkingen heeft. Het was belangrijk om ervoor te zorgen dat bedrijven eigenaar blijven van hun data zodat deze toegankelijk blijven voor verschillende dataplatforms. Toegankelijkheid van data: Valkuil: Moeilijkheden bij het delen van data met andere leveranciers. Discussie: Er werd een voorbeeld besproken waarbij het niet gratis was om data beschikbaar te stellen aan een andere leverancier, wat een obstakel vormde. Het belang van eigenaarschap en controle over de eigen data werd benadrukt. Afhankelijkheid van de energiemarkt: Valkuil: Fluctuaties in energieprijzen kunnen de eigen energieopwekking minder aantrekkelijk maken. Discussie: De afhankelijkheid van de energiemarkt werd besproken, waarbij lage energieprijzen een uitdaging kunnen vormen voor de rentabiliteit van zelfopwekking van energie. Weigering om flexibel om te gaan met assets: Valkuil: Onwil om assets flexibel in te zetten. Discussie: Het gebrek aan bereidheid om na te denken over flexibiliteit in energiegebruik, zoals het aanpassen van de verwarming in gebouwen, werd besproken. Er was een behoefte om de mindset van mensen te veranderen om flexibel om te gaan met energieverbruik. Veranderingsmanagement: Valkuil: Weerstand tegen verandering en nieuwe manieren van energiebeheer. Discussie: Het belang van veranderingsmanagement werd benadrukt om mensen te overtuigen van de voordelen van flexibel energiebeheer en om hen te motiveren om hun huidige gewoonten te veranderen. Oefening 4 Instructies Hoe kunnen we een duurzaam en schaalbaar businessmodel opzetten? •Marketing & sales: vraag en aanbod stimuleren •Future proof maken, zodat het ook oplossingen biedt voor toekomstige problemen (innovatie van data garanderen). •Wat zijn potentiële inkomstenstromen en prijsmodellen die we kunnen overwegen voor het aanbieden van dit platform aan externe partijen? Wie betaalt de beheerders van het platform? Output Verduurzamen model voorziet het eenvoudig koppelen van historische data (eigen data en netbeheerder) Subsidiëren van het project zodat inspanningen beloond worden wisselen van energiedataleverancier (=EMS) als van energieleverancier; snel en eenvoudig Via EMS aankoop van groene energie vereenvoudigen, tijdswinst voor bedrijven Communicatie plan voor gebruikers/bewoners/klanten Discussie Duurzaamheid en inkomsten genereren: Valkuil: Hoe zorg je ervoor dat je inkomsten genereert uit je project en hoe maak je dit schaalbaar? Discussie: Bedacht over hoe het businessmodel eruit moet zien, inclusief koppeling van historische data (eigen data en netbeheerder), en hoe subsidies de inspanningen kunnen belonen. Er werd ook besproken hoe bedrijven gemotiveerd kunnen blijven na afloop van subsidies. Beloningssystemen: Valkuil: Hoe krijg je bedrijven mee? Discussie: Belonen in plaats van verplichten (de "carrot and stick" benadering). Door bedrijven te belonen voor hun inspanningen kunnen ze de voordelen inzien en gemotiveerd blijven deelnemen. Dit kan op lange termijn leiden tot bereidheid om voor de diensten te betalen. Gemakkelijk wisselen van energieleveranciers: Valkuil: Moeilijkheid om te wisselen van energieleverancier en energiedataleverancier. Discussie: Standaardisatie van energiedata-platformen werd als een oplossing gezien. Richtlijnen of protocollen zouden het gemakkelijker maken om van leverancier te wisselen en zo de duurzaamheid van het systeem te waarborgen. Eenvoudige aankoop van groene energie via EMS: Valkuil: Moeilijkheid om snel en eenvoudig over te stappen naar groene energieleveranciers. Discussie: Het EMS zou bedrijven snel moeten kunnen laten zien welke leveranciers meer groene stroom aanbieden en de overstap eenvoudiger maken. Tijdwinst en eenvoud in het overstappen kunnen bijdragen aan de duurzaamheid van het project. Communicatieplan voor gebruikers, bewoners, en klanten: Valkuil: Gebrek aan communicatie over resultaten naar gebruikers en klanten. Discussie: Het is belangrijk om resultaten inzichtelijk te maken en een communicatieplan te ontwikkelen. Dit helpt gebruikers en bedrijven om de voordelen te begrijpen en kan ook gebruikt worden voor externe communicatie, zoals naar klanten. Opname en Miro bord Miro bord Het Miro bord kan je consulteren via deze link . Opname De opname van deze sessie is te bekijken via deze link . Volgende stappen Wat na deze werkgroep? Verwerking van de input van de brainstorm oefening. Verder onderzoek en voorbereiding van de volgende thematische werkgroep. Publicatie op de Kennishub Feedback kan bezorgd worden aan laurien.renders@vlaanderen.be Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-03-21 10u-13u VAC Brugge Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-05-21 9u-12u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-06-18 9u-12u Teams  
Functionele werkgroep Deze thematische werkgroep richt zich op het identificeren en in kaart brengen van de functionele noden en interacties . Na de data- en informatiewerkgroep zijn deze respectievelijke noden helder geworden. Deze functionele werkgroep bouwt hierop verder om de data- en informatie- uitwisseling tussen mensen en systemen, mensen onderling en systemen onderling te schetsen. De Werkgroep Data en Informatie staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . Vaste deelnemers zijn de leden van het VLOCA-trajectconsortium en stakeholders, die samen de data- en informatienoden in kaart brengen. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen.Heb jij interesse, specifieke noden, expertise of andere belangen bij dit traject? Klik hier om je in te schrijven. Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2024-03-21 10u-13u VAC Brugge Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2024-05-21 9u-12u Teams Thematische werkgroep 2 Functionele werkgroep 2024-06-18 9u-12u Teams  +
Functionele werkgroep Deze thematische werkgroep richt zich op het identificeren en in kaart brengen van de functionele noden en interacties . Na de data- en informatiewerkgroep zijn deze respectievelijke noden helder geworden. Deze functionele werkgroep bouwt hierop verder om de data- en informatie- uitwisseling tussen mensen en systemen, mensen onderling en systemen onderling te schetsen. Een aantal vragen die hier naar voor komen zijn: Hoe zien de data- en informatiestromen eruit? Welke interacties voeren welke stakeholders uit en tot welk doel? Welke beslissingspunten komen we bij uitwisselingsmomenten en acties tegen? De Werkgroep staat open voor deelname door de gehele quadruple helix . Vaste deelnemers zijn de leden van het VLOCA-trajectconsortium en stakeholders, die samen deze noden in kaart brengen. Specifiek zijn we voor deze werkgroep op zoek naar data & functionele analisten, eindgebruikers (voor e2e testing user journeys,), proces analisten, IT managers, solutions analisten/ architecten,.. De verzamelde inzichten worden vervolgens verwerkt om de IT-architectuur verder aan te vullen. Heb jij interesse, specifieke noden, expertise of andere belangen bij dit traject? Klik hier om je in te schrijven. Andere werkgroepen Werkgroep Type werkgroep Datum Tijd Locatie Business werkgroep Business werkgroep 2023-01-11 13u30-16u30 Digitaal Thematische werkgroep 1 Data en informatie werkgroep 2023-02-28 09u00-12u00 Digitaal  +